Преглед на кодот на Ми Олтар

{{Starbox begin|name=Ми Олтар / Сервантес}}
{{Starbox observe|epoch=J2000.0|constell=[[Олтар (соѕвездие)|Олтар]]|ra={{RA|17|44|08.70314}}<ref name=GaiaDR3/>|dec={{DEC|-51|50|02.5916}}<ref name=GaiaDR3/>|appmag_v=5.15<ref name="Benedict2022"/>}}
{{Starbox character|class=G3IV–V<ref name=aj132_1_161/>|appmag_1_passband=V|appmag_1={{val|5.15|0.01}}<ref name="Benedict2022"/>|appmag_2_passband=G|appmag_2={{val|4.943|0.003}}<ref name=GaiaDR3/>|appmag_3_passband=K|appmag_3={{val|3.68|0.25}}<ref name="Benedict2022"/>|b-v=+0.70<ref name=ibsh8_30/>|u-b=+0.24<ref name=ibsh8_30/>|r-i=|v-k={{val|1.47|0.25}}<ref name="Benedict2022"/>|variable=}}
{{Starbox astrometry|radial_v={{val|-9.54|0.13}}<ref name=GaiaDR3/>|prop_mo_ra={{val|-15.034|0.084}}|prop_mo_dec={{val|-190.901|0.065}}|pm_footnote=<ref name=GaiaDR3/>|parallax=64.0853|p_error=0.0904|parallax_footnote=<ref name=GaiaDR3/>|absmag_v=+4.17<ref name=Anderson2012/>}}
{{Starbox detail|age_gyr={{val|6.34|0.40}}<ref name="soriano2009">{{cite journal|title=New seismic analysis of the exoplanet-host star Mu Arae|arxiv=0903.5475 |year=2009 |last1=Soriano | first1=M. |last2=Vauclair |first2=S. |doi=10.1051/0004-6361/200911862 |volume=513 |journal=Astronomy and Astrophysics |page=A49 |bibcode=2010A&A...513A..49S|s2cid=5688996 }}</ref>|metal={{val|200|5|s=%}}<ref name="soriano2009" /><ref group="note">From [Fe/H] = 0.30 ± 0.01</ref>|metal_fe={{val|0.30|0.01}}<ref name="soriano2009" />|mass={{val|1.10|0.01}}<ref name="soriano2009" />|radius={{val|1.36|0.01}}<ref name="soriano2009" />|rotation=|rotational_velocity={{val|3.1|0.5}}<ref name="Benedict2022"/>|gravity={{val|4.2|0.1}}<ref name="Benedict2022"/>|luminosity={{val|1.90|0.10}}<ref name="soriano2009" />|temperature={{val|5820|40|fmt=commas}}<ref name="soriano2009" />}}
{{Starbox catalog|names=Сервантес, [[Бонски преглед|БП]]−51°11094, [[Петти фундаментален каталог|ФК5]]&nbsp;662, [[Босов општ каталог|БОК]]&nbsp;24024, [[Глизеов каталог|ГК]]&nbsp;691, [[Каталог „Хенри Дрејпер“|ХД]]&nbsp;160691, [[Хипаркос|ХИП]]&nbsp;86796, [[Каталог на сјајни ѕвезди|ХР]]&nbsp;6585, [[Ѕвезден каталог на Смитсоновата астрофизичка опсерваторија|САО]]&nbsp;244981}}
{{Starbox reference|Simbad=LTT+7053|ARICNS=01434|NSTED=Mu+Arae|EPE=mu+Ara}}
{{Starbox end}}

'''Ми Олтар''' ('''μ Arae''', скратено '''Mu Ara''', '''μ Ara'''), често означена како '''HD 160691''', официјално именувана како '''Сервантес''' {{IPAc-en|s|ɜːr|'|v|æ|n|t|iː|z}} sur-VAN -teez,<ref name="IAU-CSN">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pas.rochester.edu/~emamajek/WGSN/IAU-CSN.txt|title=IAU Catalog of Star Names|accessdate=28 July 2016}}</ref> — [[ѕвезда]] [[Жолто џуџе|од типот G]] од [[Главна низа|главната низа]], оддалечена приближно 50 [[Светлосна година|светлосни години]] од [[Сонце]]то во [[соѕвездие]]то [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]]. Ѕвездата има [[планетарен систем]] со четири познати [[Вонсончева планета|вонсончево планети]] (означени како Ми Олтар b, c, d и e; подоцна именувани Кихот, Дулсинеја, Росинант и Санчо, соодветно), три од нив со маса споредливи со онаа на [[Јупитер]]. Ми Олтар c, највнатрешната, бил првиот откриен топол Нептун или супер-Земја.

== Номенклатура ==
''μ Олтар'' (латинизирано во ''Mu Arae'') е [[Бајерово означување|Бајерова ознака]] на ѕвездата. HD 160691 името со кое е влезена во [[Каталог „Хенри Дрејпер“|каталогот на Хенри Дрејпер]].

Воспоставената конвенција за екстрасончевите планети е дека планетите добиваат ознаки кои се состојат од името на ѕвездата проследено со мали [[Латинска азбука|римски букви]] почнувајќи од „b“, по редослед на откривање.  Овој систем го користел тим предводен од Кшиштоф Гожѓевски.<ref name="gozdziewski"/> Од друга страна, тим предводен од [[Francesco Pepe|Франческо Пепе]] предложил модификација на системот за означување, каде што планетите се означени по редослед на карактеризација.<ref name="pepe"/> Бидејќи параметрите на најоддалечената планета биле слабо ограничени пред воведувањето на моделот со 4 планети на системот, ова резултирало со различен редослед на ознаки за планетите во системот Ми Олтар. Двата системи се согласуваат за означување на планетата со 640 дена како „b“ Стариот систем ја означува 9-дневната планета како „d“, планетата од 310 дена како „e“ и надворешната планета како „c“. Бидејќи [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународниот астрономски сојуз]] нема дефинирано официјален систем за означување на екстрасончеви планети,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iau.org/PLANETS_AROUND_OTHER_STARS.247.0.html|title=Planets Around Other Stars|publisher=IAU|archive-url=https://web.archive.org/web/20060928091032/http://www.iau.org/PLANETS_AROUND_OTHER_STARS.247.0.html|archive-date=28 September 2006|accessdate=16 September 2006}}</ref> прашањето за тоа која конвенција е „точна“ останува отворена, но повеќето последователни научни публикации за овој систем се смета дека го усвоиле Пепе и неговите соработници, како и записот на системот во [[Енциклопедија на вонсончеви планети|Енциклопедијата на вонсончеви планети]].<ref>{{Наведено списание|last=Short, D.|last2=Windmiller, G.|last3=Orosz, J. A.|year=2008|title=New solutions for the planetary dynamics in HD160691 using a Newtonian model and latest data|journal=MNRAS|volume=386|issue=1|pages=L43–L46|arxiv=0802.1781|bibcode=2008MNRAS.386L..43S|doi=10.1111/j.1745-3933.2008.00457.x|doi-access=free}}</ref><ref>{{Наведена енциклопедија|access-date=11 April 2009}}</ref>

Во јули 2014 година, [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународниот астрономски сојуз]] го започнала проектотNameExoWorlds, процес за давање соодветни имиња на одредени вонсончеви планети и нивните ѕвезди домаќини.<ref>[http://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau1404/ NameExoWorlds: An IAU Worldwide Contest to Name Exoplanets and their Host Stars].</ref> Процесот вклучува јавно номинирање и гласање за новите имиња.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nameexoworlds.iau.org/process|title=NameExoWorlds The Process|archive-url=https://web.archive.org/web/20150815025117/http://www.nameexoworlds.iau.org/process|archive-date=15 August 2015|accessdate=5 September 2015}}</ref> Во декември 2015 година, МАС ги објавил победничките имиња: Сервантес за оваа ѕвезда и Кихот, Дулсинеја, Росинант и Санчо за нејзините планети (b, c, d, и e, соодветно; МАС го користел системот на Пепе и неговите соработници).<ref>[http://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau1514/ Final Results of NameExoWorlds Public Vote Released], International Astronomical Union, 15 December 2015.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nameexoworlds.iau.org/systems/106|title=The Proposals page for Mu Arae|date=3 January 2016|publisher=[[International Astronomical Union]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190417033628/http://nameexoworlds.iau.org:80/systems/106|archive-date=17 April 2019}}</ref>

Победничките имиња биле пријавени од Планетарио де Памплона, Шпанија. [[Мигел де Сервантес]] (1547–1616) бил познат шпански писател и автор на ''[[Дон Кихот|Ел Ингениозо Идалго Дон Кихот де ла Манча]]''. Планетите се именувани по ликовите од тој роман: Кихот бил главниот лик; Дулсинеја неговиот љубовен интерес; Росинант неговиот коњ, а Санчо неговиот [[Штитоносец|племеник]].<ref>[http://www.nameexoworlds.iau.org/approved-names#comp-jwdpj57w NameExoWorlds The Approved Names]</ref>

Во 2016 година, МАС организирал Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ) <ref name="WGSN">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.iau.org/science/scientific_bodies/working_groups/280/|title=IAU Working Group on Star Names (WGSN)|accessdate=22 May 2016}}</ref> за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите. Во својот прв билтен од јули 2016 година,<ref name="WGSN1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pas.rochester.edu/~emamajek/WGSN/WGSN_bulletin1.pdf|title=Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1|accessdate=28 July 2016}}</ref> РГИЅ експлицитно ги објавила имињата на вонсончевите планети и нивните ѕвезди домаќини одобрени од РГИЅ, именуваајќи планети и планетарни сателити, вклучувајќи ги и имињата на ѕвездите усвоени за време на кампањата NameExoWorlds во 2015 година. Оваа ѕвезда денес е внесена во Каталогот на имиња на ѕвезди на МАС.<ref name="IAU-CSN"/>

== Ѕвездени карактеристики ==
Според мерењата направени од [[Астрометрија|астрометрискиот]] [[Вештачки сателит|сателит]] Гаја, Ми Олтар покажува [[паралакса]] од 64,0853 милиаркс секунди додека Земјата се движи околу Сонцето. Кога се комбинира со познатото растојание од Земјата до Сонцето, тоа значи дека ѕвездата се наоѓа на растојание од 50.89 светлосни години.<ref name=GaiaDR3/> <ref group="note">Формулата за претворање на паралакса во растојание е
<math>\scriptstyle\mathrm{Distance\ in\ parsecs}=\frac{1}{\mathrm{parallax\ in\ arcseconds}}</math></ref> Гледано од Земјата има [[Привидна ѕвездена величина|привидна магнитуда]] од +5,15 и затоа е видлива со голо око.

Астеросеизмичката анализа на ѕвездата открива дека таа е приближно 10% помасивна од Сонцето и значително постара, на околу 6,34&nbsp;милијарди години. Полупречникот на ѕвездата е 36% поголем од оној на Сонцето и е 90% посјаен. Ѕвездата содржи двојно повеќе железо во однос на [[водород]]от на Сонцето и затоа е опишана како [[Металичност|богата со метал]]. Ми Олтар исто така е побогата од Сонцето со елементот [[хелиум]].<ref name="soriano2009" />

Ми Олтар има наведен [[Ѕвездена класификација|спектрален тип]] на G3IV–V.<ref name=aj132_1_161/> Делот G3 значи дека ѕвездата е слична на Сонцето (ѕвезда G2V). Ѕвездата можеби навлегува во [[подџин]]овската фаза на својата еволуција бидејќи почнува да и снемува [[водород]] во нејзиното јадро. Ова се рефлектира во нејзината неизвесна [[Ѕвездена класификација|класа на сјајност]], помеѓу IV (подџинови) и V ([[главна низа]] [[Џуџеста ѕвезда|џуџести]] ѕвезди како Сонцето).

== Планетарен систем ==
[[Податотека:Exoplanets_of_Cervantes.ogg|мини|Емулација во Селестија на вонсончевите планети на Сервантес базирана во класификацијата на гасните џинови на Сударски: Кихот, Дулсинеја, Росинант и Санчо]]
[[Податотека:Mu_Arae_system.jpg|десно|мини| Ѕвездата Ми Олтар со врски на далечина за нејзините четири планети]]
[[Податотека:MuAraeOuterOrbits.svg|десно|мини|220x220пкс| Орбитите на трите надворешни планети во системот Ми Олтар во споредба со оние во [[Сончев Систем|Сончевиот систем]]. Средната ѕвезда не е на скала. На скалата на оваа слика, највнатрешната планета би се наоѓала на работ на дискот што ја претставува централната ѕвезда.]]

=== Откритие ===
Во 2001 година, англо-австралискиот тим за пребарување на планети објавил екстрасоларна планета, заедно со планетата што орбитира околу Ипсилон Мрежичка. Планетата, означена како Ми Олтар b, се сметала дека е во многу [[Орбитално занесување|ексцентрична]] орбита од околу 743 дена.<ref>{{Наведено списание|last=Butler|last2=Tinney|first2=C. G.|last3=Marcy|first3=Geoffrey W.|last4=Jones|first4=Hugh R. A.|last5=Penny|first5=Alan J.|last6=Apps|first6=Kevin|year=2001|title=Two New Planets from the Anglo-Australian Planet Search|journal=The Astrophysical Journal|volume=555|issue=1|pages=410–417|bibcode=2001ApJ...555..410B|doi=10.1086/321467|hdl-access=free}}</ref> Откритието било направено со анализа на варијации во [[Радијална брзина|радијалната брзина]] на ѕвездата (мерена со набљудување на [[Доплеров ефект|доплеровото поместување]] на [[Спектрална линија|спектралните линии]] на ѕвездата) како резултат на влечењето наоколу од [[гравитација]]та на планетата. Понатамошните набљудувања откриле присуство на втор објект во системот (денес означен како Ми Олтар e), кој бил објавен во 2004 година. Во тоа време, параметрите на оваа планета биле  слабо ограничени и се сметало дека е во орбита од околу 8,2 години со висока ексцентричност.<ref name="McCarthy2004"/> Подоцна во 2004 година, била објавена мала внатрешна планета означена како Ми Олтар c со маса споредлива со онаа на [[Уран (планета)|Уран]] во 9-дневна орбита. Ова била првата откриена од класата планети познати како „топлинептуни“. Откритието било направено со правење високопрецизни радијални мерења на брзината со спектрографот со висока прецизност со радијална брзина на пребарување на планети (HARPS).<ref name="santos">{{Наведено списание|last=Santos|first=N. C.|last2=Bouchy|first2=F.|last3=Mayor|first3=M.|last4=Pepe|first4=F.|last5=Queloz|first5=D.|last6=Udry|first6=S.|last7=Lovis|first7=C.|last8=Bazot|first8=M.|last9=Benz|first9=W.|displayauthors=8|year=2004|title=The HARPS survey for southern extra-solar planets II. A 14 Earth-masses exoplanet around μ Arae|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=426|issue=1|pages=L19 – L23|arxiv=astro-ph/0408471|bibcode=2004A&A...426L..19S|doi=10.1051/0004-6361:200400076}}</ref>

Во 2006 година, два тима, едниот предводен од [[Krzysztof Goździewski|Кшиштоф Гоеџиевски]], а другиот од [[Francesco Pepe|Франческо Пепе,]] независно објавиле модели на четири планети за радијалните мерења на брзината на ѕвездата, со нова планета (Ми Олтар d) во блиску кружна орбита која трае приближно 311 денови.<ref name="gozdziewski">{{Наведено списание|last=Gozdziewski, K.|last2=Maciejewski|first2=Andrzej J.|last3=Migaszewski|first3=Cezary|year=2007|title=On the extrasolar multi-planet system around HD160691|journal=The Astrophysical Journal|volume=657|issue=1|pages=546–558|arxiv=astro-ph/0608279|bibcode=2007ApJ...657..546G|doi=10.1086/510554}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGozdziewski,_K.MaciejewskiMigaszewski2007">Gozdziewski, K.; Maciejewski, Andrzej J.; Migaszewski, Cezary (2007). </cite></ref><ref name="pepe">{{Наведено списание|last=Pepe, F.|last2=Correia|first2=A. C. M.|last3=Mayor|first3=M.|last4=Tamuz|first4=O.|last5=Benz|first5=W.|last6=Bertaux|first6=J. -L.|last7=Bouchy|first7=F.|last8=Couetdic|first8=J.|last9=Laskar|first9=J.|year=2006|title=The HARPS search for southern extra-solar planets. IX. μ Ara, a system with four planets|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=462|issue=2|pages=769–776|arxiv=astro-ph/0608396|bibcode=2007A&A...462..769P|doi=10.1051/0004-6361:20066194}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFPepe,_F.CorreiaMayorTamuz2006">Pepe, F.; Correia, A. C. M.; Mayor, M.; Tamuz, O.; Benz, W.; Bertaux, J. -L.</cite></ref> Новиот модел дава ревидирани параметри за претходно познатите планети, со орбити со помала ексцентричност отколку во претходниот модел и вклучувајќи поцврста карактеризација на орбитата на Ми Олтар е. Откривањето на четвртата планета ја направило Ми Олтар вториот познат екстрасончев систем со четири планети, по [[55 Рак]].

=== Архитектура на системот и населување ===
Системот Ми Олтар се состои од внатрешна планета со маса на Уран во тесна 9-дневна орбита и три масивни планети, веројатно гасни џинови, на широки, блиску кружни орбити, што е во контраст со орбитите со висока ексцентричност, вообичаено забележани за долг период. Планетата со маса на Уран можеби е хтонска планета, јадро на гасен џин на кој и се одземени надворешните слоеви од ѕвезденото зрачење.<ref>{{Наведено списание|last=Baraffe, I.|last2=Alibert|first2=Y.|last3=Chabrier|first3=G.|last4=Benz|first4=W.|year=2006|title=Birth and fate of hot-Neptune planets|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=450|issue=3|pages=1221–1229|arxiv=astro-ph/0512091|bibcode=2006A&A...450.1221B|doi=10.1051/0004-6361:20054040}}</ref> Алтернативно, можеби се формирал во внатрешните региони на системот Ми Олтар како карпеста „супер-Земја“.

Внатрешните гасни џинови „d“ и „b“ се наоѓаат блиску до [[Орбитална резонанца|орбиталната резонанца]] 2:1 што предизвикува нив да претрпат силни интеракции. Најдоброто решение за системот е всушност нестабилно:<ref>{{Наведено списание|last=Agnew|first=Matthew T|last2=Maddison|first2=Sarah T|last3=Horner|first3=Jonathan|last4=Kane|first4=Stephen R|date=June 2019|title=Predicting multiple planet stability and habitable zone companions in the TESS era|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=485|issue=4|pages=4703–4725|arxiv=1901.11297|doi=10.1093/mnras/stz345|doi-access=free}}</ref> симулациите сугерираат дека системот бил уништен по 78 милиони години, што е значително пократко од проценетата старост на ѕвездениот систем. Може да се најдат постабилни решенија, вклучувајќи ги и оние во кои двете планети се всушност во резонанца (слично на ситуацијата во системот Глизе 876) кои даваат само малку полошо одговарање на податоците.<ref name="Benedict2022"/><ref name="pepe"/> Иследувањето од 2022 година открило стабилно орбитално вклопување на системот и проценува долна граница на [[Наклон (орбита)|наклонетоста]] на системот од околу 20°.<ref name="Goździewski2022"/>

[[Астрометрија|Астрометриските]] набљудувања со помош на [[Хабл (вселенски телескоп)|вселенскиот телескоп „Хабл“]] не откриле ниту една од познатите планети, но поставиле горни граници на масите на надворешните три планети: планетата b е {{Јупитерова маса|<4.3}}, планетата d е {{Јупитерова маса|<7.0}} , а планетата e е {{Јупитерова маса|<4.4}}.<ref name="Benedict2022"/> Пребарувањата за [[Околуѕвезден диск|кружни околуѕвездени дискови]] не покажуваат докази за диск со отпад сличен на [[Кајперов Појас|Кајперовиот појас]] околу Ми Олтар. Доколку Ми Олтар навистина има Кајперовиот појас, тој е премногу слаб за да се открие со сегашните инструменти.<ref>{{Наведено списание|last=Schütz, O.|last2=Bönhardt|first2=H.|last3=Pantin|first3=E.|last4=Sterzik|first4=M.|last5=Els|first5=S.|last6=Hahn|first6=J.|last7=Henning|first7=Th.|year=2004|title=A search for circumstellar dust disks with ADONIS|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=424|issue=2|pages=613–618|arxiv=astro-ph/0408530|bibcode=2004A&A...424..613S|doi=10.1051/0004-6361:20034215}}</ref>

Гасната џиновска планета „b“ се наоѓа во зоната Ми Олтар погодна за течна вода. Ова ќе спречи да се формира планета слична на Земјата во зоната погодна за живеење, но сепак големите [[Природен сателит|месечини]] на гасниот џин потенцијално би можеле да поддржат течна вода. Од друга страна, не е познато дали месечините доволно масивни за да задржат атмосфера и течна вода всушност би можеле да се формираат околу гасната џиновска планета, поради теоретизираниот закон за скалирање помеѓу масата на планетата и нејзиниот сателитски систем.<ref>{{Наведено списание|last=Canup, R.|last2=Ward, W.|year=2006|title=A common mass scaling for satellite systems of gaseous planets|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=441|issue=7095|pages=834–839|bibcode=2006Natur.441..834C|doi=10.1038/nature04860|pmid=16778883}}</ref> Покрај тоа, мерењата на [[Ултравиолетово зрачење|ултравиолетовиот]] флукс на ѕвездата сугерираат дека сите потенцијално населиви планети или месечини можеби нема да добијат доволно ултравиолетови за да предизвикаат формирање на биомолекули.<ref name="buccino">{{Наведено списание|last=Buccino, A.|last2=Lemarchand|first2=Guillermo A.|last3=Mauas|first3=Pablo J.D.|year=2006|title=Ultraviolet Radiation Constraints around the Circumstellar Habitable Zones|journal=[[Icarus (journal)|Icarus]]|volume=183|issue=2|pages=491–503|arxiv=astro-ph/0512291|bibcode=2006Icar..183..491B|doi=10.1016/j.icarus.2006.03.007}}</ref> Планетата „d“ би примила слична количина на ултравиолетово со Земјата и на тој начин лежи во [[Животопогоден појас|ултравиолетова зона погодна за живот]]. Сепак, би било премногу топло за која било месечина да ја поддржи површинската течна вода.{{OrbitboxPlanet begin|table_ref=<ref name="Goździewski2022"/>}}
{{OrbitboxPlanet|exoplanet=[[Ми Олтар c|c (Дулсинеја)]]|mass={{val|0.032|0.002|p=≥}}|period={{val|9.638|0.001}}|semimajor={{val|0.092319|0.000005}}|eccentricity={{val|0.090|0.042}}}}
{{OrbitboxPlanet|exoplanet=[[Ми Олтар d|d (Росинант)]]|mass={{val|0.448|0.011|p=≥}}|period={{val|308.36|0.29}}|semimajor={{val|0.9347|0.0015}}|eccentricity={{val|0.055|0.014}}}}
{{OrbitboxPlanet|exoplanet=[[Ми Олтар b|b (Кихот)]]|mass={{val|1.65|0.009|p=≥}}|period={{val|644.92|0.29}}|semimajor={{val|1.522|0.001}}|eccentricity={{val|0.041|0.009}}}}
{{OrbitboxPlanet|exoplanet=[[Ми Олтар e|e (Санчо)]]|mass={{val|1.932|0.022|p=≥}}|period={{val|4019|24|fmt=commas}}|semimajor={{val|5.204|0.021}}|eccentricity={{val|0.049|0.011}}}}
{{Orbitbox end}}

== Поврзано ==

* [[55 Рак]]
* [[Вонсончева планета]]

== Белешки ==
<references group="note" />

== Наводи ==
{{Reflist|refs=

<ref name=GaiaDR3>{{Cite Gaia DR3|5945941905576552064}}</ref>

<ref name=aj132_1_161>{{Cite journal| display-authors=1 | last1=Gray | first1=R. O. | first2=C. J. | last2=Corbally | first3=R. F. | last3=Garrison | first4=M. T. | last4=McFadden | last5=Bubar | first5=E. J. | last6=McGahee | first6=C. E. | last7=O'Donoghue | first7=A. A. | last8=Knox | first8=E. R. | title=Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 parsecs: The Northern Sample I | url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2006-07_132_1/page/161 | journal=The Astronomical Journal | volume=132 | issue=1 | pages=161–170 |date=July 2006 | doi=10.1086/504637 | bibcode=2006AJ....132..161G |arxiv = astro-ph/0603770 | s2cid=119476992 }}</ref>

<ref name=Anderson2012>{{cite journal
 | title=XHIP: An extended hipparcos compilation
 | last1=Anderson | first1=E. | last2=Francis | first2=Ch.
 | journal=Astronomy Letters
 | volume=38 | issue=5 | pages=331 | year=2012
 | bibcode=2012AstL...38..331A | doi=10.1134/S1063773712050015
 | arxiv=1108.4971 | s2cid=119257644 }}</ref>

<ref name=ibsh8_30>{{Cite journal| last1=Feinstein | first1=A. | title=Photoelectric observations of Southern late-type stars | journal=The Information Bulletin for the Southern Hemisphere | volume=8 | page=30 |year=1966 | bibcode=1966IBSH....8...30F }}</ref>

<ref name="McCarthy2004">{{cite journal | title=Multiple Companions to HD 154857 and HD 160691 | last1=McCarthy | first1=Chris | last2=Butler | first2=R. Paul | last3=Tinney | first3=C. G. | last4=Jones | first4=Hugh R. A. | last5=Marcy | first5=Geoffrey W. | last6=Carter | first6=Brad | last7=Penny | first7=Alan J. | last8=Fischer | first8=Debra A. | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal | volume=617 | issue=1 | pages=575–579 |year=2004 | arxiv=astro-ph/0409335 | bibcode=2004ApJ...617..575M | doi=10.1086/425214 | s2cid=119446133 }}</ref>

<ref name="Benedict2022">{{cite journal |last1=Benedict |first1=G. F. |last2=McArthur |first2=B. E. |date=June 2022 |title=The μ Arae Planetary System: Radial Velocities and Astrometry |journal=The Astronomical Journal |volume=163 |issue=6 |pages=295 |doi=10.3847/1538-3881/ac6ac8 |arxiv=2204.13706 |bibcode=2022AJ....163..295B|s2cid=248476290 |doi-access=free }}</ref>

<ref name="Goździewski2022">{{cite journal |last=Goździewski |first=Krzysztof |arxiv=2209.04542 |title=The orbital architecture and stability of the μ Arae planetary system |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |date=September 2022|volume=516 |issue=4 |pages=6096–6115 |doi=10.1093/mnras/stac2584 |doi-access=free }}</ref>

}}

== Надворешни врски ==
* [http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?GJ%20691 GJ 691]
* [http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%206585 HR 6585]
* [http://aladin.u-strasbg.fr/AladinPreview?-c=17+44+08.7029-51+50+02.591&ident=LTT++7053&submit=Aladin+previewer Слика Ми Арае]
* [http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ Интеракции на екстрасоларни планети] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160505160348/http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ |date=2016-05-05 }} Archived

{{Ѕвезди во Олтар}}

[[Категорија:Планетарни системи со четири потврдени планети]]
[[Категорија:HR-објекти]]
[[Категорија:HIP-објекти]]
[[Категорија:HD-објекти]]
[[Категорија:Глизеови објекти]]
[[Категорија:Жолти подџинови]]
[[Категорија:Жолти џуџиња]]
[[Категорија:Тела од Бонскиот преглед]]
[[Категорија:Бајерови објекти]]
[[Категорија:Олтар (соѕвездие)]]