Преглед на кодот на Ацетон

{{short description|Organic compound ((CH3)2CO); simplest ketone}}
{{Chembox
| Watchedfields  = changed
| verifiedrevid  = 477239274
| IUPACName      = Ацетон<ref>[[ChemSpider]] lists 'acetone' as a valid, expert-verified name for what would systematically be called 'пропан-2-он'.</ref>
| Reference      = <ref>''[[The Merck Index]]'', '''15th Ed.''' (2013), p. 13, [http://www.rsc.org/Merck-Index/monograph/mono1500000065 Acetone Monograph] '''65''', O'Neil: [[The Royal Society of Chemistry]].{{subscription needed}}</ref>
| ImageFileL1    = Acetone-CRC-MW-ED-dimensions-2D-Vector.svg
| ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageSizeL1    = 136
| ImageNameL1    = Full structural formula of acetone with dimensions
| ImageFileR1    = Acetone-2D-skeletal.svg
| ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageSizeR1    = 01
| ImageNameR1    = Skeletal formula of acetone
| ImageFileL2    = Acetone-3D-balls.png
| ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageSizeL2    = 131
| ImageNameL2    = Ball-and-stick model of acetone
| ImageFileR2    = Acetone-3D-vdW.png
| ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageSizeR2    = 106
| ImageNameR2    = Space-filling model of acetone
| ImageFile3     = Sample of Acetone.jpg
| ImageName3     = Sample of acetone
| PIN            = Пропан-2-oн<ref name=iupac2013>{{cite book | title =  Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book) | publisher = [[Royal Society of Chemistry|The Royal Society of Chemistry]] | date = 2014 | location = Cambridge | page = 723 | doi = 10.1039/9781849733069-FP001 | isbn = 978-0-85404-182-4}}</ref>
| SystematicName = 2-Пропанон
| OtherNames     = {{plainlist|
* Ацетонум
* Диметил кетон<ref name=nist>{{nist|name=Acetone|id=C67641|access-date=2014-05-11|mask=FFFF|units=SI}}</ref>
* Диметил [[карбонил]]
* Кетон пропан<ref name=NIOSH/>
* β-Кетопропан<ref name=nist/>
* Пропанон<ref>{{Cite book | isbn = 978-0-444-51994-8 | pages = [https://archive.org/details/cosmorsfromquant0000klam/page/n107 92]–94 | last = Klamt | first = Andreas | title = COSMO-RS: From Quantum Chemistry to Fluid Phase Thermodynamics and Drug Design | url = https://archive.org/details/cosmorsfromquant0000klam | year = 2005 | publisher = Elsevier}}</ref> 
* 2-Пропанон<ref name=nist/>
* Пироацетатен спирит (архаично)<ref>{{cite book |title = The 100 Most Important Chemical Compounds: A Reference Guide |last = Myers |first = Richard L. |year = 2007 |publisher = Greenwood |isbn = 978-0-313-08057-9 |pages = [https://archive.org/details/100mostimportant0000myer/page/4 4–6] |url = https://archive.org/details/100mostimportant0000myer/page/4}}</ref>
}}
| Section1       = {{Chembox Identifiers
|CASNo = 67-64-1
|CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
|PubChem = 180
|ChemSpiderID = 175
|ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
|UNII = 1364PS73AF
|UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
|EINECS = 200-662-2
|UNNumber = 1090
|KEGG = D02311
|KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
|MeSHName = Ацетон
|ChEBI = 15347
|ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|ChEMBL = 14253
|ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|RTECS = AL3150000
|Beilstein = 635680
|Gmelin = 1466
|3DMet = B00058
|SMILES = CC(=O)C
|StdInChI = 1S/C3H6O/c1-3(2)4/h1-2H3
|StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|InChI = 1/C3H6O/c1-3(2)4/h1-2H3
|StdInChIKey = CSCPPACGZOOCGX-UHFFFAOYSA-N
|StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|InChIKey = CSCPPACGZOOCGX-UHFFFAOYAF
}}
| Section2       = {{Chembox Properties
|C=3 | H=6 | O=1
|Appearance = Безбојна течност
|Odour = Остар, овошен<ref name=smell/>
|Density = 0.7845 g/cm<sup>3</sup> (25 °C)<ref name=h1/>
|MeltingPtC = −94.9
|MeltingPt_ref=<ref name=h1 />
|MagSus = −33.8·10<sup>−6</sup> cm<sup>3</sup>/mol<ref>Haynes, p. 3.576</ref>
|BoilingPtC = 56.08
|BoilingPt_ref=<ref name=h1/>
| RefractIndex = 1.3588 (20 °C)<ref name=h1/>
|LogP = −0.24<ref>Haynes, p. 5.173</ref>
|VaporPressure = {{Unbulleted list
 | 9.39{{nbsp}}kPa (0&nbsp;°C)
 | 30.6{{nbsp}}kPa (25&nbsp;°C)
 | 374{{nbsp}}kPa (100&nbsp;°C)
 | 2.8{{nbsp}}MPa (200&nbsp;°C)<ref name=nist/>
}}
|pKa = {{Unbulleted list
 |19.16 (H<sub>2</sub>O)<ref>{{cite journal |last1=Chiang |first1=Yvonne |last2=Kresge |first2=A. Jerry |last3=Tang |first3=Yui S. |last4=Wirz |first4=Jakob |title=The pKa and keto-enol equilibrium constant of acetone in aqueous solution |journal=Journal of the American Chemical Society |date=1984 |volume=106 |issue=2 |pages=460–462 |doi=10.1021/ja00314a055}}</ref>
 |26.5 (DMSO)<ref name=Bordwell>{{cite journal |last1=Bordwell |first1=Frederick G. |title=Equilibrium acidities in dimethyl sulfoxide solution |journal=Accounts of Chemical Research |date=1988 |volume=21 |issue=12 |pages=456–463 |doi=10.1021/ar00156a004}}</ref>
}}
|Solubility = Мешливо<ref name=h1>Haynes, p. 3.4</ref>
|SolubleOther = Мешливо во [[бензен]], [[диетил етер]], [[метанол]], [[хлороформ]], [[етанол]]<ref name=h1/>
|Viscosity = 0.306{{nbsp}}mPa·s (25&nbsp;°C)<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 6.243</ref>
| ThermalConductivity = 0.161{{nbsp}}W/(m·K) (25&nbsp;°C)<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 6.254</ref>
}}
| Section3       = {{Chembox Structure
|Coordination = Тригонална планарна на C2
|MolShape = Диедрална на C2
|Dipole = 2.88 D<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 9.60</ref>
}}
| Section4       = {{Chembox Thermochemistry
|Thermochemistry_ref=<ref>[[#Haynes|Haynes]], pp. 5.3, 5.67</ref>
|DeltaHf = −248.4{{nbsp}}kJ/mol
|DeltaHc = −1.79{{nbsp}}MJ/mol
|Entropy =  199.8{{nbsp}}J/(mol·K)
|HeatCapacity = 126.3{{nbsp}}J/(mol·K)
}}
| Section5       = {{Chembox Hazards
|MainHazards= Високо запалливо
|GHSPictograms = {{GHS02}} {{GHS07}} 
|GHSSignalWord = '''DANGER'''
|HPhrases = {{H-phrases|225|302|319|336|373}}
|PPhrases = {{P-phrases|210|235|260|305+351+338}}
|NFPA-F = 3
|NFPA-H = 1
|NFPA-R = 0
|FlashPtC = −20
| FlashPt_ref = <ref name=ig/>
|AutoignitionPtC = 465<ref name=ig>[[#Haynes|Haynes]], p. 15.13</ref>
|ExploLimits = 2.5–12.8%<ref name=ig/>
|PEL = 1000{{nbsp}}ppm (2400{{nbsp}}mg/m<sup>3</sup>)<ref name=NIOSH>{{PGCH|0004}}</ref>
|REL = TWA 250{{nbsp}}ppm (590{{nbsp}}mg/m<sup>3</sup>)<ref name=NIOSH/>
|IDLH = 2500{{nbsp}}ppm<ref name=NIOSH/>
|TLV-TWA = 1185{{nbsp}}mg/m<sup>3</sup>
|TLV-STEL = 2375{{nbsp}}mg/m<sup>3</sup>
|LD50 = {{Unbulleted list
 | 5800{{nbsp}}mg/kg (стаорец, орално)
 | 3000{{nbsp}}mg/kg (глушец, орално)
 | 5340{{nbsp}}mg/kg (зајак, орално)<ref name=IDLH>{{IDLH|67641|Acetone}}</ref>
}}
|LC50 = 20,702{{nbsp}}ppm (стаорец, 8&nbsp;h)<ref name=IDLH/>
|LCLo = 45,455{{nbsp}}ppm (глушец, 1&nbsp;h)<ref name=IDLH/>
}}
| Section6       = {{Chembox Related
|OtherCompounds = {{Unbulleted list
 | [[Бутанон]]
 | [[Изопропил алкохол]]
 | [[Формалдехид]]
 | [[Уреа]]
 | [[Јаглеродна киселина]]
}}
}}
}}

'''Ацетон''' ('''пропан-2-он''' или '''диметил кетон'''), е [[органско соединение]] со формула {{chem2|(CH3)2CO}}.<ref>{{cite journal|doi=10.1039/TF9524800991|title=The molecular structure of acetone|journal=Transactions of the Faraday Society|volume=48|pages=991|year=1952|last1=Allen|first1=P.W. |last2=Bowen|first2=H.J.M. |last3=Sutton|first3=L.E. |last4=Bastiansen|first4=O.}}</ref> Тој е наједноставниот и најмалиот [[кетон]] ({{chem2|>C\dO}}).  Тоа е безбојна, многу испарлива и запалива течност со карактеристичен остар мирис.

Ацетонот се меша со вода, но и самиот по себе служи како важен [[органски растворувач]], во индустријата, домот и лабораторијата. Околу 6,7 милиони тони беа произведени ширум светот во 2010 година, главно за употреба како растворувач и производство на [[метил метакрилат]] (и од него за производство на PMMA) како и [[бисфенол А]].<ref name=r1>[http://www.sriconsulting.com/WP/Public/Reports/acetone/ Acetone], World Petrochemicals report, January 2010</ref><ref name=Ullmann>Stylianos Sifniades, Alan B. Levy, "Acetone" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005.</ref> Тоа е вообичаен градежна компонента во органската хемија. Познатата употреба на ацетон во домаќинството е како активна состојка во отстранувачот на лакови за нокти и како разредувач на боја. Има ослободен статус  од испарливи органски соединенија (VOC) во Соединетите Држави.<ref>{{Cite web|url=https://www.paint.org/voc-exempt/|title=Update: U.S. EPA Exempt Volatile Organic Compounds|date=2018-01-30|website=American Coatings Association|access-date=2019-03-20|archive-date=2021-02-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20210208171107/https://www.paint.org/voc-exempt/|url-status=dead}}</ref>

Ацетонот се произведува и се отстранува во човечкото тело преку нормални метаболички процеси. Нормално е присутен во крвта и урината. Луѓето со [[дијабетична кетоацидоза]] го произведуваат во поголеми количини. Кетогени диети кои ги зголемуваат [[кетонските тела]] (ацетон, [[β-хидроксибутерна киселина]] и [[ацетооцетна киселина]]) во крвта се користат за да се спротивстават на епилептичните напади кај доенчиња и деца кои страдаат од рефракторна епилепсија.<ref name=Freeman2007>{{cite journal | last1 = Freeman | first1 = JM | last2 = Kossoff | first2 = EH | last3 = Hartman | first3 = AL | date = Mar 2007 | title = The ketogenic diet: one decade later | journal = Pediatrics | volume = 119 | issue = 3| pages = 535–43 | doi = 10.1542/peds.2006-2447 | pmid = 17332207 | s2cid = 26629499 }}</ref>

==Историја==
Ацетон првпат бил произведен од Андреас Либавиус во 1606 година со [[дестилација]] на [[олово(II) ацетат]].<ref>{{cite book |last1=Libavius |first1=Andreas |title=Alchymia |date=1606 |publisher=printed by Joannes Saurius, at the expense of Peter Kopff |location=Frankfurt, Germany |page=123 |url=https://archive.org/details/BIUSante_00180/page/n141/mode/2up |language=la}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.chemgapedia.de/vsengine/vlu/vsc/de/ch/6/ac/bibliothek/_vlu/aceton.vlu/Page/vsc/de/ch/6/ac/bibliothek/aceton/synthese.vscml.html|title=Aceton|work= Chemgapedia}}</ref>

Во 1832 година, францускиот хемичар Жан-Батист Думас и германскиот хемичар Јустус фон Либиг ја утврдиле [[емпириската формула]] за ацетон.<ref>Dumas, J. (1832) [https://books.google.com/books?id=nilCAAAAcAAJ&pg=PA208 "Sur l'esprit pyro-acétique"] (On pyro-acetic spirit), ''Annales de Chimie et de Physique'', 2nd series, '''49''' :  208–210.</ref><ref>Liebig, Justus (1832) [https://books.google.com/books?id=nilCAAAAcAAJ&pg=PA146 "Sur les combinaisons produites par l'action du gas oléfiant et l'esprit acétique"] (On compounds produced by the action of ethylene and acetic spirit), ''Annales de Chimie et de Physique'', 2nd series, '''49''' :  146–204 ([https://books.google.com/books?id=nilCAAAAcAAJ&pg=PA193 especially 193–204]).</ref>  Во 1833 година, француските хемичари Антоан Буси и Мишел Шеврул решија да го именуваат ацетонот со додавање на суфиксот -еден на основата на соодветната киселина (односно, [[оцетна киселина]]) исто како што беше сличен подготвен производ од она што тогаш беше помешано со маргаринската киселина наречен маргарон.<ref>Bussy, Antoine  (1833) [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.hx3dwq;view=1up;seq=404 "De quelques Produits nouveaux obtenus par l’action des Alcalis sur les Corps gras à une haute température"] (On some new products obtained by the action of alkalies on fatty substances at a high temperature), ''Annales de Chimie et de Physique'', 2nd series, '''53''' :  398–412; see [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.hx3dwq;view=1up;seq=414 footnote on pp. 408–409].</ref><ref>{{cite web | url=https://chemtymology.co.uk/2018/09/28/acetone | title=Acetone | date=28 September 2018 }}</ref>  До 1852 година, англискиот хемичар Александар Вилијам Вилијамсон сфатил дека ацетонот е метил [[ацетил]];<ref>Williamson, A. W. (1852) [https://books.google.com/books?id=cqAwAAAAYAAJ&pg=PA229#v=onepage&q&f=false "On Etherification,"] ''Journal of the Chemical Society'', '''4''' :  229–239; ([https://books.google.com/books?id=cqAwAAAAYAAJ&pg=PA237#v=onepage&q&f=false especially pp. 237–239]).</ref> следната година, францускиот хемичар Чарлс Фредерик Герхард се согласил.<ref>Gerhardt, Charles (1853) [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.hx3dyg;view=1up;seq=289 "Researches sur les acids organiques anhydres"] (Research on anhydrous organic acids), ''Annales de Chimie et de Physique'', 3rd series, '''37''' :  285–342; [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.hx3dyg;view=1up;seq=343 see p. 339.]</ref>  Во 1865 година, германскиот хемичар Август Кекуле ја објавил модерната структурна формула за ацетон.<ref>Kekulé, Auguste (1865) [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=osu.32435053454401;view=1up;seq=108 "Sur la constitution des substances aromatiques,"] ''Bulletin de la Société chimique de Paris'', '''1''' :  98–110; ([http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=osu.32435053454401;view=1up;seq=120 especially p. 110]).</ref><ref>Kekulé, Auguste (1866) [http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uiug.30112025843977;view=1up;seq=143 "Untersuchungen über aromatischen Verbindungen"] (Investigations into aromatic compounds), ''Annalen der Chemie und Pharmacie'', '''137''' :  129–196; ([http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uiug.30112025843977;view=1up;seq=157 especially pp. 143–144]).</ref> Јохан Јозеф Лошмит ја претстави структурата на ацетон во 1861 година,<ref>Loschmidt, J. (1861) [https://books.google.com/books?id=ksw5AAAAcAAJ&pg=PP5#v=onepage&q&f=false ''Chemische Studien''] Vienna, Austria-Hungary: Carl Gerold's Sohn.</ref> но неговата приватно објавена книга доби малку внимание. За време на Првата светска војна, Хаим Вајцман го развил процесот за индустриско производство на ацетон (Вајцман процес).<ref>[http://www.chemistryexplained.com/Va-Z/Weizmann-Chaim.html Chaim Weizmann]. chemistryexplained.com</ref>

==Производство==
Во 2010 година, светскиот производствен капацитет за ацетон беше проценет на 6,7 милиони тони годишно.<ref name=CEH>{{cite web|url=http://www.sriconsulting.com/CEH/Private/Reports/604.5000//|title=CEH Marketing Research Report: ACETONE|author1=Greiner, Camara |author2=Funada, C|date=June 2010|work=Chemical Economics Handbook|publisher=SRI consulting|access-date=2 September 2016}}{{paywall}}</ref> Со 1,56 милиони тони годишно, Соединетите Американски Држави имаа најголем производствен капацитет,<ref>{{cite web | publisher = ICIS.com | title = Acetone Uses and Market Data | url = http://www.icis.com/v2/chemicals/9074858/acetone/uses.html | date = October 2010 | access-date = 2011-03-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090515133058/http://www.icis.com/v2/chemicals/9074858/acetone/uses.html | archive-date = 2009-05-15 |url-status = dead}}</ref> следен од Тајван и континентална Кина. Најголемиот производител на ацетон е INEOS Phenol, кој поседува 17% од светскиот капацитет, со исто така значителен капацитет (7–8%) од Mitsui, Sunoco и Shell во 2010 година.<ref name=CEH/> INEOS Phenol, исто така, ја поседува најголемата производна локација во светот (420.000 тони/годишно) во Беверен (Белгија). Цената на ацетон во летото 2011 година беше 1100–1250 УСД/тон во САД.<ref name=icispricing_132>[http://www.icispricing.com/il_shared/Samples/SubPage132.asp Acetone (US Gulf) Price Report – Chemical pricing information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130516023618/http://www.icispricing.com/il_shared/Samples/SubPage132.asp |date=2013-05-16 }}. ICIS Pricing. Retrieved on 2012-11-26.</ref>

===Тековен метод===
Ацетон се произведува директно или индиректно од [[пропилен]]. Приближно 83% од ацетонот се произвеOtдува преку процесот на [[кумен]];<ref name=Ullmann/> како резултат на тоа, производството на ацетон е поврзано со производството на [[фенол]]. Во процесот на кумен, бензенот се алкилира со пропилен за да се произведе кумен, кој се оксидира со воздух за да произведе фенол и ацетон:
:[[File:Cumene-process-overview-2D-skeletal.png|320px|Overview of the cumene process]]
Други процеси вклучуваат директна оксидација на пропилен (процес Wacker-Hoechst), или хидратација на пропилен за да се добие [[2-пропанол]], кој се оксидира ([[дехидрогенира]]) до ацетон.<ref name = Ullmann/>

===Постари методи===
Претходно, ацетонот се произведуваше со сува дестилација на ацетати, на пример [[калциум ацетат]] со [[кетонска декарбоксилација]].
:<chem>Ca(CH3COO)2 -> CaO_{(s)}{} + CO2_{(g)}{} + (CH3)2CO v</chem>
За време на [[Првата светска војна]], ацетонот беше произведен со помош на ацетон-бутанол-етанол  ферментација со бактеријата Clostridium acetobutylicum, која беше развиена од Хаим Вајзман (подоцна првиот претседател на Израел) со цел да им помогне на британските воени напори,<ref name=Ullmann/> во подготовката на [[Кордит]].<ref>{{cite book|last1=Wittcoff|first1=M.M. |last2=Green|first2=H.A.|title=Organic chemistry principles and industrial practice|url=https://archive.org/details/organicchemistry0000gree|year=2003|publisher=Wiley-VCH|location=Weinheim|isbn=3-527-30289-1|page=[https://archive.org/details/organicchemistry0000gree/page/4 4]|edition=1. ed., 1. reprint.}}</ref> Оваа ацетон-бутанол-етанол  ферментација на крајот беше напуштена кога беа пронајдени понови методи со подобри приноси.<ref name=Ullmann/>

==Хемиски својства==
===Кето/енол тавтомеризам===
Како и повеќето кетони, ацетонот покажува кето-енол тавтомеризам во кој номиналната кето структура {{chem2|(CH3)2C\dO}} на самиот ацетон е во рамнотежа со енолниот изомер {{chem2|(CH3)C(OH)\d(CH2)}} ('''prop-1-en-2-ol''').  Во пареата на ацетон на амбиентална температура, само 2.4{{e|-7}}% од молекулите се во форма на енол.<ref name=hine1976>{{cite journal | last1 = Hine | first1 = Jack | last2 = Arata | first2 = Kazushi | year = 1976 | title = Keto-Enol Tautomerism. II. The Calorimetrical Determination of the Equilibrium Constants for Keto-Enol Tautomerism for Cyclohexanone and Acetone | journal = Bulletin of the Chemical Society of Japan | volume = 49 | issue = 11| pages = 3089–3092 | doi = 10.1246/bcsj.49.3089 | doi-access = free}}</ref>

:[[File:Acetone KetoEnol.svg|300px]]

===Алдолна кондензација===
Во присуство на соодветни катализатори, две молекули на ацетон се комбинираат и формираат соединение [[диацетон алкохол]] {{chem2|(CH3)C\dO(CH2)C(OH)(CH3)2}}, кој при дехидрација дава [[мезитил оксид]] {{chem2|(CH3)C\dO(CH)\dC(CH3)2}}. . Овој производ може дополнително да се комбинира со друга молекула на ацетон, со губење на друга молекула вода, со што се добива [[форон]] и други соединенија.<ref>{{cite book | last=Sowa | first=John R. | title=Catalysis of organic reactions | publisher=Taylor & Francis | publication-place=Boca Raton | date=2005 | isbn=978-0-8247-2729-1 | oclc=67767141 | page=363}}</ref>

===Полимеризација===
OМоже да се очекува дека ацетон исто така ќе формира [[полимери]] и (можеби циклични) олигомери од два типа. Во еден тип, единиците би можеле да бидат ацетонски молекули поврзани со етерски мостови {{chem2|\sO\s}} добиени со отворање на двојната врска, за да се добие синџир сличен на поликетал (PKA) {{chem2|[\sO\sC(CH3)2\s]_{''n''} }}. Другиот тип може да се добие преку повторена алдолна кондензација, со отстранување на по една молекула вода на секој чекор, со што се добива [[поли(метилацетилен)]] (PMA) синџир {{chem2|[\sCH\dC(CH3)\s]_{''n''} }}.<ref name=cata1996/>

====PKA тип====
Конверзијата на ацетон во поликетал (ПКА) би била аналогна на формирањето на [[параформалдехид]] од [[формол]] и на [[тритиоацетон]] од [[тиоацетон]]. Во 1960 година, советските хемичари забележале дека термодинамиката на овој процес е неповолна за течниот ацетон, така што тој (за разлика од тиоацетонот и формолот) не се очекува спонтано да се полимеризира, дури и со катализатори. Сепак, тие забележаа дека термодинамиката стана поволна за кристалниот цврст ацетон на неговата точка на топење (−96&nbsp;°C). Тие тврдеа дека добиле таков [[полимер]] (бел еластичен цврст, растворлив во ацетон, стабилен неколку часа на собна температура) со депонирање на пареа од ацетон, со малку [[магнезиум]] како [[катализатор]], на многу ладна површина.<ref name=karg1960>{{cite journal|author1=Kargin, V. A.|author2= Kabanov, V. A.|author3= Zubov, V. P.|author4= Papisov, I. M. |year=1960|title=Polymerisation of acetone|journal=Doklady Akademii Nauk SSSR|volume =134| issue =5|pages =1098–1099|url=http://mi.mathnet.ru/eng/dan24153}}</ref>

Во 1962 година, Васабуро Каваи пријавил синтеза на сличен производ, од течен ацетон ладен на -70 до -78&nbsp;°C, користејќи [[n-бутил литиум]] или [[триетилалуминиум]] како катализатори. Тој тврдеше дека инфрацрвениот спектар на апсорпција покажува присуство на {{chem2|\sO\s}} врски, но нема {{chem2|C\dO}} groups.<ref name=kawa1962>{{cite journal | last1 = Kawai | first1 = Wasaburo | year = 1962 | title = Polymerization of Acetone | journal = Bulletin of the Chemical Society of Japan | volume = 35 | issue = 3| page = 516A | doi = 10.1246/bcsj.35.516a | doi-access = free }}</ref>  Сепак, спротивставени резултати беа добиени подоцна од други истражувачи.<ref name=cata1996/>

[[File:Acetone-polymerisation.svg|thumb|Структура на можен ацетонски полимер]]

====PMA тип====
Полимерите од PMA типот на ацетон би биле еквивалентни на производот од полимеризација на пропин, освен за крајната кето група.<ref name=cata1996>{{cite journal | last1 = Cataldo | first1 = Franco | year = 1996 | title = Synthesis of ketonic resins from self-polymerization of acetone, 1 Action of protic and Lewis acids on acetone | journal = Die Angewandte Makromolekulare Chemie | volume = 236 | issue = 1| pages = 1–19 | doi = 10.1002/apmc.1996.052360101 }}</ref>

==Биохемија==
{{See also|Кетоза}}

===Биосинтеза===
Мали количини на ацетон се создаваат во телото со [[декарбоксилација]] на [[кетонски тела]]. Одредени шеми на исхрана, вклучително и продолжено постење и диета со ниски [[јаглени хидрати]] со висока содржина на [[масти]], може да предизвикаат кетоза, во која ацетон се формира во телесното ткиво. Одредени здравствени состојби, како што се [[алкохолизмот]] и [[дијабетесот]], може да предизвикаат [[кетоацидоза]], неконтролирана кетоза што доведува до нагло и потенцијално фатално зголемување на киселоста на крвта. Бидејќи е нуспроизвод на ферментацијата, ацетонот е нуспроизвод на дестилериската индустрија.<ref name=drug>{{cite book | last=Karch | first=Steven B. | title=Drug abuse handbook | publisher=CRC Press | publication-place=Boca Raton, Fla. | date=1998 | isbn=978-1-4200-4829-2 | oclc=61503700 | page=369}}</ref>

Ацетонот може да се произведе од оксидација на проголтан [[изопропанол]] или од спонтано/ензимско разградување на [[ацетоацетат]] (кетонско тело) кај кетотични индивидуи.<ref name=drug/>

===Метаболизам===
Иако некои учебници по биохемија и тековните истражувачки публикации<ref name="Vujasinović2007">{{cite journal|doi=10.1177/0960327107087794|title=Poisoning with 1-propanol and 2-propanol|journal=Human & Experimental Toxicology|volume=26|issue=12|pages=975–8|year=2007|last1=Vujasinovic|first1=M|last2=Kocar|first2=M|last3=Kramer|first3=K|last4=Bunc|first4=M|last5=Brvar|first5=M|pmid=18375643|s2cid=11723110}}</ref> покажуваат дека ацетонот не може да се метаболизира, постојат докази и за спротивното. Може да се метаболизира или преку CYP2E1 преку [[метилглиоксал]] до [[Д-лактат]] и [[пируват]] и на крајот гликоза/енергија или по друг пат преку [[пропилен гликол]] до [[пируват]], [[лактат]], [[ацетат]] (корисен за енергија) и [[пропионалдехид]].<ref name=Glew2010>{{cite journal |url=http://www.bioline.org.br/request?np10002 |last=Glew |first=Robert H |title=You Can Get There From Here: Acetone, Anionic Ketones and Even-Carbon Fatty Acids can Provide Substrates for Gluconeogenesis |journal=Nig. J. Physiol. Sci. |volume=25 |year=2010 |pages=2–4 |access-date=2013-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130926031021/http://www.bioline.org.br/request?np10002 |archive-date=2013-09-26 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite journal |last1=Miller |first1=DN |last2=Bazzano |first2=G | year = 1965 | title = Propanediol metabolism and its relation to lactic acid metabolism | journal = Ann NY Acad Sci | volume = 119 | pages = 957–973 | bibcode = 1965NYASA.119..957M | doi = 10.1111/j.1749-6632.1965.tb47455.x | pmid = 4285478 | issue = 3|s2cid=37769342 }}</ref><ref>{{cite journal |last=Ruddick |first=JA | year = 1972 | title = Toxicology, metabolism, and biochemistry of 1,2-propanediol | journal = Toxicol Appl Pharmacol | volume = 21 |issue=1 | pages = 102–111 | doi = 10.1016/0041-008X(72)90032-4|pmid=4553872}}</ref>

==Употреба==
===Индустриска===
Околу една третина од ацетонот во светот се користи како растворувач, а четвртина се троши како [[ацетон цијанохидрин]], прекурсор на [[метил метакрилат]].<ref name=r1/>

====Растворувач====
Ацетонот е добар растворувач за многу видови на [[пластика]] и некои [[синтетички влакна]]. Се користи за разредување на [[полиестерска смола]], за чистење на алати што се користат со неа и за растворање на дводелни [[епоксиди]] и [[суперлепак]] пред да се стврднат. Се користи како една од испарливите компоненти на некои бои и лакови. Како тешко средство за одмастување, тој е корисен за подготовка на метал пред бојадисување или лемење и за отстранување на флуксот на колофон по лемењето (за да се спречи лепење на нечистотија и електрично истекување, а можеби и корозија или од козметички причини), иако може да нападне некои електронски компоненти, како што се полистиренските кондензатори.<ref name=attack>{{cite book | last1=Ivanov | first1=Vitalii | last2=Trojanowska | first2=Justyna | last3=Machado | first3=Jose | last4=Liaposhchenko | first4=Oleksandr | last5=Zajac | first5=Jozef | last6=Pavlenko | first6=Ivan | last7=Edl | first7=Milan | last8=Perakovic | first8=Dragan | title=Advances in design, simulation and manufacturing II : proceedings of the 2nd International Conference on Design, Simulation, Manufacturing: The Innovation Exchange, DSMIE-2019, June 11-14, 2019, Lutsk, Ukraine | publication-place=Cham | date=2019 | isbn=978-3-030-22365-6 | oclc=1104227601 | pages=430–435}}</ref>

====Носач на ацетилен====
Иако сам по себе е запалив, ацетонот интензивно се користи како растворувач за безбеден транспорт и складирање на ацетилен, кој не може безбедно да биде под притисок како чисто соединение. Садовите што содржат порозен материјал прво се полнат со ацетон, а потоа со ацетилен, кој се раствора во ацетон. Еден литар ацетон може да раствори околу 250 литри ацетилен под притисок од 10 бари.<ref>[http://www.msha.gov/alerts/hazardsofacetylene.htm Mine Safety and Health Administration (MSHA) – Safety Hazard Information – Special Hazards of Acetylene] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122062046/http://www.msha.gov/alerts/hazardsofacetylene.htm |date=2016-01-22 }}. Msha.gov. Retrieved on 2012-11-26.</ref><ref>[http://www.aga.com/web/web2000/com/WPPcom.nsf/pages/History_Acetylene_1 History – Acetylene dissolved in acetone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150915040643/http://www.aga.com/web/web2000/com/WPPcom.nsf/pages/History_Acetylene_1 |date=2015-09-15}}. Aga.com. Retrieved on 2012-11-26</ref>

====Хемиски посредник====
Ацетон се користи за синтеза на [[метил метакрилат]]. Започнува со почетната конверзија на ацетон во [[ацетон цијанохидрин]] преку реакција со [[цијановодород]] (HCN):
:<chem>(CH3)2CO + HCN -> (CH3)2C(OH)CN</chem>
Во следниот чекор, [[нитрил]]от се хидролизира до незаситен [[амид]], кој е естерифициран:
:<chem>(CH3)2C(OH)CN + CH3OH -> CH2=C(CH3)CO2CH3 + NH3</chem>
Третата голема употреба на ацетон (околу 20%)<ref name=r1/> еза синтетизa на [[бисфенол А]]. Бисфенол А е компонента на многу полимери како што се [[поликарбонати]], [[полиуретани]] и [[епоксидни смоли]]. Синтезата вклучува кондензација на ацетон со [[фенол]]:
:<chem>(CH3)2CO + 2 C6H5OH -> (CH3)2C(C6H4OH)2 + H2O</chem>
Многу милиони килограми ацетон се трошат во производството на растворувачите [[метил изобутил алкохол]] и [[метил изобутил кетон]]. Овие производи се јавуваат преку почетна алдолна кондензација за да се добие [[диацетон алкохол]].<ref name=Ullmann/>
:<chem>2 (CH3)2CO -> (CH3)2C(OH)CH2C(O)CH3</chem>
Кондензацијата со [[ацетилен]] дава [[2-метилбут-3-ин-2-ол]], прекурсор на синтетичките [[терпени]] и [[терпеноиди]].<ref>{{cite book | last1=Wittcoff | first1=Harold | last2=Reuben | first2=B. G. | last3=Plotkin | first3=Jeffrey S. | title=Industrial organic chemicals. | url=https://archive.org/details/industrialorgani0000witt_w1d6 | publisher=Wiley-Interscience | publication-place=Hoboken, N.J. | date=2004 | isbn=0-471-44385-9 | oclc=53307689 | page=[https://archive.org/details/industrialorgani0000witt_w1d6/page/259 259]}}</ref>

===Лабораторија===
====Хроматографија====
[[File:HPLC readout for APAP, ASA, and caffeine mixture.png|thumb|right|alt=Refer to caption.| HPLC читање на таблета Excedrin. Пиковите од лево кон десно се [[ацетаминофен]], [[аспирин]] и [[кофеин]].]]
Ацетонот често се користи, најчесто како органски растворувач или  мобилна фаза во аналитиката на разни супстанци со помош на различни аналитички техники меѓу кои и хроматографијата. 
Техниките на спектроскопија се корисни кога примерокот што се тестира е чист или многу вообичаена смеса. Кога се анализира непозната смеса, таа мора да се разложи на поединечни делови. Техниките на хроматографија може да се користат за разделување на мешавините во нивните компоненти што овозможува секој дел да се анализира посебно.
[[Тенкослојната хроматографија]] (TLC) е брза алтернатива на посложените методи на хроматографија. TLC може да се користи за анализа на мастила и бои со екстракција на поединечните компоненти.<ref name="TLC">{{cite web | title=TLC the Forensic Way | access-date=October 10, 2015 | url=http://the-gist.org/2011/07/tlc-the-forensic-way/ | last=Carlysle | first=Felicity | publisher=Glasgow Insight Into Science & Technology | website=theGIST | archive-url=https://web.archive.org/web/20160730014838/http://the-gist.org/2011/07/tlc-the-forensic-way/ | archive-date=July 30, 2016| date=2011-07-26 }}</ref> Ова може да се користи за да се истражат белешките или влакната оставени на местото на настанот, бидејќи производот на секоја компанија е малку различен и тие разлики може да се видат со TLC. Единствениот ограничувачки фактор со TLC анализата е неопходноста компонентите да бидат растворливи во кој било раствор што се користи за носење на компонентите до плочата за анализа.<ref name="TLC" />  Ова раствор се нарекува мобилна фаза.<ref name="TLC" /> Форензичкиот хемичар може да споредува непознати со познати стандарди со гледање на растојанието што го поминала секоја компонента.<ref name="TLC" />  Ова растојание, кога се споредува со почетната точка, е познато како фактор на задржување (Rf) за секоја извлечена компонента.<ref name="TLC" /> Ако секоја вредност на Rf се совпаѓа со познат примерок, тоа е индикација за идентитетот на непознатото.<ref name="TLC" />

Течна хроматографија со високи перформанси може да се користи за екстракција на поединечни компоненти од смеса растворена во раствор. HPLC се користи за неиспарливи мешавини кои не би биле погодни за гасна хроматографија.<ref name="nonvolatile">{{cite book | title=Chemical Analysis of Food: Techniques and Applications | editor-last=Picó | editor-first=Yolanda | url=https://books.google.com/books?id=SjmD45kqGVoC | publisher=Elsevier | isbn=9780123848628 | date=2012 | page=501 | via=Google Books}}</ref>  Ова е корисно во анализата на лекови каде што фармацевтскиот производ е комбиниран лек бидејќи компонентите ќе се одвојат или ќе се елуираат во различно време што овозможува верификација на секоја компонента.<ref name="HPLC drugs">{{cite journal | journal=Bosnian Journal of Basic Medical Sciences | last1=Nikolin | first1=B | last2=Imamović | first2=B | last3=Medanhodzić-Vuk | first3=S | last4=Sober | first4=M | title=High Performance Liquid Chromatography in Pharmaceutical Analyses | date=May 2004 | volume=4 | issue=2 | pages=5–9 | pmid=15629016| doi=10.17305/bjbms.2004.3405 | pmc=7250120 | doi-access=free }}</ref> Елуатите од HPLC колоната потоа се внесуваат во различни детектори кои произведуваат пик на графиконот во однос на неговата концентрација додека се елуира од колоната. Најчестиот тип на детектор е ултравиолетово-видливиот спектрометар бидејќи најчестиот предмет од интерес тестиран со HPLC, фармацевтските производи, имаат УВ апсорпција.<ref name="HPLC detect">{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=e43nCwAAQBAJ&pg=PT104 | title=Modern HPLC for Practicing Scientists | last=Dong | first=Michael W. | publisher=John Wiley & Sons | date=2016 | isbn=9780471727897 | via=Google Books}}</ref>

[[Гасната хроматографија]] (GC) ја врши истата функција како течната хроматографија, но се користи за испарливи мешавини. Во форензичката хемија, најчестите GC инструменти користат [[масена спектрометрија]] како нивен детектор.<ref name="FC def">{{cite web | title=A Simplified Guide to Forensic Drug Chemistry | access-date=September 24, 2015 | url=http://www.crime-scene-investigator.net/SimplifiedGuideDrugChemistry.pdf | archive-url=https://web.archive.org/web/20160321204104/http://crime-scene-investigator.net/SimplifiedGuideDrugChemistry.pdf | archive-date=March 21, 2016 | publisher=National Forensic Science Technology Center}}</ref> GC-MS може да се користи во истраги за подметнување пожар, труење и експлозии за да се утврди што точно е користено. Теоретски, GC-MS инструментите можат да детектираат супстанции чиишто концентрации се во опсегот на фемтограмот ({{10^|-15}}).<ref name="GCMS femto">{{cite journal | last1=Fialkov | first1=Alexander | last2=Steiner | first2=Urs | last3=Lehotay | first3=Steven | last4=Amirav | first4=Aviv | title=Sensitivity and Noise in GC-MS: Achieving Low Limits of Detection for Difficult Analytes | url=https://archive.org/details/sim_international-journal-of-mass-spectrometry_2007-01-15_260_1/page/31 | journal=International Journal of Mass Spectrometry | volume=260 | issue=1 | date=January 15, 2007 | pages=31–48 | doi=10.1016/j.ijms.2006.07.002| bibcode=2007IJMSp.260...31F }}</ref>  Сепак, практичната граница за откривање за GC-MS е во опсегот на пикограмот ({{10^|-12}}) range.<ref name="GCMS pico" />  GC-MS е исто така способен да ги квантифицира супстанциите што ги детектира; Хемичарите можат да ги користат овие информации за да го утврдат ефектот што супстанцијата би го имала врз поединецот. На GC-MS инструментите им треба околу 1.000 пати повеќе од супстанцијата за да се измери количеството отколку што им е потребно едноставно за да се открие; границата на квантификација е типично во опсегот на нанограми ({{10^|-9}}).<ref name="GCMS pico">{{cite journal | last1=Smith | first1=Michael L. | last2=Vorce | first2=Shawn P. | last3=Holler | first3=Justin M. | last4=Shimomura | first4=Eric | last5=Magluilo | first5=Joe | last6=Jacobs | first6=Aaron J. | last7=Huestis | first7=Marilyn A. | title=Modern Instrumental Methods in Forensic Toxicology | journal=Journal of Analytical Toxicology | volume=31 | issue=5 | pages=237–253 | date=June 2007 | url= | doi=10.1093/jat/31.5.237| pmid=17579968 | pmc=2745311}}</ref>

====Хемиско истражување====
Во лабораторија, ацетонот се користи како поларен, апротичен растворувач во различни органски реакции, како што се [[SN2 реакција|S<sub>N</sub>2 реакции]]те. Употребата на ацетонски растворувач е критична за [[Џонсовата оксидацијата]]. Не формира [[азеотроп]] со вода (види табели со азеотроп).<ref>[http://www.solvent--recycling.com/azeotrope_1.html What is an Azeotrope?]. Solvent—recycling.com. Retrieved on 2012-11-26.</ref> Тоа е вообичаен растворувач за плакнење лабораториски стакларија поради неговата ниска цена и испарливост. И покрај неговата вообичаена употреба како наводно средство за сушење, тој не е ефикасен освен со поместување и разредување. Ацетонот може да се олади со [[сув мраз]] до -78&nbsp;°C без замрзнување; Бањите со ацетон/сув мраз најчесто се користат за спроведување на реакции на ниски температури. Ацетонот е флуоресцентен под ултравиолетова светлина, а неговата пареа може да се користи како флуоресцентен трагач во експериментите со проток на течности.<ref>{{Cite journal|title = Acetone: a tracer for concentration measurements in gaseous flows by planar laser-induced fluorescence|journal = [[Exp. Fluids]]|volume = 13|pages = 369–376|year = 1992|doi = 10.1007/BF00223244| issue = 6|bibcode = 1992ExFl...13..369L |last1 = Lozano|first1 = A.|last2 = Yip|first2 = B.|last3 = Hanson|first3 = R.K.|s2cid = 121060565}}</ref>

Ацетонот се користи за таложење на [[белковини]]те.<ref>{{cite journal |last1=Simpson |first1=Deborah M. |last2=Beynon |first2=Robert J. |title=Acetone precipitation of proteins and the modification of peptides |journal=Journal of Proteome Research |date=2009 |volume=9 |issue=1 |pages=444–450 |doi=10.1021/pr900806x |pmid=20000691 }}</ref>

====Чистење====
Ацетонот со низок степен на чистота најчесто се користи во академски лабораториски услови како средство за плакнење на стаклени садови за отстранување на остатоци и цврсти материи пред последното перење.<ref>{{Cite web|url=http://bnorthrop.faculty.wesleyan.edu/files/2009/09/CleaningGlassware.pdf|title=Cleaning Glassware|date=September 2009|website=Wesleyan University|access-date=July 7, 2016}}</ref>

====Бања со ниска температура====
Мешавина од ацетон и сув мраз е популарна бања за ладење која одржува температура од -78&nbsp;°C сè додека останува малку сув мраз.<ref name=AA>{{cite book |last1=Addison |first1=Ault |title=Studyguide for Techniques and Experiments for Organic Chemistry |date=1998 |location=Sausalito, CA |isbn=9780935702767 |page=310}}</ref>

====Хистологија====
Ацетонот се користи во полето на патологијата за да се пронајдат [[лимфни јазли]] во [[масните ткива]] за стадиум на [[туморот]] (како што е барањето на лимфните јазли во маснотиите што ги опкружуваат цревата).<ref name="acetone-patho-springer">{{cite journal |last1=Basten |first1=O. |last2=Bandorski |first2=D. |last3=Bismarck |first3=C. |last4=Neumann |first4=K. |last5=Fisseler-Eckhoff |first5=A. |title=Acetonkompression |journal=Der Pathologe |date=2009 |volume=31 |issue=3 |pages=218–224 |doi=10.1007/s00292-009-1256-7 |pmid=20012620 |language=de }}</ref> Ова помага во растворање на маснотиите и ги зацврстува јазлите, што го олеснува нивното наоѓање.<ref name="acetone-patho-wiley">{{cite journal |last1=Leung |first1=C. A. W. |last2=Fazzi |first2=G. E. |last3=Melenhorst |first3=J. |last4=Rennspiess |first4=D. |last5=Grabsch |first5=H. I. |title=Acetone clearance of mesocolic or mesorectal fat increases lymph node yield and may improve detection of high-risk Stage II colorectal cancer patients |journal=Colorectal Disease |date=November 2018 |volume=20 |issue=11 |pages=1014–1019 |doi=10.1111/codi.14335 |pmid=29989291 |s2cid=205030844 |url=http://eprints.whiterose.ac.uk/133347/13/Leung_et_al-2018-Colorectal_Disease.pdf |doi-access=free }}</ref>

Ацетон, исто така, се користи за разбојување на одредени дамки на микроскопски слајдови.<ref>{{cite journal |last1=Engbaek |first1=K |last2=Johansen |first2=KS |last3=Jensen |first3=ME |title=A new technique for Gram staining paraffin-embedded tissue. |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-clinical-pathology_1979-02_32_2/page/187 |journal=Journal of Clinical Pathology |date=February 1979 |volume=32 |issue=2 |pages=187–90 |doi=10.1136/jcp.32.2.187 |pmid=86548 |pmc=1145607}}</ref>

====Својства на Луисова база====
Ацетонот е слаба Луисова база која формира адукти со меки киселини како  [[јод|I<sub>2</sub>]] и тврди киселини како [[фенол]]. Ацетон, исто така, формира комплекси со [[двовалентни метали]].<ref>{{cite journal|author1= Driessen, W.L. |author2= Groeneveld, W.L. | year= 1969|title= Complexes with ligands containing the carbonyl group. Part I: Complexes with acetone of some divalent metals containing tetrachloro‐ferrate(III) and ‐indate(III) anions |doi=10.1002/recl.19690880811|journal=Recueil des Travaux Chimiques des Pays-Bas|volume=88|issue= 8 |pages=77977–988}}</ref><ref>{{cite journal|author1=Kilner, C. A. |author2= Halcrow, M. A.  |year= 2006|title= An unusual example of a linearly coordinated acetone ligand in a six-coordinate iron(II) complex |journal= Acta Crystallographica C |volume=62|issue= 9 |pages=1107–1109|doi= 10.1107/S0108270106028903|pmid= 16954630 |doi-access= free}}</ref>

===Медицинска употреба===
====Растворувач и помошна супстанца за лекови====
Ацетонот се користи како растворувач во фармацевтската индустрија и како денатурант во [[денатурираниот алкохол]].<ref>{{Cite book| isbn = 978-0-8247-8210-8| page = 32| last = Weiner| first = Myra L.| author2 = Lois A. Kotkoskie| title = Excipient Toxicity and Safety| year = 1999| url-access = registration| url = https://archive.org/details/excipienttoxicit103wein/page/32}}</ref>
Ацетонот е исто така присутен како помошна супстанца во некои фармацевтски лекови.<ref>[http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/iig/index.cfm Inactive Ingredient Search for Approved Drug Products], FDA/Center for Drug Evaluation and Research</ref>

====Одмастување на кожата====
Дерматолозите користат ацетон со алкохол за третмани за акни за хемиско лупење на сувата кожа. Вообичаени средства што се користат денес за хемиски пилинг се [[салицилна киселина]], [[гликолна киселина]], [[азелаична киселина]], 30% салицилна киселина во етанол и [[трихлороцетна киселина]] (TCA). Пред хемeксфолијацијата, кожата се чисти и вишокот маснотии се отстранува во процес наречен одмастување. Во овој процес вообичаено се користат ацетон, [[септизол]] или комбинација од овие агенси.<ref>{{cite book | last=MacFarlane | first=Deborah F. | title=Skin cancer management : a practical approach | publisher=Springer | publication-place=New York | date=2010 | isbn=978-0-387-88495-0 | oclc=663098001 | page=35}}</ref>

====Антиконвулзант====
Се покажа дека ацетонот има антиконвулзивни ефекти кај животинските модели на [[епилепсија]], во отсуство на токсичност, кога се администрира во милимоларни концентрации.<ref name="Likhodii">{{Cite journal |author1=Likhodii SS |author2=Serbanescu I |author3=Cortez MA |author4=Murphy P |author5=Snead OC |author6=Burnham WM |title=Anticonvulsant properties of acetone, a brain ketone elevated by the ketogenic diet |journal=[[Ann Neurol]]|year=2003 |volume=54 |issue=2 |pages=219–226 |doi=10.1002/ana.10634|pmid=12891674|s2cid=3213318 }}</ref> Се претпоставува дека кетогената диета со висока содржина на масти и ниски јаглени хидрати, која се користи клинички за контрола на епилепсијата отпорна на лекови кај децата, функционира со зголемување на ацетонот во мозокот.<ref name="Likhodii"/> Поради нивните поголеми потреби за енергија, децата имаат поголемо производство на ацетон од повеќето возрасни индивидуи и колку е помладо детето, толку е поголемо очекуваното производство. Ова покажува дека децата не се единствено подложни на изложеност на ацетон. Надворешната изложеност е мала во споредба со изложеноста поврзана со кетогената диета.<ref name=acc>{{cite web |url=https://www.tera.org/Peer/VCCEP/Acetone/acevccep.pdf |author=American Chemistry Council Acetone Panel |title=Acetone (CAS No. 67-64-1) VCCEP Submission |date=September 10, 2003 |pages=6, 9 |access-date=2018-04-14 |archive-date=2020-03-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200314130343/https://www.tera.org/Peer/VCCEP/Acetone/acevccep.pdf |url-status=dead }}</ref>

===Домашна и друга употреба===
Ацетонот често е примарна компонента во средствата за чистење како што се лакови и отстранувачи на суперлепак. Меѓутоа, може да нападне и некоја пластика.<ref name=attack/>

Шминкерите користат ацетон за да го отстранат лепилото за кожа од мрежата на периките и мустаќите со потопување на предметот во ацетонска бања, а потоа отстранување на омекнатиот остаток од лепак со цврста четка.<ref>{{cite book | last1=Davis | first1=Gretchen | last2=Hall | first2=Mindy | title=The makeup artist handbook : techniques for film, television, photography, and theatre | publisher=Focal Press | publication-place=Waltham, MA | date=2012 | isbn=978-0-240-81894-8 | oclc=776632427 | page=3}}</ref>

Ацетонот често се користи за полирање со пареа на артефакти за печатење на 3D-печатени модели печатени со ABS пластика. Техниката наречена измазнување со ацетонска парна бања, вклучува ставање на испечатениот дел во запечатена комора која содржи мала количина ацетон и загревање на околу 80 степени Целзиусови 10 минути. Ова создава пареа на ацетон во садот. Ацетонот рамномерно се кондензира по целиот дел, предизвикувајќи површината да омекнува и втечнува. Површинскиот напон потоа ја измазнува полутечната пластика. Кога делот ќе се отстрани од комората, ацетонската компонента испарува оставајќи стаклено-мазен дел без бразди, шаблони и видливи рабови на слојот, вообичаени одлики во нетретирани 3D печатени делови.<ref>[http://www.instructables.com/id/Quality-Finish-3D-Prints-with-Acetone/?ALLSTEPS "Quality Finish 3D Prints with Acetone"]. instructables.com</ref>

Ацетонот ефикасно ги отстранува трагите од пенкалото со фломастер од стакло и метали.

Ацетонот ефикасно ги отстранува обоените стаклени садови со катран, како што се бонгите.

==Безбедност==
===Хемиска===
Ацетонот е некомпатибилен со мешавини на концентрирана [[азотна киселина]] и [[сулфурна киселина]].<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 16.3</ref> Може да експлодира и кога се меша со [[хлороформ]] во присуство на база.<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 16.5</ref> Кога се оксидира, на пример при реакција со [[водород пероксид]], тој формира [[ацетон пероксид]], кој е многу нестабилно експлозивно соединение. Може да се формира случајно, на пр. кога отпадот од водород пероксид се истура во отпаден растворувач кој содржи ацетон. Поради неговата нестабилност, индустриската употреба на ацетон пероксид е забранета во Европа.  Во Соединетите Држави е ограничено на помали примени, како што е белењето на брашното.<ref>{{cite book | last1=Bingham | first1=Eula | last2=Cohrssen | first2=Barbara | last3=Patty | first3=F. A. | title=Patty's toxicology | publication-place=Hoboken, New Jersey | date=2012 | isbn=978-1-62198-026-1 | oclc=810064538 | page=736}}</ref><ref>{{cite book | last1=Cauvain | first1=Stanley P. | last2=Young | first2=Linda S. | title=The ICC handbook of cereals, flour, dough & product testing : methods and applications | publisher=DEStech Pub | publication-place=Lancaster, PA | date=2009 | isbn=978-1-932078-99-2 | oclc=318875533 | page=115}}</ref>

===Запаливост===
Најопасното својство на ацетон е неговата екстремна запаливост. Во мали количини ацетон гори со тап син пламен, во поголеми количини испарувањето на горивото предизвикува нецелосно согорување и светло жолт пламен. На температури поголеми од точката на палење на ацетон од {{convert|-20|C|F}}, ), воздушните мешавини од помеѓу 2,5% и 12,8% ацетон, по волумен, може да експлодираат или да предизвикаат блиц. Пареата може да тече по површините до далечните извори на палење и да се врати назад. Статичкото празнење може исто така да ги запали пареите на ацетон, иако ацетонот има многу висока енергетска точка на иницијација на палење и затоа случајното палење е ретко. Дури и истурање или прскање на ацетон врз јаглен што свети црвено нема да го запали, поради високата концентрација на пареа и ефектот на ладење од испарувањето на течноста.<ref name="msds">[http://hazard.com/msds/mf/baker/baker/files/a0446.htm Acetone MSDS]. Hazard.com (1998-04-21). Retrieved on 2012-11-26.</ref> Автоматски се пали на {{convert|465|C|F}}.<ref name=ig/> Температурата на автоматско палење зависи од експерименталните услови, како што е времето на експозиција, и затоа може да се наведе до 535&nbsp;°C.<ref>{{cite book | last=Hauptmanns | first=Ulrich | title=Process and plant safety | publication-place=Berlin | date=2014 | isbn=978-3-642-40954-7 | oclc=888160502 | page=20}}</ref> ] Температурата на пламенот на чистиот ацетон е 1980&nbsp;°C.<ref>[[#Haynes|Haynes]], p. 15.49</ref>

===Токсичност===
Ацетонот е опширно проучуван и се верува дека покажува само мала токсичност при нормална употреба. Не постојат силни докази за хронични здравствени ефекти доколку се следат основните мерки на претпазливост.<ref>[http://ccohs.ca/oshanswers/chemicals/chem_profiles/acetone/basic_ace.html Basic Information on Acetone]. Ccohs.ca (1999-02-19). Retrieved on 2012-11-26.</ref> Општо е познато дека има ниска акутна и хронична токсичност доколку се проголта и/или се вдишува.<ref name= sids >{{cite web| title = SIDS Initial Assessment Report: Acetone | publisher = Environmental Protection Agency | url = http://www.inchem.org/documents/sids/sids/67641.pdf | access-date = 2014-09-11 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140309040008/http://www.inchem.org/documents/sids/sids/67641.pdf | archive-date = 2014-03-09 | url-status = dead }}</ref>  Во моментов, ацетонот не се смета за [[канцерогена]], [[мутагена хемикалија]], ниту пак дека е загрижувачка за хроничните невротоксичности.<ref name="msds" />

Ацетонот може да се најде како состојка во различни производи за широка потрошувачка, почнувајќи од козметика до преработена и непреработена храна. Ацетонот е оценет како општо призната безбедна (GRAS) супстанца кога е присутен во пијалоци, печени јадења, десерти и конзерви во концентрации кои се движат од 5 до 8&nbsp;mg/L.<ref name= sids/>

Сепак, ацетонот е [[раздразнувач]], предизвикувајќи блага иритација на кожата и умерена до тешка [[иритација на очите]]. При високи концентрации на пареа, може да го потисне [[централниот нервен систем]] како и многу други растворувачи.<ref>{{cite web |title=What are the potential health effects of acetone? |url=http://ccohs.ca/oshanswers/chemicals/chem_profiles/acetone/health_ace.html |access-date=2008-10-21 |url-status = live|archive-url= https://web.archive.org/web/20081017104151/http://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/chem_profiles/acetone/health_ace.html |archive-date=2008-10-17 |publisher=Canadian Centre for Occupational Health and Safety}}</ref>  Акутната токсичност за глувците со голтање (LD<sub>50</sub>) е 3 g/kg, а со вдишување (LC<sub>50</sub>) е 44 g/m<sup>3</sup> во тек на 4 часа.<ref>[http://www.sciencelab.com/msds.php?msdsId=9927062 Safety (MSDS) data for propanone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180316170132/http://www.sciencelab.com/msds.php?msdsId=9927062 |date=2018-03-16 }}. sciencelab.com/msds. Retrieved on 2018-03-19</ref>

===EPA класификација===
Во 1995 година, Агенцијата за заштита на животната средина на САД (ЕПА) го отстрани ацетонот од листата на испарливи органски соединенија. Компаниите кои бараа отстранување тврдеа дека тоа „ќе придонесе за постигнување на неколку важни еколошки цели и ќе ги поддржи напорите на EPA за спречување на загадувањето“ и дека ацетонот може да се користи како замена за неколку соединенија кои се наведени како опасни загадувачи на воздухот (HAP) според член 112 од Законот за чист воздух.<ref>{{cite journal|url=https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-1995-06-16/pdf/95-14804.pdf |title=Air Quality: Revision to Definition of Volatile Organic Compounds—Exclusion of Acetone|journal=Federal Register|volume=60|issue=116|date=June 16, 1995 |pages=31634–31637|author= U.S. Environmental Protection Agency}}</ref> При донесувањето на својата одлука, ЕПА спроведе опсежен преглед на достапните податоци за токсичноста на ацетон, кој продолжи во текот на 2000-тите. Откри дека проценливите „податоци се несоодветни за проценка на човечкиот канцероген потенцијал на ацетонoт“.<ref name=smell>[https://www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/tp21.pdf Toxicological Profile for Acetone]. U.S. Environmental Protection Agency. June 2022. p. 7.</ref>

==Ефектите врз животната средина==
Иако ацетонот природно се појавува во животната средина кај растенијата, дрвјата, вулканските гасови, шумските пожари и како производ на разградувањето на телесните масти,<ref name="atsdr">[http://www.atsdr.cdc.gov/toxfaqs/tfacts21.pdf Acetone], Agency for Toxic Substances and Disease Registry ToxFAQs, 1995</ref> поголемиот дел од ацетонот што се ослободува во животната средина е од индустриско потекло. Ацетонот брзо испарува, дури и од водата и почвата. Откако е во атмосферата, има полуживот од 22 дена и се разградува со УВ светлина преку фотолиза (првенствено во [[метан]] и [[етан]].<ref>{{cite journal |doi=10.1021/j100841a010 |title=The Photolysis of Acetone |year=1960 |last1=Darwent|first1=B. deB. |last2=Allard|first2=M. J. |last3=Hartman|first3=M. F. |last4=Lange|first4=L. J. |journal=Journal of Physical Chemistry |volume=64 |issue=12 |pages=1847–1850}}</ref>) ]) Конзумирањето од микроорганизми придонесува за дисипација на ацетон во почвата, животните или водните патишта.<ref name=atsdr/>

[[median lethal dose|LD<sub>50</sub>]] на ацетон за цицачи, како што се стаорци, зајаци и овци, варира од десетици до стотици mg на kg телесна тежина, во зависност од начинот на администрација (орален или интравенски) и други експериментални услови.<ref>Negherbon, W.O. (1959) [https://www.google.com/books/edition/Handbook_of_Toxicology_Insecticides_by_W/QFtBAQAAIAAJ?hl=en&gbpv=0 ''Handbook of Toxicology: Insecticides'']. Saunders. p. 162</ref> IНеговиот полуживот во вода е од 2 до 20 дена,<ref>{{cite book | last=Vincoli | first=Jeffrey W. | title=Risk management for hazardous chemicals | url=https://archive.org/details/riskmanagementfo0002vinc | publisher=CRC Lewis Publishers | publication-place=Boca Raton, Fla. | date=1997 | isbn=1-56670-200-3 | oclc=35521567 | page=[https://archive.org/details/riskmanagementfo0002vinc/page/n145 5]}}</ref> а во човечката крв е 18 часа.<ref>{{cite book | author=National Research Council. Subcommittee on Spacecraft Exposure Guidelines | title=Spacecraft water exposure guidelines for selected contaminants. Volume 2 | publisher=National Academy of Sciences | publication-place=Washington, D.C. | date=2004 | isbn=0-309-18007-4 | oclc=1317408038 | page=14}}</ref> Ацетонот може да претставува значителен ризик за намалување на кислородот во водните системи поради потрошувачката од страна на микробите.<ref>{{cite web |url=http://jmloveridge.com/cosh/Acetone.pdf |title=Safety Data Sheet Acetone |url-status = dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090320150055/http://jmloveridge.com/cosh/Acetone.pdf |archive-date=2009-03-20 |publisher=J.M. Loveridge |access-date=2012-11-26}}</ref>

==Вонземска појава==
На 30 јули 2015 година, научниците известија дека при првото соборување на лендерот Philae на површината на кометата 67P, мерењата со инструментите COSAC и Птоломеј откриле шеснаесет органски соединенија, од кои четири за првпат биле видени на комета, вклучувајќи [[ацетамид]], ацетон, [[метил изоцијанат]] и [[пропиoналдехид]].<ref name="wapo20150730">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/philae-probe-finds-evidence-that-comets-can-be-cosmic-labs/2015/07/30/63a2fc0e-36e5-11e5-ab7b-6416d97c73c2_story.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20181223235109/https://www.washingtonpost.com/world/philae-probe-finds-evidence-that-comets-can-be-cosmic-labs/2015/07/30/63a2fc0e-36e5-11e5-ab7b-6416d97c73c2_story.html|url-status=dead|archive-date=23 December 2018|title=Philae probe finds evidence that comets can be cosmic labs|newspaper=The Washington Post|agency=Associated Press|first=Frank|last=Jordans|date=30 July 2015|access-date=30 July 2015}}</ref><ref name="esa20150730">{{cite web|url=https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Rosetta/Science_on_the_surface_of_a_comet|title=Science on the Surface of a Comet|publisher=European Space Agency|date=30 July 2015|access-date=30 July 2015}}</ref><ref name="SCI-20150731">{{cite journal|last1=Bibring|first1=J.-P.|last2=Taylor|first2=M.G.G.T.|last3=Alexander|first3=C.|last4=Auster|first4=U.|last5=Biele|first5=J.|last6=Finzi|first6=A. Ercoli|last7=Goesmann|first7=F.|last8=Klingehoefer|first8=G.|last9=Kofman|first9=W.|last10=Mottola|first10=S.|last11=Seidenstiker|first11=K.J.|last12=Spohn|first12=T.|last13=Wright|first13=I.|title=Philae's First Days on the Comet – Introduction to Special Issue |date=31 July 2015|journal=[[Science (journal)|Science]]|volume=349|issue=6247|page=493|doi=10.1126/science.aac5116|bibcode=2015Sci...349..493B|pmid=26228139|doi-access=free}}</ref>

==Наводи==
{{reflist|30em}}

==Цитирани извори==
*{{cite book|ref= Haynes| editor= Haynes, William M. | date = 2016| title = [[CRC Handbook of Chemistry and Physics]] | edition = 97th | publisher = [[CRC Press]] | isbn = 9781498754293}}

== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Acetone}}
* {{ICSC|0087|00}}
* [https://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0004.html NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards]
* [https://web.archive.org/web/20200318085127/http://sdsdata.org/244731 Acetone Safety Data Sheet (SDS)]
* [http://www.toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/f?./temp/~EQIVt8:1 Hazardous substances databank entry at the national library of medicine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181204125919/https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/f?.%2Ftemp%2F~EQIVt8%3A1 |date=2018-12-04 }}
* {{SIDS|name=Acetone|id=67641}}
* Calculation of [http://ddbonline.ddbst.de/AntoineCalculation/AntoineCalculationCGI.exe?component=Acetone vapor pressure], [http://ddbonline.ddbst.de/DIPPR105DensityCalculation/DIPPR105CalculationCGI.exe?component=Acetone liquid density], [http://ddbonline.ddbst.de/VogelCalculation/VogelCalculationCGI.exe?component=Acetone dynamic liquid viscosity], [http://ddbonline.ddbst.de/DIPPR106SFTCalculation/DIPPR106SFTCalculationCGI.exe?component=Acetone surface tension] of acetone

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Домашни хемикалии]]
[[Категорија:Козметички хемикалии]]
[[Категорија:Биотехнолошки производи]]
[[Категорија:Ексципиенси]]
[[Категорија:Антиконвулзиви]]