Преглед на кодот на Насканска Плоча

{{Инфокутија Тектонска плоча
| name = Насканска Плоча
| image = File:NazcaPlate.png
| alt = Насканската Плоча
| type = мала
| area = 15.600.000 км
| move_direction = североисточно
| move_speed = 40-53 мм годишно
| geo_features = [[Тихи Океан]]
}}

'''Насканска Плоча''' — океанска [[тектонска плоча]] во источниот [[Тихи Океан]], близу западинот брег на [[Јужна Америка]]. Наречена е по областа [[Наска]] во јужно [[Перу]]. Нејзиното [[подвлекување]] на под [[Јужноамериканска Плоча|Јужноамериканската Плоча]] долж [[Перуанско-чилеански Ров|Перуанско-чилеанскиот Ров]] е одговорно за настанокот на [[Анди]]те. Насканската Плоча на запад се граничи со [[Тихоокеанска Плоча|Тихоокеанската]] (преку [[Источнотихоокеански Гребен|Источнотихоокеанскиот Гребен]]), а на југ со [[Антарктичка Плоча|Антарктичката Плоча]] (преку [[Чилеански Гребен|Чилеанскиот Гребен]]). Нејзиното движење врз неколку [[врела точка|врели точки]] создало [[вулкански остров]]и како и [[подводна планина|подводни планински венци]] во правец исток-запад кои се подвлекуваат под [[Јужна Америка]]. Насканската е релативно млада плоча во поглед на староста на нејзинита карпи и како одделна плоча, создадена со распадот на [[Фараљонска Плоча|Фараљонската Плоча]] пред околу 23&nbsp;милиони години. Најстарите карпи на плочата се стари 50&nbsp;милиони години.<ref>{{нмс |title=Sea Floor Spreading in the Pacific (Plate Boundaries Shown) |first=Steven |last=Dutch |url=https://www.uwgb.edu/dutchs/GeolColBk/PacificSFS-PB.HTM |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100317130720/https://www.uwgb.edu/dutchs/GeolColBk/PacificSFS-PB.HTM |archive-date=17 март 2010 |date=10 август 2009 |website=University of Wisconsin - Green Bay}}</ref>

==Граници==
===Источнотихоокеански и Чилеански Гребен===
{{Главна|Источнотихоокеански Гребен|Чилеански гребен}}

Чилеанската Тројна Точка<ref>{{нмс |url=http://www.nsm.buffalo.edu/courses/gly481-581/McGuire05_2.pdf |title=Tectonics of South America: Chile Triple Junction |date=8 април 2004 |author=Kelly McGuire |access-date=27 февруари 2016 |archive-date=19 јануари 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200119100719/http://www.nsm.buffalo.edu/courses/gly481-581/McGuire05_2.pdf |url-status=live }}</ref> се јавува на тлото на [[Тихи Океан|Тихиот Океан]] кај полуостровите [[Тајтао]] и Трес Монтес на јужниот брег на [[Чиле]]. Тука се среќаваат три тектонски плочи: Насканската, [[Јужноамериканска Плоча|Јужноамериканската]] и [[Антарктичка Плоча|Антарктичката]].

===Перуанско-чилеански Ров===
{{Поврзано|Перуанско-чилеански Ров}}

Источниот раб е [[приближувачка граница|приближувачка]] [[подвлекување|зона на подвлекување]] под Јужноамериканската Плоча и [[Анди]]те која го образува Перуанско-чилеанскиот Ров. Јужната страна е [[раздвојувачка граница]] со Антарктичката Плоча во Чилеанскиот Гребен, каде [[ширење на морското дно|ширењето на морското дно]] дозволува издигање на [[магма]]. Западната страна е раздвојувачка граница со [[Тихоокеанска Плоча|Тихоокеанската Плоча]] во облик на Источнотихоокеанскиот Гребен. Северната страна е раздвојувачка граница со [[Кокоска Плоча|Кокоската Плоча]] во Галапагоскиот Гребен.

Подвлекувањето на Насканската Плоча под јужно Чиле предизвикува многу силлни [[земјотрес]]и, меѓу кои е најсилниот забележан земјотрес во историјата [[Земјотрес во Чиле (1960)|кој ја погодил Валдивија во 1960 г.]] со [[Скала на моментна магнитуда|моментна магнитуда]] од 9,5.

==Меѓуплочни образби==
===Врели точки===

Втора тројна точка се јавува во северозападниот агол на плочата каде се спојуваат Насканската, Кокоската и Тихоокеанската Плоча близу брегот на [[Колумбија]]. Трета тројна точка има во југозападниот агол, каде се среќаваат Насканската, Тихоокеанската и Антарктичката Плоча, кај брегот на јужно [[Чиле]]. Во секоја од овие тројни точки постои  ''аномална'' микроплоча: [[Галапагоска Плоча|Галапагоската]] на северниот и микроплочата [[Хуан Фернандес (тектонска плоча)|Хуан Фернандес]] на јужниот спој. Третата е [[Велигденска Плоча|Велигденската Плоча]] сместена веднаш на север од микроплочата Хуан Фернандес и лежи недалеку на запад од [[Велигденски Остров|Велигденскиот Остров]].

===Асеизмички гребени===

Карнегиевиот Гребен е земјиштен облик на океанското дно на северот на Насканската Плоча. Долг е 1.350, а широк 300&nbsp;км. На западниот крај го опфаќа архипелагот [[Галапагос]]. Овој гребен се подвлекува под Јужна Америка заедно со остатокот од Насканската Плоча.

==Движење на плочата==
Апсолутното движење на Насканската Плоча изнесува 3,7&nbsp;см годишно во источен правец (88°), што е едно од најбрзите апслутни движења на било која плоча. Плочата покажува необично рамноплочно подвлекување едновремено се раскинува и изобличува при подвлекувањето. Ова дејство го создало [[вулкан]]скиот венец [[Анди]] и продолжува да работи на него. Изобличувањето на плочата влијае дури и на [[географија на Боливија|географијата на Боливија]] далеку на исток. Земјотресот во Боливија од 1994 г. се случил на Насканската Плоча и имал магнитуда од 8,2 <math>M_w</math>, што во тоа време бил најсилниот инструментално забележан земјотрес со епицентар подлабоко од 300&nbsp;км.

Освен архипелагот [[Хуан Фернандес (архипелаг)|Хуан Фернандес]], ова подрачје има многу малку острови засегнати од земјотресите причинети од движењата на овие споеви.

==Геолошка историја==

[[Фараљонска Плоча|Фараљонската Плоча]] била претходник на Насканската Плоча, плочата [[Хуан де Фука (тектонска плоча)|Хуан де Фука]] и [[Кокоска Плоча|Кокоската Плоча]]. Се расцепила во доцниот [[олигоцен]] пред 22,8 милиони години. Подвлекувањето под јужноамериканскиот континент почнало пред 140 милиони години, иако образувањето на високите делови на Централните Анди и боливиската ороклина почнало дури пред 45 милиони години. Се претпоставува дека планините се издигнале под дејство на подвлекувањето на постарите и потешки делови на плочата кои побргу потонале во [[Земјин плашт|плаштот]].<ref>{{наведени вести |title=Mountains on a plate form the Andes |url=http://www.universityworldnews.com/article.php?story=20120321111927290 |publisher=University World News |date=25 март 2012 |issue=214 |access-date=8 февруари 2016 |archive-date=13 септември 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150913114457/http://www.universityworldnews.com/article.php?story=20120321111927290 |url-status=live }}</ref>

== Поврзано ==
* [[Карипска Плоча]]

== Наводи ==
{{наводи}}

{{Тектонски плочи}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Тектонски плочи]]
[[Категорија:Геологија на Чиле]]
[[Категорија:Природознание на Океанија]]
[[Категорија:Природознание на Јужна Америка]]
[[Категорија:Геологија на Тихиот Океан]]