Преглед на кодот на Планкова честичка

'''Планковата честичка''', именувана по физичарот [[Макс Планк]], е хипотетичка честичка определена како мала [[црна дупка]] чија [[Комптонова бранова должина]] е еднаква на нејзиниот [[Шварцшилдов полупречник]].<ref>Michel M. Deza; Elena Deza. ''[https://books.google.com/books?id=LXEezzccwcoC Encyclopedia of Distances]''. Springer; 1 June 2009. {{ISBN|978-3-642-00233-5}}. p. [https://books.google.com/books?id=LXEezzccwcoC&pg=PA433 433].</ref> Нејзината маса е на тој начин приближна на планковата маса, а нејзината [[Комптонова бранова должина]] и  нејзиниот [[Шварцшилдов полупречник]] се околу планковата должина.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.springerlink.com/content/q525116713762240/ |title="Light element synthesis in Planck fireballs" - SpringerLink |accessdate=2018-12-10 |archive-date=2020-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200216042519/http://www.springerlink.com/content/q525116713762240/ |url-status=dead }}</ref> Планковите честички понекогаш се користат како вежба за да се определи Планковата маса и Планковата должина.<ref>B. Roy Frieden; Robert A. Gatenby. ''[https://books.google.com/books?id=qw5ka5HezacC Exploratory data analysis using Fisher information]''. Springer; 2007. {{ISBN|978-1-84628-506-6}}. p. [https://books.google.com/books?id=qw5ka5HezacC&pg=PA163 163].</ref> Тие играат улога во некои модели на развитокот на универзумот за време на [[Планкови единици|Планковата ера]].<ref>{{citation|first=Edward Robert|last=Harrison|url=https://books.google.com/books?id=-8PJbcA2lLoC|title=Cosmology: the science of the universe|publisher=Cambridge University Press|year=2000|isbn=978-0-521-66148-5}} p. [https://books.google.com/books?id=–8PJbcA2lLoC&pg=PA424 424]{{Мртва_врска|date=October 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

Во споредба со протонот, на пример, Планковата честичка би била екстремно мала (нејзиниот полупречник е еднаков на [[Планкова должина|Планковата должина]], која е околу 10<sup>−20</sup> пати поголема од полупречникот на протонот) и помасивна ( планковата маса е  10<sup>19</sup> пати поголема од масата на протонот).{{sfn|Harrison|2000|p=[https://books.google.com/books?id=–8PJbcA2lLoC&pg=PA478 478]}} Планковата честичка, исто така, би имала многу минливо постоење, испарувајќи поради [[Хокингово зрачење|Хокинговото зрачење]] по околу {{вред|5|e=-39|u=[[секунда|секунди]]}}.

== Извор ==

: Додека мислењата се разликуваат во однос на нејзината соодветна определба, најчестата определба на Планковата честичка е честичка чија [[Комптонова бранова должина]] е еднаква на нејзиниот  [[Шварцшилдов полупречник]]. Ова ја поставува врската:
:<math> \lambda = \frac{h}{m c} = \frac{2 G m}{c^2} </math>

Така правејќи ја масата на таквата честичка:

: <math> m = \sqrt{\frac{h c}{2 G}} </math>

Оваа маса ќе биде <math> \sqrt{\pi } </math> пати поголема од [[Планкова маса|Планковата маса]], правејќи ја Планковата честичка 1,772 пати посилна од единицата за Планковата маса.

Нејзиниот полупречник ќе биде Комптоновата бранова должина:

<math> r = \frac{h}{m c} = \sqrt{\frac{2G h}{c^3}} </math>

Планковата должина {{math|<var>ℓ</var><sub>P</sub>}} е определена како

<math>\ell_\mathrm{P}= \frac{r}{2 \sqrt{\pi}} =\sqrt\frac{\hbar G}{c^3}  </math>

== Димензии ==

: <math />

Со користење на горенаведените изведувања можеме да ги замениме универзалните константи h, G и c и да ги определиме физичките вредности за масата и полупречникот на честичката.
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+Табела 1: Физички димензии на планковата честичка
!'''Параметар'''
!'''Димензија'''
!'''Вредност во SI единици'''
|-
|Маса
|М
|{{вред|3.85763|e=-8|u=кг}}
|-
|Полупречник
|L
|{{вред|5.72947|e=-35|u=м}}
|-
|Волумен
|L<sup>3</sup>
|{{вред|7.87827|e=-103|u=м<sup>3</sup>}}
|-
|Густина
|M L<sup>−3</sup>
|{{вред|4.89655|e=94|u=кг м<sup>−3</sup>}}
|-
|Живот
|T
|{{вред|4.826512|e=-39|u=с}}
|}

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
*[http://adsabs.harvard.edu/full/1996A&A...313..703S "The quasi-steady state cosmology: analytical solutions of field equations and their relationship to observations" - Astrophysics Data Systems]
*[https://books.google.com/books?id=fKgQ9YpAcwMC&pg=PA266&lpg=PA266&dq=%22Planck+Particle%22#v=onepage&q=%22Planck%20Particle%22&f=false "Mach's principle: from Newton's bucket to quantum gravity" - Google Books]
*[http://www.slac.stanford.edu/cgi-wrap/getdoc/slac-pub-12528.pdf "Mysteries of Mass: Some Contrarian Views From an Experimenter"]
*[http://cdsweb.cern.ch/record/876637 "The Gauge Hierarchy Problem and Planck Oscillators" - CERN Document Server]
*[https://web.archive.org/web/20110720075942/http://maeresearch.ucsd.edu/~cgibson/Documents2007/PapersAList%20copy/A97_Gibson_FirstFossilTurb.pdf "The First Turbulence and First Fossil Turbulence"]
*[https://web.archive.org/web/20120304125122/http://www.komac.re.kr/npet/new_proton/down/study-data/jhchang_lect4(090324).pdf "Lecture on Nuclear Physics for Plasma Engineers"]
*[http://math.ucr.edu/home/baez/planck/node2.html The Planck Length]

{{Black holes}}
{{Particles}}

[[Категорија:Црни дупки]]
[[Категорија:Хипотетички елементарни честички]]