Преглед на кодот на Никола Тесла

{{Инфокутија за научник
| name        = Никола Тесла
| image       = Tesla Sarony.jpg
| image_width = 240px
| caption     = ''Ги скротив космичките зраци и <br />ги натерав да придвижат машина'' <ref>Никола Тесла; Бруклин Игл, [[10 јули]] [[1931]]</ref>
| birth_date  = {{роден на|10|јули|1856}}
| birth_place = [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Хрватска Воена Краина]], [[Австриска Империја]]
| death_date  = {{death date and age|df=yes|1943|1|7|1856|7|10}}
| death_place = [[Њујорк (град)|Њујорк]], [[Њујорк (држава)|Њујорк]], [[Соединети Држави]]
| residence   = [[Австриска Империја|Австрија]] (подоцна [[Австроунгарија]]) <br />[[Франција]] <br /> [[Соединети Држави]]
| citizenship = 
| ethnicity   = [[Хрвати|Хрват]] или [[Срби]]н
| field       = [[физика]], [[механика|машинско инженерство]] и [[електрична енергија]]
| occupation  = научник 
| known_for   = [[наизменична струја]], [[индукционен мотор|асинхрона машина]], [[вртечко магнетно поле]], [[безжична технологија]]
| prizes      = Едисонов медал (АИЕИ, 1916), <br />Златен&nbsp;медал&nbsp;на&nbsp;Елиот&nbsp;Кресон&nbsp;(1893),<br /> Медал на Џон Скот (1934)
| signature        = Nikola Tesla signature 1900.svg
}}

[[Податотека:Nikola Tesla Memorial Center.JPG|мини|200п|десно|Меморијален центар во Госпиќ.]]

'''Никола Тесла''' ([[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Лика]], [[10 јули]] [[1856]] — [[Њујорк]], [[7 јануари]] [[1943]]) — српски научник,  [[истражувач]] и [[пронаоѓач]] на полето на [[електротехника]]та и [[радиотехника]]та, познат е како татко на [[наизменична струја|наизменичната струја]] и бројни [[футуризам|футуристички]] пронајдоци.

== Животопис ==
Никола Тесла е роден како етнички [[Срби]]н во селото [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], во рамките на [[Хрватска Воена Краина|Хрватската Воена Граница]], во [[Австриско Царство|Австриската Империја]]{{Sfn|Cheney|Uth|Glenn|1999}}{{Sfn|O'Neill|2007}}. Неговиот татко, Милутин Тесла (1819–1879),{{Sfn|Carlson|2013}} бил свештеник на [[Православна црква|Источната православна црква]]{{Sfn|Dommermuth-Costa|1994}}.

Подоцна добива американско државјанство и станува граѓанин на [[САД]]. Тесла е најпознат по своите револуционерни откритија во областа на [[електромагнетизам|електромагнетизмот]] кон крајот на {{римски|19}} и почетокот на {{римски|20}} век. [[Листа на патенти на Никола Тесла|Патентите на Тесла]] и неговата теориска работа стануваат основа за формирањето на целокупниот систем на [[наизменична струја|наизменичната струја]], вклучувајќи го и конструирањето на [[полифазен систем|полифазните системи]] (поточно трофазните), како и на [[индукционен мотор|индукциониот мотор]], со кој се претвора во предводник на [[Втора индустриска револуција|Втората индустриска револуција]].

По неговата демонстрација на [[радио|безжичната комуникација]] ([[радио]]то) во [[1893]] година и откако е прогласен за неспорен победник во „[[Војната на струите]]“, тој станува најпочитуваниот и најголемиот американски и светски научник<ref>[http://news.suc.org/people/tesla/index.html Конгрес српског уједињења] - текстот е на англиски.</ref>.

Голем дел од неговата најрана работа ќе стане основа за модерното инженерство, а многу од неговите откритија се од непроценлива важност за развитокот на модерната цивилизација. Во текот на овој период, во [[САД]], славата на Тесла била споредлива само со онаа на најголемите научници во историјата или ѕвездите на [[популарна култура|популарната култура]],<ref>Скротувајќи го тркалото на природата: Теслината наука за енергијата од Томас Валон.</ref> но како резултат на неговиот ексцентричен карактер и неверојатни, понекогаш и фантастични тврдења за можни научни и технолошки откритија, Тесла на крајот завршува исмеан и обележан како ''[[луд научник]]''<ref>Дејвид Хачер Чајлдрес, „Документите на Тесла: Никола Тесла за слободната енергија и безжичниот пренос на струја“. ''Adventures Unlimited Press'', 2000.</ref><ref>Роберт Ломас, "''[http://www.robertlomas.com/Tesla/Independent_Article.html Есеј]''," Блесокот на Генијот. ''Independent Magazine'', [[21 август]] [[1999]].</ref>. Никогаш не грижејќи се за пари, Тесла умира осиромашен и заборавен на возраст од 86 години.

Единицата во [[системот SI]] за [[густина на магнетен тек]] или [[магнет]]на индукција (често нарекувана [[магнетно поле]] и обележана со ознака <math>B\,</math>), во негова чест е наречена [[Тесла (единица)|Тесла]] на ''Conférence Générale des Poids et Mesures'' во [[Париз]] во [[1960]] година.

Покрај неговата работа во областа на [[електромагнетизам|електромагнетизмот]] и инженерството, [[генераторите]], Тесла остава свој печат и во областа на [[роботика]]та, конструирањето на [[далечински управувач|далечинскиот управувач]] и [[радар]]от, како и во развивањето на [[компјутер]]ската наука, [[балистика]]та, [[јадрена физика|јадрената]] и [[теориска физика|теориската физика]]. Во [[1943]] година, [[Врховен суд на САД|Врховниот Суд на САД]] го прогласи Тесла за единствен пронаоѓач на [[радио]]то. Многу од неговите откритија се искористени, дел со примеси на [[контроверзија]], за да поддржат теории во областа на [[псевдонаука|псевдонауките]], [[НЛО|НЛО потрагите]], како и на полето на [[окултизам|окултизмот]]. Современите проучувачи на ликот и делото на Тесла го нарекуваат "''човекот што го измисли дваесеттиот век''"<ref name="book">Наслов на [http://www.robertlomas.com/Books/openframetesla.html биографијата од Роберт Ломас за Тесла.]</ref>
и "[[светец]]от-заштитник на модерниот електрицитет."<ref>Зајфер, "''Волшебник: Животот и времето на Никола Тесла''," кратка содржина на делото.</ref>

Иако бил номиниран за [[Нобелова награда]], никогаш не го добил ова големо признание.

Тесла се почитува и слави и во [[Хрватска]] и во [[Србија]], а исто така и во неговиот ''трет дом'' - [[САД]].

== Галерија ==
[[Податотека:22. Теслин трансформатор.ogv|мини|десно|200п|Опит кој прикажува [[Теслин трансформатор]] во изведба на проф. [[Оливер Зајков]]. Институт за физика, [[ПМФ]], Скопје]]
<gallery>
Tesla young adjusted.JPG|Тесла во младоста
Податотека:Putovnica Nikola Tesla 01082.JPG|Пасош на Никола Тесла во 1883 година
Nikola Tesla by Sarony c1885-crop.png|Фотографија од 1885 година.
Податотека:Telegram Macek Tesla 0108.JPG|Телеграма од [[Влатко Мачек]] до Никола Тесла
BrochureWardenclyffe.PNG|Куќата на Тесла
Nikola Tesla's honorary Chetnik diploma.jpg|Почесна диплома на Тесла, четничко друштво (меѓувоен период)
Nikola Tesla on Time Magazine 1931.jpg|''Time Magazine'' 1931.
Muzej Nikole Tesle.jpg|Музеј Никола Тесла, улица Крунска, центар на Белград
Urn with Teslas ashes.jpg|Урна со пепелта на Тесла, Белград
YUD 500 1981 obverse.jpg|Фигура на научник на банкнотата од 500 динари од времето на Југославија
Nikola Tesla bust at St. Sava.jpg|Биста на Тесла на Менхетен, пред црквата Свети Сава
</gallery>

== Поврзано ==
* [[Наизменична струја]]
* [[Список на патенти на Никола Тесла]]

== Наводи ==
{{наводи}}

== Литература ==
{{Refbegin|30em}}
* {{cite book |last=Burgan |first=Michael |title=Nikola Tesla: Inventor, Electrical Engineer |year=2009 |publisher=[[Capstone Publishers|Capstone]] |location=Mankato, Minnesota |isbn=978-0-7565-4086-9 |url=https://books.google.com/books?id=PW06qF-dj2IC }}
* {{cite book|last=Carlson|first=W. Bernard |title=Tesla: Inventor of the Electrical Age|url=https://books.google.com/books?id=5I5c9j8BEn4C|year=2013|publisher=Princeton University Press|isbn=978-1-4008-4655-9}}
* {{cite book| last=Cheney|first=Margaret |title=Tesla: Man Out of Time|url=https://books.google.com/books?id=HIuK7iLO9zgC|year=2011|publisher=Simon & Schuster|isbn=978-1-4516-7486-6}}
* {{cite book |last=Cheney |first=Margaret |title=Tesla: Man Out of Time |orig-year=1981 |url=https://books.google.com/books?id=ti2Jt7XarzMC |year=2001 |publisher=[[Simon & Schuster]] |isbn=978-0-7432-1536-7}}
* {{cite book |last1=Cheney |first1=Margaret |last2=Uth |first2=Robert |last3=Glenn |first3=Jim |title=Tesla, Master of Lightning |year=1999 |publisher=[[Barnes & Noble Books]] |isbn=978-0-7607-1005-0 |url=https://books.google.com/books?id=3W6_h6XG6VAC }}
* {{cite book |last1=Cooper |first1=Christopher |title=The truth about Tesla : the myth of the lone genius in the history of innovation |date=2015 |location=New York |isbn=978-1-63106-030-4 |publisher=Race Point Publishing}}
* {{cite book|last=Dommermuth-Costa|first=Carol |title=Nikola Tesla: A Spark of Genius|url=https://books.google.com/books?id=kFFWipanqsoC|year=1994|publisher=[[Twenty-First Century Books]]|isbn=978-0-8225-4920-8}}
* {{cite book |last=Jonnes |first=Jill |title=Empires of Light: Edison, Tesla, Westinghouse, and the Race to Electrify the World |year=2004 |publisher=[[Random House]] Trade Paperbacks |isbn=978-0-375-75884-3 |url=https://books.google.com/books?id=BKX5UYWzVyQC }}
* {{cite book| last=Klooster|first=John W. |title=Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates|url=https://books.google.com/books?id=WKuG-VIwID8C|year=2009|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-0-313-34743-6}}
* {{cite book |last=O'Neill |first=John J. |title=Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla |year=1944 |publisher=Ives Washburn |isbn=0-914732-33-1 |url=https://books.google.com/books?id=40NzjS5FunkC }} (reprinted 2007 by Book Tree, {{ISBN|978-1-60206-743-1}})
* {{cite book |last=Pickover |first=Clifford A. |url=https://books.google.com/books?id=P0CSxB2aHMcC |title=Strange Brains and Genius: The Secret Lives Of Eccentric Scientists And Madmen |publisher=[[HarperCollins]] |year=1999 |isbn=978-0-688-16894-0 }}
* {{cite book |last=Seifer |first=Marc J. |title=Wizard: the life and times of Nikola Tesla: biography of a genius |year=2001 |publisher=Citadel |isbn=978-0-8065-1960-9 |url=https://books.google.com/books?id=h2DTNDFcC14C }}
* {{cite book |last=Seifer |first=Marc J. |title=Wizard: The Life And Times Of Nikola Tesla|url=https://books.google.com/books?id=DzMR8x_rbPgC|year=1998|publisher=Citadel|isbn=978-0-8065-3556-2}}
* {{cite book |last=Van Riper |first=A. Bowdoin |url=https://books.google.com/books?id=ABtJPIcVtBoC |title=A Biographical Encyclopedia of Scientists and Inventors in American Film and TV since 1930 |year=2011 |publisher=Scarecrow Press |isbn=978-0-8108-8128-0 }}
{{Refend}}

== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Nikola Tesla|Никола Тесла}}
{{wikiquote|Nikola Tesla|Никола Тесла}}
* [http://www.tesla-museum.org Музеј посветен на Никола Тесла во Белград]
* [http://www.nikolatesla150.org Страница по повод 150 години од раѓањето на Тесла]
* [http://www.pbs.org/tesla/ins/index.html Страница посветенa на делата на Тесла]
* [http://www.elitesecurity.org/tema/18434-Biografija-Nikola-Tesla-Na-sezdesetu-godisnjicu-smrti-Nikole-Tesle Биографија на Никола Тесла на шеесетгодишнината од неговата смрт - збир на статии објавени во различни весници]
* [http://www.novosti.co.yu/code/navigate.php?Id=16&status=jedna&datum=2006-03-25&feljton=5148 Фељтон посветен на Никола Тесла во ''Вечерни новости''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071117003703/http://www.novosti.co.yu/code/navigate.php?Id=16&status=jedna&datum=2006-03-25&feljton=5148 |date=2007-11-17 }}
* [http://www.novosti.co.yu/code/navigate.php?Id=16&status=jedna&datum=2006-06-25&feljton=5313 Фељтон во ''Вечерни новости'' - "Жените што го љубеа Тесла"]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www2.timesreview.com/SUN/stories/S121109_Tesla_psh Tesla's Wardenclyffe Science Center Plaque]
* [http://www.nikolatesla.fr/documents.htm NikolaTesla.fr] - Повеќе од 1.000 документи за Тесла

{{САД-биог-никулец}}
{{Србија-биог-никулец}}
{{Хрватска-биог-никулец}}

{{Епоними на SI-единици}}
{{Атмосферски електрицитет}}

{{Нормативна контрола}}

{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Тесла, Никола}}
[[Категорија:Никола Тесла| ]]
[[Категорија:Српски физичари]]
[[Категорија:Американски физичари]]
[[Категорија:Српски пронаоѓачи]]
[[Категорија:Американски пронаоѓачи]]
[[Категорија:Луѓе од Госпиќ]]
[[Категорија:Академици на САНУ]]
[[Категорија:Носители на Орденот на Свети Сава]]
[[Категорија:Носители на Големиот крст на Орденот на Свети Сава]]
[[Категорија:Големи офицери на Орденот на Свети Сава]]