Преглед на кодот на Ампер

{{Инфокутија Единица
| bgcolour = [[#0000FF]]
| назив = ампер
| слика = [[Податотека:Galvanometer 1890 drawing.png|200п]]
| опис = [[Галванометар]] за мерење струја според насоката на иглата во маглетното поле што го создава струјата.
| стандард = [[основна SI-единица]]
| величина = [[електрична струја]]
| максимбол = А
| симбол = A
| димензија = I
| наречена по = [[Андре Мари Ампер]]
| единици1 = 
| воединици1 = 
| единици2 = 
| воединици2 =
}}
[[Податотека:Ampere coulomb.svg|мини|десно|Сините крукчиња се електроните што минуваат низ напречниот пресек на проводникот. Еден ампер е еднаков на кулон набој (6,241&nbsp;&times;&nbsp;10<sup>18</sup> ел. полнежи) што минува низ пресекот во текот на една секунда.]]

'''Амперот''' (симб. '''A'''; крат. '''амп''', '''amp'''<ref>{{нмс|title=amp|url=http://oxforddictionaries.com/definition/amp?rskey=2Wrgvl&result=3|work=Oxford Dictionaries|publisher=Oxford University Press|accessdate=19 ноември 2011}}{{Мртва_врска|date=September 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>) е [[основна SI-единица]] за [[електрична струја]]<ref name="BIPMdefinition">{{нмс|title=Единица за електрична струја (ампер)|url=http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-1/ampere.html|work=Брошура на SI (VIII изд.)|publisher=МБТМ|accessdate=19 ноември 2011}} {{en}}</ref> (величински симб. I, i)<ref>{{нмс|title=Основни SI-единици|url=http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-1/|work=Брошура на SI (VIII изд.)|publisher=МБТМ|accessdate=19 ноември 2011}} {{en}}</ref> Наречена е по францускиот физичар [[Андре Мари Ампер]] (1775–1836), основоположник на електродинамиката.

Практично изразено, амперот е мерата во која [[електричен набој|електричниот набој]] што минува низ некоја точка во електрично коло по единица време со 6,241&nbsp;&times;&nbsp;10<sup>18</sup> [[електрон]]и, или еден [[кулон]] во секунда што сочинува еден ампер.<ref>Bodanis, David. (2005). ''Electric Universe.'' New York: Three Rivers Press.  ISBN 978-0-307-33598-2</ref>

== Дефиниција ==
[[Податотека:Ampere-def-en.svg|мини|десно|Илустрација на дефиницијата за ампер.]]
Законот за [[Амперова сила|Амперовата сила]] (Амперов закон) вели дека привлечна или одбојна сила помеѓу две паралелни жици низ кои тече струја. Оваа сила се користи во формалната дефиниција за ампер, која вели дека „амперот е јачина на постојана електрична струја која тече низ два паралелени спроводника со неограничена должина и занемарливо мал кружен напречен пресек, што се наоѓаат во [[вакуум]] на меѓусебно растојание од еден метар, и меѓу тие спроводници предизвикува сила еднаква на 2&nbsp;&times;&nbsp;10<sup>–7</sup> [[њутн (единица)|њутни]] на [[метар]] должина.“<ref>[http://www.bom.gov.mk/images/stories/dokumenti/brosura/brosura_metrologija.pdf Брошура - Прилог 3: Систем SI на основни мерни единици]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - [[Биро за метрологија|Биро за метрологија на РМ]] {{mk}}</ref>

Единицата набој во [[SI]], [[кулон]]от, „количеството електрицитет што го носи струја од 1 ампер за време од 1 секунда“.<ref>[http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_en.pdf „Меѓународен систем на мерни единици (SI)“], VIII изд. стр. 144. - МБТМ {{en}}</ref> Обратно земено, струјата од еден ампер е набој од еден кулон што минува некоја точка во рок од една скунда:
:<math>\rm 1\ A=1\tfrac C s</math>
Пократко искажано, набојот ''Q'' го определува постојана струја ''I'' што тече за време ''t'' како ''Q'' = ''It''.

== Поврзано ==
* [[Амперметар]]
* [[Амперова сила]]
* [[Електрична струја]]
* [[Магнетна константа]]

== Наводи ==
{{наводи|colwidth=30em}}

== Надворешни врски ==
* [http://alpha.montclair.edu/~kowalskiL/SI/SI_PAGE.HTML Кратка историја на единиците за електрицитет во SI] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20020214114359/http://alpha.montclair.edu/~kowalskiL/SI/SI_PAGE.HTML |date=2002-02-14 }} {{en}}

{{SI-единици}}

[[Категорија:Основни SI-единици]]
[[Категорија:Електрицитет]]
[[Категорија:Единици за електрична струја]]