Преглед на кодот на Европа (месечина)

{{Инфокутија Планета
|name = Европа
|alt_names = Јупитер II
|pronounced=
|adjectives = 
|named_after=[[Европа (митологија)]] 
|image = Europa-moon-with-margins.jpg
|caption = Европа во природна боја. Снимено на 7 септември 1996 година од  вселенскиот брод ''[[Галилео (семирско летало)|Галилео]]''.
|bgcolour = #a0ffa0
|discoverer = [[Галилео Галилеј]]<br />[[Симон Мариус]]
|discovered = 8 јануари 1610<ref name="IAUMoonDiscoveries"/>
|orbit_ref =<ref name="horizons">{{Наведена мрежна страница|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi|title=JPL HORIZONS solar system data and ephemeris computation service|work=Solar System Dynamics|publisher=[[NASA]], Jet Propulsion Laboratory|accessdate=10 August 2007 }}</ref>
|epoch = 8 јануари 2004
|mean_orbit_radius = {{вред|670900|u=км}}<ref name="factsheet">{{Наведена мрежна страница|title=Overview of Europa Facts|work=NASA|url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Europa|accessdate=27 December 2007|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140326221921/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Europa|archivedate=26 March 2014 }}</ref>
|eccentricity = 0.009<ref name="factsheet"/>
|periapsis = {{вред|664862|u=км}}<ref group=забелешка>Периапсидата е изведена од големата полуоска (''a'') и ексцентритетот (''e''): ''a''(1&nbsp;−&nbsp;''e'').</ref>
|apoapsis = {{вред|676938|u=км}}<ref group=забелешка>Апоапсисот е изведен од големата полуоска (''a'') и занесеноста (''e''): ''a''(1&nbsp;+&nbsp;''e'').</ref>
|period = {{вред|3.551181|u=д}}<ref name="factsheet"/>
|avg_speed = {{вред|13.740|u=км/с}}<ref name="factsheet"/>
|inclination = 0.470° (спрема Јупитеровиот екватор)<br />1.791° (спрема [[еклиптика]])<ref name="factsheet"/>
|satellite_of = [[Јупитер]]
| group = [[Галилејска месечина]]
|mean_radius = {{вред|1560.8|.5|u=км}} (0.245 [[Earth]]s)<ref name="jplfact"/>
|surface_area = {{вред|3.09|e=7|u=км<sup>2</sup>}} (0.061 Земјина)<ref group=забелешка>Плоштината на површината е изведена од полупречникот (''r''): 4{{pi}}''r''<sup> 2</sup>.</ref>
|volume = {{вред|1.593|e=10|u=км<sup>3</sup>}} (0.015 Земјина)<ref group=забелешка>Зафатнината е изведена од полупречникот (''r''): <sup>4</sup>/<sub>3</sub>{{pi}}''r''<sup> 3</sup>.</ref>
|mass = {{вред|4.799844|.000013|e=22|u=кг}} (0.008 Земјина)<ref name="jplfact"/>
|density = {{вред|3.013|.005|u=г/см<sup>3</sup>}}<ref name="jplfact"/>
|surface_grav = {{вред|1.314|u=м/с<sup>2</sup>}} (0.134 g)<ref group=забелешка>Површинската гравитација е изведена од масата (''m''), the [[гравитациска константа|гравитациската константа]] (''G'') и полупречникот (''r''): G''m''/''r''<sup>2</sup>.</ref>
|moment_of_inertia_factor = {{вред|0.346|0.005}}<ref name="Showman1999">{{Наведено списание|last1= Showman|first1=A. P.|last2= Malhotra|first2= R.|s2cid=9492520|title=The Galilean Satellites|journal= Science|volume= 286|issue= 5437|date= 1 October 1999|pages =77–84|doi= 10.1126/science.286.5437.77|pmid=10506564}}</ref> (estimate)
|escape_velocity = {{вред|2.025|u=км/с}}<ref group=забелешка>[[Ослободителна брзина|Ослободителната брзина]] е изведена од масата (''m''), the [[гравитациска константа|гравитациската константа]] (''G'') и полупречникот (''r''): <math>\textstyle\sqrt{2Gm/r}</math>.</ref>
|rotation = [[Синхроно вртење|Синхроно]]<ref name=Geissler>{{Наведено списание|last1=Geissler|first1=P. E.|last2=Greenberg|first2=R.|last3=Hoppa|first3=G.|last4=Helfenstein|first4=P.|last5=McEwen|first5=A.|last6=Pappalardo|first6=R.|last7=Tufts|first7=R.|last8=Ockert-Bell|first8=M.|last9=Sullivan|first9=R.|last10=Greeley|first10=R.|last11=Belton|first11=M. J. S.|last12=Denk|first12=T.|last13=Clark|first13=B. E.|last14=Burns|first14=J.|last15=Veverka|first15=J.|date=1998|title=Evidence for non-synchronous rotation of Europa|journal=Nature|volume=391|pages=368–70|bibcode=1998Natur.391..368G|doi=10.1038/34869|pmid=9450751|issue=6665}}</ref>
|axial_tilt = 0.1°<ref name="Bills2005">{{Наведено списание|last=Bills|first=Bruce G.|title=Free and forced obliquities of the Galilean satellites of Jupiter|date=2005|volume=175|issue=1|pages=233–247|doi=10.1016/j.icarus.2004 октомври 028|bibcode=2005Icar..175..233B|journal=Icarus |url=https://zenodo.org/record/1259023}}</ref>
|albedo = 0.67&nbsp;±&nbsp;0.03<ref name="jplfact">{{Наведена мрежна страница|last=Yeomans|first=Donald K.|date=13 July 2006|title=Planetary Satellite Physical Parameters|publisher=JPL Solar System Dynamics|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par|accessdate=5 November 2007 }}</ref>
|magnitude = 5.29 ([[Противположба (астрономија)|противположба]])<ref name="jplfact"/>
|temp_name1 = Површина
|min_temp_1 = ≈&thinsp;50 [[kelvin|K]]<ref name="cyclo">{{Наведена книга |title=The Encyclopedia of the Solar System |author1=McFadden, Lucy-Ann |author2=Weissman, Paul |author3=Johnson, Torrence |publisher=Elsevier |date=2007 |page=[https://archive.org/details/encyclopediaofso0000unse_m0r6/page/432 432] |isbn=978-0-12-226805-2 |url=https://archive.org/details/encyclopediaofso0000unse_m0r6/page/432 }}</ref>
|mean_temp_1 = 102&nbsp;K (−171.15&nbsp;°C)
|max_temp_1 = 125&nbsp;K
|atmosphere = да
|surface_pressure = 0.1 [[Паскал (единица)|µPa]] (10<sup>−12</sup> [[бар (единица)|бар]])<ref name="McGrathChapter">{{Наведена книга|last=McGrath|editor1=Pappalardo, Robert T.|editor2=McKinnon, William B.|editor3=Khurana, Krishan K.|title=Europa|date=2009|publisher=University of Arizona Press|isbn=978-0-8165-2844-8|chapter=Atmosphere of Europa }}</ref>
}}

'''Европа''' или '''Јупитер II''' — најмала од четирите [[Галилеева месечина|Галилееви месечини]] на [[Јупитер]] и шеста најблиска до планетата од познатите 79 [[Јупитерови месечини]]. Таа е шеста по големина месечина во [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]]. Била откриена во 1610 година од страна на [[Галилео Галилеј]] <ref name="IAUMoonDiscoveries"/> и била крстена според [[Европа (митологија)|Европа]], мајката на [[Минос]] од [[Крит]] и [[љубовница]] на [[Зевс]]. Европа е со блескаво портокалова боја, малку помала од МесечинаЗемјината Месечина и првенствено се состои од [[силикат]]ни стени, има водено-ледена кора<ref name="NYT-20150315">{{наведени вести |last=Chang|first=Kenneth |title=Suddenly, It Seems, Water Is Everywhere in Solar System|url=https://www.nytimes.com/2015/03/13/science/space/suddenly-it-seems-water-is-everywhere-in-solar-system.html|date=12 март  2015|work=[[The New York Times]]|accessdate=13 март  2015 }}</ref> и веројатно [[железно-никелова легура|железно-никелово]] јадро. Има многу тенка атмосфера која главно се состои од [[кислород]]. Нејзината површина има многу чуден изглед, единствен во Сончевиот Систем и се вбројува меѓу најсјајните тела, што е последица на рефлектираните [[Сонце|Сончеви]] зраци од релативно младата ледена површина. Нејзината површина е избраздена со пукнатини и пруги, а има релативно мал број кратери. Освен со помош на телескопски опсерватории на Земјата, Европа била изучувана со помош на семирски летала кои поминувале покрај неа, првата поминала во раните 1970-ти.

Европа исто така се вбројува меѓу најмазните,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.planetsedu.com/moon/europa/|title=Europa|publisher=|accessdate=2020-06-14|archive-date=2015-06-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20150626121046/http://www.planetsedu.com/moon/europa/|url-status=dead}}</ref> бидејќи за разлика од [[Ганимед (месечина)|Ганимед]] и [[Калиста (месечина)|Калиста]], има малку кратери. Покриена е со лавиринти од линии и ленти кои потсетуваат на [[Марсови канали|Марсовите канали]]. Должината на некои линии достигнува и илјадници километри, а ширината 20 до 40 км. Месечината има ледена кора со дебелина 75-100 км, а линиите и лентите, сугерираат постоење на различни тензии под кората. Тоа може да се сфати ако се има предвид близината на Јупитер и плимските сили заради што внатрешноста на Европа е врела. Иако средната [[температура]] на површината е околу – 150&nbsp;°C, во подлабоките слоеви на ледената кора би можела да биде значително поповолна заради топлата внатрешност. Ледената кора постојано ја порамнува површината на месечината заради што Европа е најмазното тело на кое „[[планина|планините]]” се издигнуваат само 40 m над површината. Личи на многу изгребена портокалова [[кристал]]на кугла. Многобројни примери на присуство на ударни [[кратер]]и, укажуваат на, во астрономски размери, готово моментално зацелување на раните. Досега биле најдени само три кратери со пречник поголем од 5 км.

Полупречникот на Европа е 1.565 км, значи нешто помал од оној на Месечината. Европа има метално јадро кое веројатно се состои од [[железо]] и [[никел]]. На јадрото налегнува стеновит слој, а пак на овој налегнува слој ледена или течна вода. Површинскиот слој доста се разликува од останатите. Фотографии од семирската сонда „Галилео“ навестиле постоење на воден [[океан]] под слојот мраз чија дебелизна изнесува 10–30&nbsp;km.<ref>{{Наведено списание|title=Improved detection of tides at Europa with radiometric and optical tracking during flybys |journal=Planetary and Space Science |date=јул 2015 |last=Park|first=Ryan S. |last2=Bills|first2=Bruce |last3=Buffington|first3=Brent B. |volume=112 |doi=10.1016/j.pss.2015 април 005 |url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0032063315001099 |accessdate=24 август  2015 |bibcode = 2015P&SS..112...10P |pages=10-14}}</ref> Длабочината на потповршинскиот океан е околу 100&nbsp;km, а зафатнината на вода во океанот изнесува околу3 × 10<sup>18</sup> м<sup>3</sup> што е количина повеќе од двапати поголема од водата во сите водени површини на Земјата.

Привидната младост и мазната површина довеле до хипотеза дека постои воден окена под неа, за кој може да се претпостави дека вдомува вонземјен живот.<ref name="Tritt2002">{{Наведена мрежна страница|url=http://people.msoe.edu/~tritt/sf/europa.life.html|title=Possibility of Life on Europa|last=Tritt|first=Charles S|accessdate=10 август  2007|publisher=Milwaukee School of Engineering|date=2002|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609150109/http://people.msoe.edu/~tritt/sf/europa.life.html|archivedate=9 јуни  2007 }}</ref> Моделот кој преовладува сугерира дека топлината од загревањето заради плимата и осеката предизвикува океанот да остане течен и доведува до придвижување на мразот кој наликува на движење на [[тектонска плоча|тектонски плочи]], при што хемикалиите од површината се апсорбираат во океанот..<ref name="geology">{{Наведена мрежна страница|url=http://geology.asu.edu/~glg_intro/planetary/p8.htm|title=Tidal Heating|work=geology.asu.edu|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060329000051/http://geology.asu.edu/~glg_intro/planetary/p8.htm|archivedate=29 март  2006|url-status=dead|df= }}</ref><ref name="NASA-20140908">{{Наведена мрежна страница|last=Dyches|first=Preston|last2=Brown|first2=Dwayne|last3=Buckley|first3=Michael|title=Scientists Find Evidence of 'Diving' Tectonic Plates on Europa|url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2014-300|date=8 септември  2014|work=[[NASA]]|accessdate=8 септември  2014 }}</ref> Можно е морската сол од потповршинскиот океан да е премин на некои геолошки својства на Европа, што сугерира дека океанот формира интеракции со морското дно. Тоа може да биде важно при утврдување на можностза за населување на Европа.<ref name="NASA-20150512">{{Наведена мрежна страница|last1=Dyches|first1=Preston|last2=Brown|first2=Dwayne|title=NASA Research Reveals Europa's Mystery Dark Material Could Be Sea Salt|url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=4586|date=12 мај  2015|work=[[NASA]]|accessdate=12 мај  2015 }}</ref> Освен тоа, со [[Хабл (вселенски телескоп)|телескопот Хабл]] откриени се облаци водена пареа слични на оние забележени на Сатурновата месечина [[Енкелад (месечина)|Енкелад]], за кои се смета дека се предизвикани од ерупции на [[крогејзер]]и.<ref name="NASA-20131212-EU">{{Наведена мрежна страница|last1=Cook|first1=Jia-Rui C.|last2=Gutro|first2=Rob|last3=Brown|first3=Dwayne|last4=Harrington|first4=J.D.|last5=Fohn|first5=Joe|title=Hubble Sees Evidence of Water Vapor at Jupiter Moon|url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2013-363|date=12 декември  2013|work=NASA}}</ref> Во мај 2018 година, астрономите дале евиденција за активности на струи водена пареа на Европа, заснована на ажурирана критичка анализа на податоци добиени од ''[[Галилео (семирско летало)|Галилео]]'' семирско летало, кое кружело околу Јупитер од 1995 до 2003 година. Таквата активност на облаците би можела да им помогне на истражувачите во потрага по живот во потповршинскиот океан на Европа без слетување на таа месечина.<ref name="NA-20180514">{{Наведено списание |last1=Jia |first1=Xianzhe |last2=Kivelson |first2=Margaret G. |last3=Khurana |first3=Krishan K. |last4=Kurth |first4=William S. |title=Evidence of a plume on Europa from Galileo magnetic and plasma wave signatures |date=14 мај  2018 |journal=[[Nature Astronomy]] |volume=2 |issue=6 |pages=459–464 |doi=10.1038/s41550-018-0450-z |bibcode=2018NatAs.. февруари .459J }}</ref><ref name="NASA-20180514">{{Наведена мрежна страница |last1=McCartney |first1=Gretchen |last2=Brown |first2=Dwayne |last3=Wendel |first3=JoAnna |title=Old Data Reveal New Evidence of Europa Plumes |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7122 |date=14 мај  2018 |accessdate=14 мај  2018 }}</ref><ref name="NYT-20180514">{{наведени вести |last=Chang |first=Kenneth |title=NASA Finds Signs of Plumes From Europa, Jupiter’s Ocean Moon |url=https://www.nytimes.com/2018/05/14/science/europa-plumes-water.html |date=14 мај  2018 |work=[[The New York Times]] |accessdate=14 мај  2018 }}</ref><ref name="SP-20180514">{{Наведена мрежна страница |last=Wall |first=Mike |title=This May Be the Best Evidence Yet of a Water Plume on Jupiter's Moon Europa |url=https://www.space.com/40575-jupiter-moon-europa-plume-galileo-spacecraft.html |date=14 мај  2018 |work=[[Space.com]] |accessdate=14 мај  2018 }}</ref>

Мисијата ''Галилео'', лансирана во 1989, го дала најголемиот дел од сегашните податоци за Европа. Ниедно семирско летало сè уште не слетало на Европа, иако биле предложени неколку такви истражувачки мисии. „Истражувач на Јупитеровите ледени месечини“({{lang-en|Jupiter Icy Moon Explorer - JUICE}}) на [[Европска семирска агенција|Европската семирска агенција]] е мисија на [[Ганимед (месечина)|Ганимед]] која би требало да биде лансирана во 2022 година, и која ќе опфати две облетувања на Европа.<ref name="selection">{{наведени вести|first = Jonathan|last=Amos|url = https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-17917102|title = Esa selects 1bn-euro Juice probe to Jupiter|accessdate=2 мај  2012|date=2 мај  2012|work = [[BBC News Online]]}}</ref> -{NASA}- је планирала мисију [[Europa Clipper|Клипер Европе]] која би требало да буде лансирана током средине 2020-их.<ref name="AP-20140304">{{наведени вести|last=Borenstein|first=Seth|title=NASA plots daring flight to Jupiter's watery moon|url=http://apnews.excite.com/article/20140304/DACB5P9O0.html|date=4 март  2014|agency=Associated Press|access-date=19 февруари  2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20140305180141/http://apnews.excite.com/article/20140304/DACB5P9O0.html|archive-date=5 март  2014|url-status=dead|df=}}</ref> Во септември 2016 година било објавено дека користејќи го телескопот Хабл научниците забележале потенцијални гејзири кои исфрлаат вода на висина од скоро 200 км од површинат ана Европа. Овие наоди ќе им помогнат на инженерите при дизајнирање на идните семирски летала за подетално истражување на Европа.<ref name="гејзириводе">{{Наведена мрежна страница|last=Northon|first=Karen|title=NASA’s Hubble Spots Possible Water Plumes Erupting on Jupiter's Moon Europa|url=http://www.nasa.gov/press-release/nasa-s-hubble-spots-possible-water-plumes-erupting-on-jupiters-moon-europa|publisher=NASA|accessdate=27 септември  2016}}</ref>

== Откривање и именување ==

Европа, заједно со три други Јупитеров месечини, [[Ија (месечина)|Ија]], [[Ганимед (месечина)|Ганимед]], и [[Калиста (месечина)|Калиста]], ги открил [[Галилео Галилеј]] на 8 јануари 1610 година,<ref name="IAUMoonDiscoveries"/> и веројатно независно ја открил и [[Симон Мариус]]. Првите објавени опсервации на Ија и Европа ги направил Галилео Галилеј на 7 јануари 1610 година користејќи рефрактирачки телескоп со 20х-магнификација на Универзитетот во Падова. Меѓутоа, во таа опсервација, Галилео не може да ги раздвои Ија и Европа заради малата магнификација на неговиот телескоп, така што двата објекта биле запишани како една светла точка. Следниот ден, 8 јануари 1610 година (кој се користи како датум на откривање на Европ од страна на [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународниот астрономски сојуз]], Ија и Европа прв пат биле видени како засебни тела во текот на Галилеовите опсервации на Јупитеровиот систем.<ref name="IAUMoonDiscoveries">{{Наведена мрежна страница |last=Blue |first=Jennifer | date=9 ноември  2009 |url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/append7.html |title=Planet and Satellite Names and Discoverers | publisher=USGS }}</ref>

Европа била именувана по [[Европа (митологија)|Европа]], ќерка на кралот [[Тир (митологија)|Тир]], [[Феникија|феникиски]] благородник во [[старогрчка митологија|старогрчката митологија]]. Како и сите Галилееви месечини, Европа била именувана по [[Зевс]]овите љубовници, грчки пандан на [[Јупитер (митологија)|Јупитер]]. На Европа ѝ се додворувал Зевс и станал кралица на [[Крит (остров)|Крит]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://nineplanets.org/europa.html |title=Europa |last=Arnett |first=Bill |work=Nine Planets |date=октобар 2005 |accessdate=27 април  2014 }}</ref> Шемата на именувања ја предложил Симон Мариус, који независно ги открил овие четири месечини.<ref name="Marius1614"/> Мариус предлогот му го припишал на [[Јохан Кеплер]].<ref name="Marius1614">[[Simon Marius|Marius, S.]]; (1614) ''[[Mundus Iovialis]] anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici'' [http://galileo.rice.edu/sci/marius.html], where he [http://galileo.rice.edu/sci/observations/jupiter_satellites.html attributes the suggestion] to [[Јохан Кеплер]]</ref><ref name="SEDS">{{Наведена мрежна страница|url=http://seds.lpl.arizona.edu/messier/xtra/Bios/marius.html |title=Simon Marius (January 20, 1573 – December 26, 1624) |accessdate=9 август  2007 |publisher=[[University of Arizona]] |work=Students for the Exploration and Development of Space |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070713221843/http://seds.lpl.arizona.edu/messier/xtra/Bios/marius.html |archivedate=13 јули  2007 }}</ref>

Овие имиња долго време биле занемарини и дури во средината на дваесеттиот век влегле во општа употреба.<ref name="marazzini">{{Наведено списание |last=Marazzini |first=Claudio |date=2005 |title=I nomi dei satelliti di Giove: da Galileo a Simon Marius (The names of the satellites of Jupiter: from Galileo to Simon Marius) |journal=Lettere Italiane |volume=57 |issue=3 |pages=391–407 }}</ref> Во поголемиот дел од поранешната [[астрономија|астрономска]] литература, Европа едноставно се нарекува по нејзиното римско бројчено означување како ''Јупитер II'' (систем кој го вовел Галилео) или како „втора месечина на Јупитер”. Во 1892 година, откривањето на [[Амалтеја (месечина)|Амалтеја]], чија орбита лежи поблиску до Јупитер отколку Галилеовите месечини, ја потиснала Европа на трета позициј. Сондата [[програм Војаџер|''Војаџер'']] открила уште три [[Јупитерови месечини]] во 1979 година, така што Европа сега се смета за шеста Јупитерова месечина иако сè уште понекогаш се нарекува Јупитер II.<ref name="marazzini"/>

== Наводи==
{{наводи|}}

==Белешки==
{{reflist|group=забелешка}}

{{Јупитерови месечини}}
{{Јупитер}}
{{Атмосфери}}
{{Сончев Систем}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Јупитерови месечини]]
[[Категорија:Неправилни месечини]]
[[Категорија:Астрономски тела откриени во 1610 година]]