Преглед на кодот на Калиста (месечина)

{{Инфокутија Планета
| name               = Калиста
| alt_names = Јупитер IV
| adjectives = 
| image              = [[Податотека:Callisto.jpg|250px]]
| caption            = Задната полутопка на Калиста сликана во 2001 од леталото Галилео на НАСА.
| bgcolour           = #a0ffa0
| discovery          = yes
| discoverer         = [[Галилео Галилеј]]
| discovered         = 7 јануари 1610
| mean_orbit_radius  = <ref name=orbit/>
| eccentricity = {{вред|0.0074}}<ref name=orbit/>
| periapsis = {{вред|1869000|u=км}}<ref group=lower-alpha>Periapsis is derived from the semimajor axis (''a'') and eccentricity (''e''): <math>a(1-e)</math>.</ref>
| apoapsis = {{вред|1897000|u=км}}<ref group=lower-alpha>Apoapsis is derived from the semimajor axis (''a'') and eccentricity (''e''): <math>a(1+e)</math>.</ref>
| period = {{вред|16.6890184|u=д}}<ref name=orbit/>
| avg_speed = {{вред|8.204|u=км/с}}
| inclination = 2.017° (во однос на [[еклиптика]]та)<br>0.192° (во однос на [[Лапласова рамнина|Лапласовите рамнини]])<ref name=orbit/>
| satellite_of = [[Јупитер]]
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{вред|2410.3|1.5|u=км}} (0.378 Земји)<ref name="Anderson 2001"/>
| surface_area = {{вред|7.30|e=7|u=км<sup>2</sup>}} (0.143 Земји)<ref group=lower-alpha>Surface area derived from the radius (''r''): <math>4\pi r^2</math>.</ref>
| volume = {{вред|5.9|e=10|u=км<sup>3</sup>}} (0.0541 Земји)<ref group=lower-alpha>Volume derived from the radius (''r''): <math>\frac{4}{3}\pi r^3</math>.</ref>
| mass = {{вред|1.075938|0.000137|e=23|u=кг}} (0.018 Земји)<ref name="Anderson 2001"/>
| density = {{вред|1.8344|0.0034|u=г/см<sup>3</sup>}}<ref name="Anderson 2001"/>
| surface_grav = {{вред|1.235|u=м/с<sup>2</sup>}} (0.126 ''[[гравитациско забрзување|g]]'')<ref group=lower-alpha>Surface gravity derived from the mass (''m''), the [[gravitational constant]] (''G'') and the radius (''r''): <math>\frac{Gm}{r^2}</math>.</ref>
| moment_of_inertia_factor = {{вред|0.359|0.005}}<ref name="Showman1999">{{Наведено списание|last1= Showman|first1=A. P.|last2= Malhotra|first2= R.|title=The Galilean Satellites|journal= Science|volume= 286|issue= 5437|date= 1999-10-01|pages =77–84|doi= 10.1126/science.286.5437.77|pmid=10506564}}</ref> (проценка)
| escape_velocity = 2.440&nbsp;км/с<ref group=lower-alpha>Escape velocity derived from the mass (''m''), the [[gravitational constant]] (''G'') and the radius (''r''): <math>\textstyle\sqrt{\frac{2Gm}{r}}</math>.</ref>
| rotation = [[синхронично вртење|синхронично]]
| axial_tilt = нула<ref name="Anderson 2001"/>
| albedo = 0.22 (геометрично)<ref name=Moore2004/>
| magnitude = 5.65 ([[Противположба (астрономија)|противположба]])<ref name=magnitude>{{Наведена мрежна страница|title=Classic Satellites of the Solar System|url=http://www.oarval.org/ClasSaten.htm|publisher=Observatorio ARVAL|accessdate=2007-07-13|archive-date=2013-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20131022050609/http://oarval.org/ClasSaten.htm|url-status=dead}}</ref>
| temperatures=yes
| temp_name1 = K<ref name=Moore2004/>
| max_temp_1 = {{вред|165|5}}
| mean_temp_1 = {{вред|134|11}}
| min_temp_1 = {{вред|80|5}}
| atmosphere = yes
| surface_pressure = {{вред|7.5|u=[[бар (единица)|пикобари]]}}<ref name="Carlson 1999"/> ({{вред|7.5e-10|u=[[паскал (единица)|kPa]]}}, {{вред|7.4019e-12|u=atm}})
| atmosphere_composition = ≈&thinsp;{{вред|4|e=8|u=молекули/cm<sup>3</sup>}} [[јаглерод диоксид]];<ref name="Carlson 1999"/><br>up to {{вред|2|e=10|u=молекули/cm<sup>3</sup>}} [[молекуларен кислород]](O<sub>2</sub>)<ref name="Liang 2005"/>
}}

'''Калиста''' ({{lang-el|''Καλλιστώ''}}), односно '''Јупитер IV,''' — втората најголема [[Јупитерови месечини|Јупитерова месечина]], по [[Ганимед (месечина)|Ганимед]]. Таа е трета месечина по големина во [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]] по Ганимед и најголемата месечина на [[Сатурн (планета)|Сатурн]], [[Титан (месечина)|Титан]]. Калиста била откриена во 1610 од страна на [[Галилео Галилеј]]. Со 4821 километри во пречник, Калиста има околу 99% од пречникот на планетата [[Меркур (планета)|Меркур]], но само околу една третина од нејзината маса. Таа е четврта Галилеева месечина на [[Јупитер]] според раздалечина, со орбитален полупречник од околу {{Вред|1883000|u=км}}. Не е во орбитална резонанција како другите три Галилееви месечини—[[Ија (месечина)|Ија]], Европа, [[Ганимед (месечина)|Ганимед]]. Ротацијата на Калиста е синхронично заклучена на орбитата околу Јупитер, така што истата полутопка секогаш е свртена навнатре. Јупитер се појавува како да стои речиси неподвижен на небото на Калиста. Таа не е толку погодена од магнетосферата на Јупитер колку другите внатрешни месечини, поради орбитата која се наоѓа малку понадвор од Јупитеровиот главен радијациски појас.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spacetoday.org/SolSys/Jupiter/CallistoInfo.html|title=Space Today Online - Exploring Jupiter - JIMO - Jupiter Icy Moons Orbiter - the moon Callisto|publisher=}}</ref>

Калиста е составена од приближно еднакви количини на [[Карпа|кар<nowiki/>пи]] и мразови, со [[густина]] од околу {{Вред|1.83|u=г/см<sup>3</sup>}}, најниска густина и површинска гравитација од поголемите Јупитерови месечини. Соединенијата откриени [[Спектроскопија|с<nowiki/>пектроскопски]] на површината вклучуваат [[мраз]],<ref name="NYT-20150315">{{наведени вести|last=Chang|first=Kenneth|title=Suddenly, It Seems, Water Is Everywhere in Solar System|url=https://www.nytimes.com/2015/03/13/science/space/suddenly-it-seems-water-is-everywhere-in-solar-system.html|date=March 12, 2015|work=[[New York Times]]|accessdate=March 12, 2015}}</ref> [[јаглерод диоксид]], [[Силикати|с<nowiki/>иликати]] и [[Органско соединение|органски соединенија]]. Истражувањето на леталото ''Галилео'' откри дека Калиста може да има мало [[Силикати|силикат<nowiki/>но]] јадро и можеби [[Океан|подповршински океан]] на течна [[вода]] на длабочини поголеми од {{Вред|100|u=км}}.

Површината на Калиста е најстара во Сончевиот Систем<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Callisto|title=Callisto - Overview - Planets - NASA Solar System Exploration|work=NASA Solar System Exploration|accessdate=2017-11-26|archive-date=2014-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140328070532/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Callisto|url-status=dead}}</ref> и со најмногу кратери. Целата површина е со кратери создадени при влијанието на удари.<ref>{{Наведена книга|title=Guinness Book of World Records 2014|last=Glenday|first=Craig|publisher=2013 Guinness World Records Limited|year=|isbn=978-1-908843-15-9|location=|pages=187|quote=|via=}}</ref> Не се покажуваат знаци на подземни процеси како [[Тектоника на плочите|т<nowiki/>ектонски пореметувања]] или [[вулкан]]ски ерупции. Без знаците на геолошка активност, се смета дека кратерите главно се развиле под влијание на удари. Површината се истакнува со прстеновидни структури, разни кратери, гребени и депозити. Во мал обем, површина е поинаква и се состои од мали, светкави замрзнати депозити на повисоките места, опкружени со ниско поставена, мазна покривка од темна материја. Се верува дека ова е резултат на деградација на мали земјишни облици со [[сублимација]]. Апсолутната старост на облиците не е позната.

Калиста е опкружена со исклучително тенка [[атмосфера]] составена од [[јаглерод диоксид]] и најверојатно молекуларен кислород, како и со прилично интензивна [[Јоносфера|ј<nowiki/>оносфера]]. Калиста се смета дека се формирала со бавна акреција од дискот од гас и прашина којшто го опкружил Јупитер по неговото формирање. Постепената акреција на Калиста и недостатокот на приливни загревања значи дека немало доволна топлина за брза диференцијација. Бавната циркулација на воздухот во внатрешноста на Калиста, која започнала веднаш по формирањето, довело до делумна диференцијација и евентуално, до формирањето на подповршинскиот океан на длабочина од 100&#x2013;150&#x20;км и мало, карпесто јадро.

Веројатното присуство на океан во Калиста ја остава отворена можноста дека таа би можела да поддржува [[Вонземски живот|живот]]. Се смета дека условите тука се поповолни од оние на околната [[Европа (месечина)|Европа]]. Различни вселенски сонди од ''Пионир 10'' и ''11'' до ''Галилео'' и К''асини'' ја проучувале Калиста. Поради нејзините ниски нивоа на [[зрачење]], Калиста долго време се смета за најсоодветно место за човечка база за идните истражување на Јовијанскиот систем.

== Историја ==

=== Откритие ===
Калиста била откриена од страна на [[Галилео Галилеј]] во јануари 1610, заедно со три други големи Јовијански месечини—[[Ганимед (месечина)|Г<nowiki/>анимед]], [[Ија (месечина)|И<nowiki/>ја]], [[Европа (месечина)|Европа]].<ref name="Galilei">{{Наведена книга|last=Galilei|first=G.|title=[[Sidereus Nuncius]]|date=March 13, 1610}}</ref>

=== Име ===
Калиста е именувана по една од многубројните љубовници на [[Зевс]] во [[Старогрчка митологија|старогрчката митологија]]. Калиста била нимфа (или, според некои извори, ќерка на Ликаон) која е поврзана со божицата на ловот, [[Артемида|А<nowiki/>ртемида]]. Името било сугерирано од страна на Симон Мариј веднаш по откривањето на Калиста.<ref name="Marius">{{Наведена книга|author=Marius, S.|author-link=Marius, S.|title=Mundus Iovialis anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici|url=http://galileo.rice.edu/sci/marius.html|year=1614}}</ref> Мариј го припишал предлогот на [[Јоханес Кеплер|Јоханес К<nowiki/>еплер]].<ref name="Galileo">{{Наведена мрежна страница|title=Satellites of Jupiter|publisher=The Galileo Project|url=http://galileo.rice.edu/sci/observations/jupiter_satellites.html|accessdate=2007-07-31}}</ref> Сепак, имињата на Галилеевите месечини едно значително време не биле многу омилени и речиси не се употребувале сè до средината на 20 век. Во многу од поранешната астрономска литература, Калиста е позната по својата римска бројчена ознака, систем воведен од страна на [[Галилео Галилеј|Галилео]], како '''{{Безпрелом|Јупитер IV}}''' или како „четвртата месечина на Јупитер“.<ref name="Barnard1892">{{Наведено списание|last=Barnard|first=E. E.|url=http://adsabs.harvard.edu//full/seri/AJ.../0012//0000081.000.html|title=Discovery and Observation of a Fifth Satellite to Jupiter|journal=Astronomical Journal|volume=12|year=1892|pages=81&ndash;85|doi=10.1086/101715|bibcode=1892AJ.....12...81B}}</ref> Во научното пишување, придавната форма на името е к''алистовска или калистански'',<ref name="Klemaszewski2001">{{Наведена мрежна страница|last=Klemaszewski|first=J.A.|author2=Greeley, R.|title=Geological Evidence for an Ocean on Callisto|year=2001|publisher=Lunar and Planetary Science XXXI|page=1818|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2001/pdf/1818.pdf|format=PDF}}</ref> (на англиски ''Callistoan'' <span class="IPA nopopups noexcerpt">[[Википедија:МФА за англиски јазик|/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˌ/: secondary stress follows">ˌ</span><span title="'k' in 'kind'">к</span><span title="/æ/: 'a' in 'bad'">æ</span><span title="'l' in 'lie'">l</span><span title="/ɪ/: 'i' in 'kit'">ɪ</span><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'s' in 'sigh'">s</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/oʊ/: 'o' in 'code'">oʊ</span><span title="/./: syllable break">.</span><span title="/ə/: 'a' in 'about'">ə</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span></span>/]]</span> или ''Callistan)''.

== Орбита и ротација ==
[[Податотека:001221_Cassini_Jupiter_&_Europa_&_Callisto.jpg|мини|Калиста (долу лево), [[Јупитер]] (горе десно) и Европа (подолу и лево од Јупитеровата Голема црвена дамка) како што се гледа од ''Касини–Хигенс'']]
Калиста е најоддалечената од четирите Галилееви месечини на [[Јупитер]]. Орбитира на оддалеченост од околу 1&#x20;880&#x20;000&#x20;км (26.3 пати 71&#x20;492&#x20;км полупречник на самиот Јупитер).<ref name="orbit">{{Наведена мрежна страница|title=Planetary Satellite Mean Orbital Parameters|publisher=Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_elem}}</ref> Ова е значително поголемо од орбиталниот полупречник&#x2014;1&#x20;070&#x20;000&#x20;км&#x2014;на следниот најблизок Галилеева месечина, [[Ганимед (месечина)|Ганимед]]. Како резултат на оваа релативно далечна орбита, Калиста не е дел од [[Орбитална резонанција|орбиталната резонанција]]—во која трите внатрешни Галилееви месечини се заклучени—и најверојатно не била.<ref name="Musotto2002">{{Наведено списание|last=Musotto|first=Susanna|author2=Varadi, Ferenc|author3=Moore, William|author4=Schubert, Gerald|title=Numerical Simulations of the Orbits of the Galilean Satellites|year=2002|volume=159|issue=2|pages=500&ndash;504|doi=10.1006/icar.2002.6939|bibcode=2002Icar..159..500M|journal=Icarus}}</ref>

Како и повеќето други редовни планетарни месечини, ротацијата на Калиста е заклучена за да биде синхрона со нејзината орбита.<ref name="Anderson 2001">{{Наведено списание|last=Anderson|first=J. D.|author2=Jacobson, R. A.|author3=McElrath, T. P.|title=Shape, mean radius, gravity field and interior structure of Callisto|journal=Icarus|year=2001|volume=153|issue=1|pages=157&ndash;161|doi=10.1006/icar.2001.6664|bibcode=2001Icar..153..157A|last4=Moore|first4=W. B.|last5=Schubert|first5=G.|last6=Thomas|first6=P. C.}}</ref> Должината на денот на Калиста, истовремено нејзиниот [[орбитален период]], е околу 16.7 денови на Земјата. Нејзината орбита е многу малку ексцентрична и наклонета кон Јовијанскиот [[екватор]], со [[Орбитално занесување|о<nowiki/>рбитално занесување]] и [[Наклон (орбита)|н<nowiki/>аклон]] кои се менуваат речиси периодично поради сончевите и планетарните гравитациски растројувања низ вековите. Стапките на промена на едното и на другото се 0.0072&#x2013;0.0076 и 0.20&#x2013;0.60°. Овие орбитални варијации предизвикале [[Осен наклон|осниот наклон]] (на аголот помеѓу вртежната и орбиталната оска) да варира помеѓу 0.4 и 1,6°.<ref name="Bills2005">{{Наведено списание|last=Bills|first=Bruce G.|title=Free and forced obliquities of the Galilean satellites of Jupiter|year=2005|volume=175|issue=1|pages=233&ndash;247|doi=10.1016/j.icarus.2004.10.028|bibcode=2005Icar..175..233B|journal=Icarus}}</ref>

Динамичката изолација на Калиста значи дека таа никогаш не била доволно приливно загревана, што има важни последици за нејзината внатрешна структура и [[еволуција]]. Нејзината оддалеченост од Јупитер исто така значи дека честичките од Јупитеровата магнетосфера на површината се релативно  ниски&#x2014;за 300 пати помалку од, на пример, кај Европа. Оттука, за разлика од другите Галилееви месечини, зрачењето има релативно понезначителен ефект на површината на Калиста.<ref name="Cooper2001">{{Наведено списание|last=Cooper|first=John F.|author2=Johnson, Robert E.|author3=Mauk, Barry H.|title=Energetic Ion and Electron Irradiation of the Icy Galilean Satellites|year=2001|volume=139|issue=1|pages=133&ndash;159|doi=10.1006/icar.2000.6498|url=http://people.virginia.edu/~rej/Icarus_Jan2001_Cooper_et_al.pdf|format=PDF|journal=Icarus|bibcode=2001Icar..149..133C|last4=Garrett|first4=Garry H.|last5=Gehrels|first5=Neil}}</ref> Нивото на зрачење на површината на Калиста е еднаква на доза од околу 0.01 рем (0.1 [[Сиверт|mSv]]) дневно, што е над десет пати повисоко од просечното позадинско зрачење на Земјата.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.unscear.org/unscear/en/publications/2008_1.html|title=United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation|publisher=United Nations|year=2008|isbn=978-92-1-142274-0|location=New York|pages=4|via=}}</ref><ref name="ringwald">{{Наведена мрежна страница|date=2000-02-29|title=SPS 1020 (Introduction to Space Sciences)|publisher=California State University, Fresno|author=Frederick A. Ringwald|url=http://zimmer.csufresno.edu/~fringwal/w08a.jup.txt|accessdate=2009-07-04|url-status=dead|archiveurl=https://www.webcitation.org/5jwBSgPuV?url=http://zimmer.csufresno.edu/~fringwal/w08a.jup.txt|archivedate=2009-09-20|df=}}</ref>

== Физички одлики ==

=== Состав ===
[[Податотека:Callisto,_Earth_&_Moon_size_comparison.jpg|лево|мини|Големина споредена со [[Земја (планета)|Земјата]], [[Месечина]]та и Калиста]]
Просечната [[густина]] на Калиста, 1.83&#x20;g/cm<sup>3</sup>, сугерира состав на приближно еднакви делови на [[Карпа|карпест материјал]] и воден [[мраз]], со некои дополнителни променливи мразови како што е [[амонијак]].<ref name="Kuskov2005">{{Наведено списание|last=Kuskov|first=O.L.|author2=Kronrod, V.A.|title=Internal structure of Europa and Callisto|year=2005|volume=177|issue=2|pages=550&ndash;369|doi=10.1016/j.icarus.2005.04.014|bibcode=2005Icar..177..550K|journal=Icarus}}</ref> Делот од мраз е 49-55%. Точниот состав на карпите на Калиста не е познат, но веројатно е блиску до составот на L/LL тип [[обични хондрити]], кои се одликуваат со помалку вкупно [[железо]], помалку метално железо и повеќе железен оксид отколку [[H хондрити]]те. Односот на тежина железо-[[силициум]] во Калиста е 0.9–1.3 а [[Сонце|сончевиот сооднос]] е околу 1:8.

Површината на Калиста има [[Албедо|а<nowiki/>лбедо]] од околу 20%. Површинскиот состав се смета дека е прилично сличен со составот во целина. Инфрацрвената [[спектроскопија]] открива присуство на вода мраз на бранови должини од 1.04, 1.25, 1.5, 2.0 и 3.0 микрометри. Водата мраз се чини дека е мошне присутна на површината на Калиста<ref name=":1">Showman, A. P.; Malhotra, R. (1999-10-01). "The Galilean Satellites". ''Science''. '''286''' (5437): 77–84. doi:[https://doi.org/10.1126%2Fscience.286.5437.77 10.1126/science.286.5437.77]. PMID [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10506564 10506564].</ref>. Анализата на теренот при висока резолуција, со [[Инфрацрвено зрачење|инфрацрвени]] и [[Ултравиолетово зрачење|УВ]] [[Спектар|спектри]] добиени од вселенското летало Галилео открива различни не-мраз материи: [[магнезиум]] <nowiki/>и [[железо]],[[силикати]], [[јаглерод диоксид]], [[сулфур диоксид]],<ref name="Noll1996">{{Наведена мрежна страница|last=Noll|first=K.S.|title=Detection of SO<sub>2</sub> on Callisto with the Hubble Space Telescope|year=1996|publisher=Lunar and Planetary Science XXXI|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc97/pdf/1852.PDF|page=1852|format=PDF}}</ref> а можеби и [[амонијак]] и разни [[Органско соединение|органски соединенија]]. Спектрален податоци укажуваат на тоа дека површината на Калиста е крајно хетерогена во мали размери<ref name=":1" />. Мали, светли дамки на вода мраз се помешани со карпи и продолжени темни делови од не-мраз материја.

Површината на Калиста е асиметрична: водечката полутопка<ref group="lower-alpha" name="footnote2">Водечката полутопка е полутопката која е свртена во правец на орбиталното движење; задната полутопка е онаа која гледа во обратната насока.</ref> е потемна од задната. Задната полутопка на Калиста се појавува [[јаглерод диоксид]], додека на водечките полутопка има повеќе [[сулфур диоксид]].<ref name="Hibbitts1998">{{Наведена мрежна страница|last=Hibbitts|first=C.A.|author2=McCord, T. B.|author3=Hansen, G.B.|title=Distributions of CO<sub>2</sub> and SO<sub>2</sub> on the Surface of Callisto|year=1998|publisher=Lunar and Planetary Science XXXI|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2000/pdf/1908.pdf|page=1908|format=PDF}}</ref> Генерално, хемискиот состав на површината, особено во темните области, може да се блиску до тоа што се гледа на D-тип астероидите, чии површини се сочинети од [[јаглерод]]ен материјал.

=== Внатрешна структура ===
[[Податотека:PIA01478_Interior_of_Callisto.jpg|лево|мини|Моделот на внатрешната структура на Калиста покажува слој на мраз, кој може да е и течна вода и слој од замрзната карпа.]]
Површината на Калиста се наоѓа на студена, тврда и замрзната [[литосфера]] со приближна дебелина од 80 до 150&#x20;километри.<ref name="Kuskov2005" /><ref name="Spohn 2003" /> Солен океан длабок околу 150&#x2013;200&#x20;km може да лежи под [[Земјина кора|кората]], што се покажува со проучување на [[Магнетно поле|магнетните полиња]] околу Јупитер и неговите месечини.<ref name="Khurana 2000">{{Наведено списание|last=Khurana|first=K. K.|title=Induced magnetic fields as evidence for subsurface oceans in Europa and Callisto|journal=Nature|year=1998|volume=395|pages=777&ndash;780|doi=10.1038/27394|url=http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/N395777.pdf|format=PDF|pmid=9796812|issue=6704|bibcode=1998Natur.395..777K|last2=Kivelson|first2=M. G.|last3=Stevenson|first3=D. J.|last4=Schubert|first4=G.|last5=Russell|first5=C. T.|last6=Walker|first6=R. J.|last7=Polanskey|first7=C.|access-date=2017-11-26|archive-date=2022-10-09|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/N395777.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="Zimmer 2000">{{Наведено списание|last=Zimmer|first=C.|author2=Khurana, K. K.|title=Subsurface Oceans on Europa and Callisto: Constraints from Galileo Magnetometer Observations|journal=Icarus|year=2000|volume=147|issue=2|pages=329&ndash;347|doi=10.1006/icar.2000.6456|url=http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/ICRUS147329.pdf|format=PDF|bibcode=2000Icar..147..329Z|last3=Kivelson|first3=Margaret G.|access-date=2017-11-26|archive-date=2009-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090327052124/http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/ICRUS147329.pdf|url-status=dead}}</ref> Откриено било дека Калиста реагира на Јупитеровото променливо магнетно поле како совршено [[Електроспроводливост|спроведлива]] сфера, односно, полето не може да навлезе во внатрешноста на Калиста, што сугерира на слој високо спроводлива течност внатре со дебелина од најмалку 10&#x20;километри. Постоењето на океанот е поверојатно ако водата содржи мало количество на [[амонијак]] или друг антифриз, до 5% од тежината.<ref name="Spohn 2003">{{Наведено списание|last=Spohn|first=T.|author2=Schubert, G.|title=Oceans in the icy Galilean satellites of Jupiter?|journal=Icarus|year=2003|volume=161|issue=2|pages=456&ndash;467|doi=10.1016/S0019-1035(02)00048-9|url=http://www.igpp.ucla.edu/public/mkivelso/refs/PUBLICATIONS/SpohnSchubrt03GLLsats.pdf|format=PDF|bibcode=2003Icar..161..456S}}</ref> Во овој случај водата+ слојот мраз може да биде дебел околу 250&#x2013;300&#x20;km. Без океанот, ледената литосфера може да биде дебела околу 300&#x20;km.

Под литосферата и претпоставениот океан, внатрешноста на Калиста се чини ниту целосно униформна, ниту пак особено променлива. Податоците од леталото ''Галилео'' (особено бездимензионалниот [[момент на инерција]]<ref group="lower-alpha">The dimensionless moment of inertia referred to is <math>I / (mr^2)</math>, where {{var|I}} is the moment of inertia, {{var|m}} the mass, and {{var|r}} the maximal radius. It is 0.4 for a homogenous spherical body, but less than 0.4 if density increases with depth.</ref>&#x2014;0.3549&#x20;±&#x20;0.0042&#x2014;утврдено со блиски прелетувања) укажуваат на тоа дека нејзината внатрешност е составена од компресирани [[Карпа|карпи]] и [[мраз]]ови, со маса од карпи кои со зголемуваат на длабочина.<ref name="Anderson 1998">{{Наведено списание|last=Anderson|first=J. D.|author2=Schubert, G.|author3=Jacobson, R. A.|title=Distribution of Rock, Metals and Ices in Callisto|journal=Science|year=1998|volume=280|pages=1573&ndash;1576|doi=10.1126/science.280.5369.1573|url=http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/19178/1/98-0442.pdf|format=PDF|pmid=9616114|issue=5369|bibcode=1998Sci...280.1573A|last4=Lau|first4=E. L.|last5=Moore|first5=W. B.|last6=Sjo Gren|first6=W. L.|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926195310/http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/19178/1/98-0442.pdf|archivedate=2007-09-26|df=}}</ref> Со други зборови, Калиста е само делумно диференцирана. Густината и моментот на инерција се компатибилни со постоење на мало [[Силикати|силикатно]] јадро во центарот на Калиста. Полупречникот на секое такво јадро не може да надминува 600&#x20;километри, а густина може да изнесува помеѓу 3.1 и 3.6&#x20;g/cm<sup>3</sup>. Внатрешноста на Калиста е во контраст од онаа на [[Ганимед (месечина)|Ганимед]], кој се чини дека е целосно диференциран.<ref name="Sohl2002">{{Наведено списание|last=Sohl|first=F.|author2=Spohn, T.|author3=Breuer, D.|author4=Nagel, K.|title=Implications from Galileo Observations on the Interior Structure and Chemistry of the Galilean Satellites|journal=Icarus|year=2002|volume=157|issue=1|pages=104&ndash;119|doi=10.1006/icar.2002.6828|bibcode=2002Icar..157..104S}}</ref>

=== Одлики на површината ===
[[Податотека:Cratered_plains_PIA00745.jpg|лево|мини|Кратерски рамнини фотографирани од леталото ''Галилео'']]
Површината на Калиста е една од најсилно издлабена со кратери во Сончевиот Систем.<ref name="Zahnle 1998">{{Наведено списание|last=Zahnle|first=K.|author2=Dones, L.|title=Cratering Rates on the Galilean Satellites|journal=Icarus|year=1998|volume=136|issue=2|pages=202&ndash;222|doi=10.1006/icar.1998.6015|url=http://lasp.colorado.edu/icymoons/europaclass/Zahnle_etal_1998.pdf|format=PDF|pmid=11878353|bibcode=1998Icar..136..202Z|last3=Levison|first3=Harold F.|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080227015923/http://lasp.colorado.edu/icymoons/europaclass/Zahnle_etal_1998.pdf|archivedate=2008-02-27|df=}}</ref> всушност, густината на кратерите е речиси заситена, секој нов кратер има тенденција да избрише некој постар. [[Геологија]]та на поширока скала е релативно едноставна; на Калиста не постојат големи планини, вулкани или други тектонски одлики.<ref name="Bender 1997">{{Наведено списание|last=Bender|first=K. C.|last2=Rice|first2=J. W.|last3=Wilhelms|first3=D. E.|last4=Greeley|first4=R.|title=Geological map of Callisto|publisher=U.S. Geological Survey|year=1997|url=https://astrogeology.usgs.gov/Projects/PlanetaryMapping/DIGGEOL/galsats/callisto/jcglobal.htm}}</ref>

Површината на Калиста може да биде поделена на: кратерски рамнини, светли рамнини, светли и темни мазни површини, прстеновидни структури и ударни кратери.<ref name="Greeley 2000">{{Наведено списание|last=Greeley|first=R.|author2=Klemaszewski, J. E.|author3=Wagner, L.|title=Galileo views of the geology of Callisto|journal=Planetary and Space Science|year=2000|volume=48|issue=9|pages=829&ndash;853|bibcode=2000P&SS...48..829G|doi=10.1016/S0032-0633(00)00050-7|display-authors=etal}}</ref> Кратерските рамнини го сочинуваат поголемиот дел од површината и ја претставуваат најстарата литосфера, мешавина од мраз и карпест материјал. Светлите рамнини вклучуваат светли ударни кратери како кратерот [[Асгард (кратер)|Асгард]] и кратерот [[Лофн (кратер)|Лофн]] како и остатоци од стари големи кратери наречени [[палимпсест]]и. Овие светли рамнини се смета дека се ледени депозити. Светлите мазни рамнини претставуваат мал дел од површината на Калиста. На фотографиите од Галилео откриени се исто така и темни мазни површини со вкупен опфат помалку од 10.000&#x20;км<sup>2</sup>. Можно е тие да се криовулкански депозити. Ваквите светли и темни мазни рамнини се нешто помлади и со помалку кратери од позадинските кратерски рамнини.<ref name="Wagner 2001">{{cite conference|last=Wagner|first=R.|author2=Neukum, G.|author3=Greeley, R|title=Fractures, Scarps, and Lineaments on Callisto and their Correlation with Surface Degradation|work=32nd Annual Lunar and Planetary Science Conference|date=March 12–16, 2001|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2001/pdf/1838.pdf|format=PDF|display-authors=etal}}</ref>

[[Податотека:Valhalla_crater_on_Callisto.jpg|мини|''Војаџер 1'' слика на Валхала, прстеновидна структура до 3800&#x20;км во пречник]]
Една од одликите на површината на Калиста се прстеновидните басени. Два од нив се огромни. ''Валхала'' е најголемиот, со светол централен дел од 600&#x20;километри во пречник, а прстените се шират и до 1,800&#x20;километри од центарот (''види слика'').<ref name="Map 2002">{{cite map|title=Controlled Photomosaic Map of Callisto JC 15M CMN|publisher=U.S. Geological Survey|edition=2002|url=http://geopubs.wr.usgs.gov/i-map/i2770/|access-date=2017-11-26|archive-date=2013-05-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20130509055309/http://geopubs.wr.usgs.gov/i-map/i2770/|url-status=dead}}</ref>  Вториот по големина е ''Асгард'', измерен околу 1.600&#x20;километри во пречник. Прстеновидните структури најверојатно потекнуваат како резултат на пост-ударното [[Концентричност|концентрично]] влијание на литосферата која лежи на некој помек слој или течен материјал, можеби океан.

Споменато и погоре, мали дамки на воден мраз со [[албедо]] високо до 80% се наоѓаат на површината на Калиста, опкружени со многу потемен материјал. Сликите во висока резолуција на ''Галилео'' покажуваат дека вакви светли прамени претежно се наоѓаат на повисоки површини: кратерски куполи, гребени и испакнувања. Тие најверојатно се депозити на тенок [[Слана|воден мраз]]. Темниот материјал обично се наоѓа во низините.

Релативната старост на различните површини на Калиста може да се утврди од густината на ударните кратери. Постарите површини имаат погусти кратери.<ref name="Chapman1997">{{Наведена мрежна страница|last=Chapman|first=C.R.|last2=Merline|first2=W.J.|last3=Bierhaus|first3=B.|title=Populations of Small Craters on Europa, Ganymede, and Callisto: Initial Galileo Imaging Results|year=1997|publisher=Lunar and Planetary Science XXXI|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc97/pdf/1221.pdf|format=PDF|page=1221|display-authors=etal}}</ref> Апсолутно датирање уште не е направено, но врз основа на теоретски претпоставки, кратерските рамнини се смета дека се околу 4.5&#x20;[[Милијарда|милијарди]] години стари, и датираат речиси до формирањето на [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]]. Возраста на прстеновидните структури  од страна на различни автори се проценува помеѓу 1 и 4&#x20;милијарди години.

=== Атмосфера и јоносфера ===
[[Податотека:Callisto_field.svg|десно|мини|Предизвикано магнетно поле околу Калиста]]
Калиста има многу нејасна атмосфера составена од [[јаглерод диоксид]].<ref name="Carlson 1999">{{Наведено списание|last=Carlson|first=R. W.|title=A Tenuous Carbon Dioxide Atmosphere on Jupiter's Moon Callisto|journal=Science|year=1999|volume=283|pages=820&ndash;821|doi=10.1126/science.283.5403.820|url=http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/16785/1/99-0186.pdf|format=PDF|pmid=9933159|issue=5403|bibcode=1999Sci...283..820C|display-authors=etal|access-date=2017-11-26|archive-date=2008-10-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20081003231710/http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/16785/1/99-0186.pdf|url-status=dead}}</ref> Откриена е со приближно инфрацрвено спектаметарско мапирање (NIMS) направено од страна на ''Галилео.'' Притисокот на површината се проценува на 7.5&#x20;{{Esp|&minus;12}} [[Бар (единица)|бари]] (0.75 [[Паскал (единица)|µPa]]) и густина на честички  4{{Esp|8}}&#x20;cm<sup>&#x2212;3</sup>. Поради така тенка атмосфера би била загубена за само 4&#x20;дена ''(види: атмосферска загуба)'', таа мора постојано се надополнува, веројатно со бавна сублимација на јаглерод диоксиден мраз од ледената кора на Калиста што би било компатибилно со хипотезата за сублимација–деградација околу формирањето на површинските испакнатости.

Јоносферата на Калиста за првпат била откриена во текот на прелетувањата на ''Галилео'';<ref name="Kliore 2002">{{Наведено списание|last=Kliore|first=A. J.|author2=Anabtawi, A.|author3=Herrera, R. G.|title=Ionosphere of Callisto from Galileo radio occultation observations|journal=Journal of Geophysical Research|year=2002|volume=107|issue=A11|page=1407|doi=10.1029/2002JA009365|bibcode=2002JGRA.107kSIA19K|display-authors=etal}}</ref> Нејзината висока електронска густина од 7&#x2013;17{{Esp|4}}&#x20;cm<sup>&#x2212;3</sup> не може да се објасни со фотојонизација само на атмосферскиот [[јаглерод диоксид]]. Оттука, се претпоставува дека во атмосферата на Калиста, всушност, доминира молекуларен кислород (во количини 10&#x2013;100 пати повеќе од CO<sub>2</sub>).<ref name="Liang 2005">{{Наведено списание|last=Liang|first=M. C.|author2=Lane, B. F.|author3=Pappalardo, R. T.|title=Atmosphere of Callisto|journal=Journal of Geophysical Research|year=2005|volume=110|issue=E2|pages=E02003|doi=10.1029/2004JE002322|url=http://yly-mac.gps.caltech.edu/ReprintsYLY/N164Liang_Callisto%2005/Liang_callisto_05.pdf|format=PDF|bibcode=2005JGRE..11002003L|display-authors=etal|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111212112645/http://yly-mac.gps.caltech.edu/ReprintsYLY/N164Liang_Callisto%2005/Liang_callisto_05.pdf|archivedate=2011-12-12|df=}}</ref> Сепак, [[кислород]]от сè уште не е директно откриен во атмосферата на Калиста. Со опсервациите на вселенскиот телескоп [[Хабл (вселенски телескоп)|Хабл]] (HST) може да се детектира [[Кондензација|кондензиран]] кислород заробен на површината на Калиста.<ref name="Spencer2002">{{Наведено списание|last=Spencer|first=John R.|author2=Calvin, Wendy M.|title=Condensed O2 on Europa and Callisto|year=2002|volume=124|issue=6|pages=3400&ndash;3403|doi=10.1086/344307|url=http://www.boulder.swri.edu/~spencer/o2europa.pdf|format=PDF|journal=The Astronomical Journal|bibcode=2002AJ....124.3400S}}</ref>

Атомски водород, исто така, бил откриен во атмосферата на Калиста преку неодамнешни анализи од податоците на Хабл во 2001 .<ref name=":0">{{Наведено списание|last=Roth|first=Lorenz|display-authors= et al|date=27 May 2017|title=Detection of a hydrogen corona at Callisto|url=http://onlinelibrary.wiley.com/wol1/doi/10.1002/2017JE005294/full|journal=Journal of Geophysical Research: Planets|volume=122|pages=1046-1055|via=Wiley Online Library}}</ref> Спектрални слики направени на 15 и 24 декември 2001 година повторно биле разгледани, откривајќи слаб сигнал на слабо светло што укажува на водородна геокорона. Висината на водород присутен во атмосферата на Калиста варира во зависност од стадиумот на нејзината орбита.

Водечката полутопка на Калиста е помалку рефлективна отколку задната полутопка, што би можело да укажува на тоа дека една од нејзините страни има поголема површинска температура. На оваа потемна, потопла страна, стапката на сублимација на нејзината ледена површина, исто така, би била повисока, што би предизвикало во атмосферата да се ослободи повеќе водена пареа. Овој процес во крајна линија би произвел повеќе водород, со што би можело да се објасни варирањето на нивоата на атмосферскиот водород на Калиста.

== Потекло и еволуција ==
Делумната диференцијација на Калиста значи дека таа никогаш не била загреана доволно да се стопат нејзините компоненти мраз. Оттука, најповолен модел за нејзиното формирање е бавна акреција во слабо густата Јовијанска субнебула&#x2014;диск од гас и прашина кои постоеле околу Јупитер по неговото формирање. Таква продолжена акрециска фаза ќе овозможи ладење во голема мера да се задржи чекорот со  акумулацијата на топлина предизвикана од ударите, радиоактивните распаѓање и контракција, а со тоа се спречува топење и брза диференцијација.<ref name="Canup2002">{{Наведено списание|last=Canup|first=Robin M.|author2=Ward, William R.|title=Formation of the Galilean Satellites: Conditions of Accretion|year=2002|volume=124|issue=6|pages=3404&ndash;3423|doi=10.1086/344684|url=http://www.boulder.swri.edu/~robin/cw02final.pdf|format=PDF|journal=The Astronomical Journal|bibcode=2002AJ....124.3404C}}</ref> Временската скала за формирањето на Калиста е со распон од 0.1&#x20;милиони - 10&#x20;милиони години.
[[Податотека:Jagged_Hills_PIA03455.jpg|лево|мини]]
Понатамошна еволуција на Калиста после акрецијата била определена од билансот на [[Радиоактивност|радиоактивното]] загревање, ладење преку топлинска спроводливост и цврста состојба или субсолидна циркулација.<ref name="Freeman2006">{{Наведено списание|last=Freeman|first=J.|title=Non-Newtonian stagnant lid convection and the thermal evolution of Ganymede and Callisto|year=2006|volume=54|issue=1|pages=2&ndash;14|doi=10.1016/j.pss.2005.10.003|url=http://bowfell.geol.ucl.ac.uk/~lidunka/EPSS-papers/pete2.pdf|format=PDF|journal=Planetary and Space Science|bibcode=2006P&SS...54....2F|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070824155106/http://bowfell.geol.ucl.ac.uk/~lidunka/EPSS-papers/pete2.pdf|archivedate=2007-08-24|df=}}</ref> Деталите за субсолидната циркулација во мразот е најнејасното во моделите на сите ледени месечина. Познато е дека се развива кога температурата е доволно блиску до [[точка на топење|точката на топење]]. Субсолидната циркулација во ледените тела е бавен процес (мраз од 1&#x20;сантиметар годишно), но, впрочем, е многу делотворен  механизам за ладење за долги временски периоди.<ref name="McKinnon2006">{{Наведено списание|last=McKinnon|first=William B.|title=On convection in ice I shells of outer Solar System bodies, with detailed application to Callisto|year=2006|volume=183|issue=2|pages=435&ndash;450|doi=10.1016/j.icarus.2006.03.004|bibcode=2006Icar..183..435M|journal=Icarus}}</ref> Кај Калиста, надворешниот слој одговара на ладна и цврста [[литосфера]] со дебелина од околу 100&#x20;километри. Тоа присуство објаснува недостаток на секакви знаци на ендогенична активност на површината. Циркулацијата во внатрешноста на Калиста можеби е на слоеви, бидејќи под високиот притисок најден таму, [[Мраз|воден мраз]] постои во различни кристални фази почнувајќи од мраз I на површината до мраз VII во центарот. Тој процес на еволуција траел милијарда години и уште не е завршен.

Тековното разбирање на еволуцијата на Калиста овозможува постоењето на еден слој или "океан" на течна вода во нејзината внатрешност. Ова е поврзано со аномалното однесување на мраз I фазата на топење, која се намалува со зголемување на [[притисок]]от, постигнувајќи температури ниски до 251&#x20;К на 2,070&#x20;бар (207&#x20;[[Паскал (единица)|MPa]]). Во сите реални модели на Калиста температурата во слојот помеѓу 100 и 200&#x20;километри во длабочина е многу блиску до, или малку ја надминува, оваа аномална температура на топење. Присуството на дури и мали количини на [[амонијак]]&#x2014;за 1&#x2013;2% од тежината&#x2014;речиси гарантира постоење на течност, бидејќи амонијакот би ја намалил температурата на топење температура дури и повеќе.

Иако Калиста по својства е многу слична на Ганимед, таа очигледно имала многу поедноставна геолошка историја. Површината, се чини дека била оформена главно од удари и други егзогенични сили. За разлика од соседниот Ганимед, тука има малку докази за [[Тектоника на плочите|тектонски]] активности.

== Потенцијални услови за живот ==
Се шпекулира дека може да постои живот во потповршинскиот океан на Калиста. Како кај Европа и [[Ганимед (месечина)|Ганимед]], како и кај месечините на [[Сатурн (планета)|Сатурн]]: [[Енкелад (месечина)|Енкелад]], [[Мимант (месечина)|Мимант]], [[Диона (месечина)|Диона]] и [[Титан (месечина)|Титан]], можно е подземниот океанот да е составен од [[солена вода]].

Можно е дека халофили да се развијат во океанот.<ref name="NASA finds ocean">{{Наведена мрежна страница|url=https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/1998/ast22oct98_2/|title=Callisto makes a big splash|publisher=NASA|date=October 23, 1998|accessdate=August 15, 2015|author=Phillips, Tony|archive-date=2019-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20190528024102/https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/1998/ast22oct98_2|url-status=dead}}</ref>
Како и со Европа и [[Ганимед (месечина)|Ганимед]], постои идејата дека услови за живот, па дури и [[Вонземски живот|вонземски микробиолошки живот]] може да постои во солениот [[океан]] под површината на Калиста.<ref name="Lipps2004">{{Наведено списание|last=Lipps|first=Jere H.|author2=Delory, Gregory|author3=Pitman, Joe|title=Astrobiology of Jupiter's Icy Moons|journal=Proc. SPIE|year=2004|volume=5555|page=10|doi=10.1117/12.560356|url=http://learning.berkeley.edu/astrobiology/2004ppt/jupiter.pdf|format=PDF|series=Instruments, Methods, and Missions for Astrobiology VIII|display-authors=etal|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080820014713/http://learning.berkeley.edu/astrobiology/2004ppt/jupiter.pdf|archivedate=2008-08-20|df=}}</ref> Сепак, животните услови неопходни за каков било живот се чини дека кај Калиста се понеповолни отколку на Европа. Главните причини се недостатокот на контакт со карпестиот материјал и понискиот топлински проток од внатрешноста на Калиста. Научникот Торенс Џонсон го рекол следново во врска со споредувањето на шансите за живот на Калиста со шансите на другите Галилееви месечини:<ref name="Phillips">{{Наведена мрежна страница|last=Phillips|first=T.|url=https://science.nasa.gov/newhome/headlines/ast22oct98_2.htm|title=Callisto makes a big splash|publisher=Science@NASA|date=1998-10-23|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091229235157/https://science.nasa.gov/newhome/headlines/ast22oct98_2.htm|archivedate=2009-12-29|df=}}</ref><blockquote>Основните состојки за живот&#x2014;она што ние го нарекуваме "предбиотичка хемија'&#x2014;се застапени во многу објекти на сончевиот Систем , како што се комети, астероиди и ледени месечини. Биолозите сметаат дека течна вода и енергија се потребни за живот, па се чини возбудливо да се најде друго место каде што може да има течна вода. Но, енергијата е друго прашање, и во моментов, океанот на Калиста е само се загрева само од страна на радиоактивни елементи, додека Европа има и приливна енергија, со самото тоа што е поблиска до Јупитер.</blockquote>Врз основа на размислувањата споменати погоре и на други научни набљудувања, се смета дека од сите Јупитерови месечини, Европа има најголема шанса за  [[Бактерија|микробиолошки живот]].<ref name="François2005">{{Наведено списание|last=François|first=Raulin|title=Exo-Astrobiological Aspects of Europa and Titan: from Observations to speculations|year=2005|volume=116|issue=1–2|pages=471&ndash;487|url=http://www.springerlink.com/content/u8112784gx7j6266/fulltext.pdf|format=PDF|doi=10.1007/s11214-005-1967-x|journal=Space Science Reviews|bibcode=2005SSRv..116..471R}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

== Истражување ==
Одењето до Јупитер со ''Пионер 10'' и ''Пионер 11'' во раните 1970-ти донело малку нови информации за Калиста во споредба со тоа што веќе било познато и од Земјата врз основа на набљудувања.<ref name="Moore2004">{{наведена енциклопедија|last=Moore|first=Jeffrey M.|last2=Chapman|first2=Clark R.|last3=Bierhaus|first3=Edward B.|chapter=Callisto|title=Jupiter: The planet, Satellites and Magnetosphere|year=2004|publisher=Cambridge University Press|editor1-last=Bagenal|editor1-first=F.|editor2-last=Dowling|editor2-first=T.E.|editor3-last=McKinnon|editor3-first=W.B.|chapter-url=http://lasp.colorado.edu/~espoclass/homework/5830_2008_homework/Ch17.pdf|chapter-format=PDF|display-authors=etal|access-date=2017-11-26|archive-date=2009-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090327052125/http://lasp.colorado.edu/~espoclass/homework/5830_2008_homework/Ch17.pdf|url-status=dead}}</ref> Вистински пробив се случил подоцна со прелетувањата на ''Војаџер 1'' и ''Војаџер 2'' во 1979 година. Тие снимиле повеќе од половина од површината на Калиста со резолуција од 1&#x2013;2&#x20;км, и прецизно ја измериле нејзината температура, маса и форма. Вториот круг на истражување траел од 1994 до 2003 година, кога леталото ''Галилео'' имал осум блиски средби со Калиста, а последниот прелет во текот на C30 орбитата во 2001 година бил на 138&#x20;км од површината. ''Галилео'' ја реализираше глобалната слика на површината и доставил голем број на слики со резолуција како на 15&#x20;метри од избраните области на Калиста. Во 2000, ''Касини'' леталото на пат за [[Сатурн (планета)|Сатурн]] направило висококвалитетни инфрацрвени спектри на Галилеевите месечини вклучително и на Калиста.<ref name="Brown2003">{{Наведено списание|last=Brown|first=R. H.|last2=Baines|first2=K. H.|last3=Bellucci|first3=G.|title=Observations with the Visual and Infrared Mapping Spectrometer (VIMS) during Cassini's Flyby of Jupiter|year=2003|journal=Icarus|volume=164|issue=2|pages=461&ndash;470|doi=10.1016/S0019-1035(03)00134-9|bibcode=2003Icar..164..461B|last4=Bibring|first4=J-P.|last5=Buratti|first5=B. J.|last6=Capaccioni|first6=F.|last7=Cerroni|first7=P.|last8=Clark|first8=R. N.|last9=Coradini|first9=A.|last10=Cruikshank|first10=D. P.|last11=Drossart|first11=P.|last12=Formisano|first12=V.|last13=Jaumann|first13=R.|last14=Langevin|first14=Y.|last15=Matson|first15=D. L.|last16=McCord|first16=T. B.|last17=Mennella|first17=V.|last18=Nelson|first18=R. M.|last19=Nicholson|first19=P. D.|last20=Sicardy|first20=B.|last21=Sotin|first21=C.|last22=Amici|first22=S.|last23=Chamberlain|first23=M. A.|last24=Filacchione|first24=G.|last25=Hansen|first25=G.|last26=Hibbitts|first26=K.|last27=Showalter|first27=M.}}</ref> Во февруари–март 2007 година, сондата ''Нови Хоризонти'', на својот пат до Плутон направи нови слики и спектри на Калиста.<ref name="Morring2007">{{Наведено списание|last=Morring|first=F.|title=Ring Leader|journal=Aviation Week & Space Technology|date=2007-05-07|pages=80&ndash;83}}</ref>

Следната планирана мисија на Јовианскиот систем е Истражувачот на ледените Јупитерови месечини (JUICE) на Европската вселенска агенција, која ќе се лансира во 2022.<ref name="selection">{{наведени вести|first=Jonathan|last=Amos|url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-17917102|title=Esa selects 1bn-euro Juice probe to Jupiter|accessdate=2012-05-02|date=2 May 2012|work=[[BBC News Online]]}}</ref> Неколку блиски прелетувања на Калиста се планирани за време на мисијата.

== Потенцијална колонизација ==
[[Податотека:Callisto_base.PNG|десно|мини|Уметничка замисла на основа на Калиста]]
Во 2003 година, [[НАСА]] спровела концептуална студија наречена Човечки истражувања на далечни планети (HOPE) во однос на идните истражувања надвор од Сончевиот Систем. Целта избрана за детално разгледување била Калиста.<ref name="HOPE">{{Наведена мрежна страница|title=Revolutionary Concepts for Human Outer Planet Exploration (HOPE)|last=Trautman|first=Pat|author2=Bethke, Kristen|publisher=NASA|year=2003|url=http://www.nasa-academy.org/soffen/travelgrant/bethke.pdf|format=PDF|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119170143/http://www.nasa-academy.org/soffen/travelgrant/bethke.pdf|archivedate=2012-01-19|df=}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Troutman|first=Patrick A.|author2=Bethke, Kristen|author3=Stillwagen, Fred|author4=Caldwell, Darrell L. Jr.|author5=Manvi, Ram|author6=Strickland, Chris|author7=Krizan, Shawn A.|title=Revolutionary Concepts for Human Outer Planet Exploration (HOPE)|journal=AIP Conference Proceedings|date=28 January 2003|volume=654|pages=821–828|doi=10.1063/1.1541373}}</ref>

Студијата предложила можна основа на површината на Калиста за понатамошно истражување на Сончевиот Систем.<ref name="CallistoBase">{{Наведена мрежна страница|title=Vision for Space Exploration|url=http://www.nasa.gov/pdf/55583main_vision_space_exploration2.pdf|publisher=[[NASA]]|year=2004|format=PDF}}</ref> Предностите на базата на Калиста вклучувале ниски зрачење (поради оддалеченоста од Јупитер) и геолошка стабилност. Со ваква база би се олеснило далечинското истражување на Европа и надвор од Сончевиот Систем.

Во декември 2003 година, НАСА објавила дека таква мисија до Калиста би била можна во 2040.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=High Power MPD Nuclear Electric Propulsion (NEP) for Artificial Gravity HOPE Missions to Callisto|url=http://trajectory.grc.nasa.gov/aboutus/papers/STAIF-2003-177.pdf|publisher=[[NASA]]|year=2003|format=PDF|accessdate=2017-11-26|archive-date=2012-07-02|archive-url=https://www.webcitation.org/68rIn3JrS?url=http://trajectory.grc.nasa.gov/aboutus/papers/STAIF-2003-177.pdf|url-status=dead}}</ref>

== Поврзано ==
* [[Планета|Поранешна класификација на планетите]]
* [[Јупитерови месечини во научната фантастика]]
* [[Список на Јупитерови месечини]]

== Белешки ==
{{Reflist|group=lower-alpha}}

== Наводи ==
{{наводи|2}}

== Надворешни врски ==
* [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Callisto Профилот на Калиста] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140328070532/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jup_Callisto |date=2014-03-28 }} на [http://solarsystem.nasa.gov НАСА Истражување на Сончевиот Систем]
* [http://www.nineplanets.org/callisto.html Калиста] на ''Девет планети''
* [http://www.lpi.usra.edu/resources/cc/cchome.html База на податоци за кратери] од Месечев и планетарен институт
* [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Callisto Слики] од Калиста
* Филм за [https://web.archive.org/web/20100601171427/http://sos.noaa.gov/videos/Callisto.mov ротацијата на Калиста] од Националната океанска и атмосферска администрација
* [http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA03876 Мапа на Калиста] од [http://photojournal.jpl.nasa.gov/ Планетарен фотожурнал]
* [http://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/CALLISTO/target Номенклатура] на Калиста и [http://planetarynames.wr.usgs.gov/images/callisto_comp.pdf Мапа на Калиста со имиња] од [http://planetarynames.wr.usgs.gov USGS страница за планетарна номенклатура] 
* [http://stereomoons.blogspot.com/2009/10/galileo-4-moons-at-400-years.html 3D фотографии и видеа на Калиста и други месечини]

{{Јупитерови месечини}}
{{Jupiter}}
{{Atmospheres}}
{{Solar System}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Јупитерови месечини]]
[[Категорија:Неправилни месечини]]
[[Категорија:Астрономски тела откриени во 1610 година]]