Преглед на кодот на Полупречник

[[Податотека:Circle-withsegments.svg|мини|десно|Кружница со {{legend-line|black solid 3px|[[обиколка]] ''C''}}
{{legend-line|blue solid 2px|пречник ''D''}}
{{legend-line|red solid 2px|полупречник ''R''}}
{{legend-line|green solid 2px|центар на почеток ''O''}}]]
'''Полупречник'''<ref>{{ДРМЈ|полупречник}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|полупречник}}</ref> или '''радиус'''<ref>{{ДРМЈ|радиус}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|радиус}}</ref> на еден [[круг]], [[кружница]] или [[сфера]] — [[отсечка]] која се протега од нејзиниот центар до нејзиниот раб.  ''Полупречникот'' на една кружница или сфера е должината на таа отсечка. Тој претставува половина [[пречник]].<ref>{{Наведена мрежна страница | url =http://www-rohan.sdsu.edu/~pwbrock/files/UNIT9.2.pdf | title =Curves, Polygons and Circles | author =San Diego State University | publisher =Oxford University Press | year =2004 | accessdate =2014-07-12 | archive-date =2014-11-18 | archive-url =https://web.archive.org/web/20141118143220/http://www-rohan.sdsu.edu/~pwbrock/files/UNIT9.2.pdf | url-status =dead }} {{en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.mathopenref.com/radius.html| title =Radius of a Circle | author =Math Open Reference}} {{en}} интерактивен</ref>

* Еден круг (кружница, сфера) има безброј многу отсечки-полупречници, но сите ја имаат истата должина! 
* Таа должина исто така се вика полупречник. (По дефиниција, кружница е множеството на сите точки кои се со истото растојание R од една точка, т.е. центарот.)
*[[Физичка величина]] за полупречник е [[должина]].
* За означување на полупречникот на една кружница или сфера се користи буквата '''''R''''' или '''''r''''' или самото растојание.
<div style="margin-left:20px; margin-top:10px">
{| border="2"
|-
|[[Податотека:Circle_radius_w.svg|650px]]
|- align="center"
|Разни означувањa на полупречник на кружницата со соодветен периметар 
|}
</div>

Соодносот помеѓу полупречникот R и [[пречник]]от D на една кружница е
 <math>R = \frac{D}{2}</math>   &nbsp;или&nbsp;   <math>D = 2 \cdot R</math>
Соодносот помеѓу полупречникот R и [[периметар]]от L на една кружница е
 <math>R = \frac{L}{2\pi}</math> &nbsp;или&nbsp;  <math>L = 2 R \pi</math>
Соодносот помеѓу полупречникот R и [[плоштина]]та P на една кружница е
 <math>R = \sqrt{\frac{P}{\pi}}</math> &nbsp;или&nbsp; <math>P = R^2 \pi</math>

==Обопштување==
Повоопштено, во [[геометрија]]та, [[инженерство]]то, [[теорија на графови|теоријата на графови]] и многу други случаи, полупречникот на нешто (на пр. [[цилиндар (геометрија)|цилиндар]], [[многуаголник]], [[граф]] или пак механички дел) е [[растојание]]то од неговиот центар или [[оска на симетрија]] до неговиот раб. Во овој случај, радиусот може да изнесува повеќе од половина пречник.

==Други формули со полупречник ==
* За прeсметување на полупречникот на една кружница која поминува низ три точки <math> A, B, C</math>, може да се примени следнава формула:
:<math>r=\frac{|\overline{AC}|}{2\sin(\theta)}</math> &nbsp; каде &nbsp; <math>\theta</math> &nbsp; е аголот &nbsp; <math> \angle A B C</math> &nbsp; и &nbsp; <math>|\overline{AC}|</math> &nbsp; e должината на тетивата AC.

== Наводи ==
{{наводи}}

== Поврзано ==
* [[Пречник]], [[Тетива]]
* [[Круг]], [[Кружница]], [[Сфера]], [[Цилиндар]]
* [[Периметар]], [[Обем]] 
* [[Поларен координатен систем]], [[Цилиндричен координатен систем]], [[Сферичен координатен систем]]

== Надворешни врски ==
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Периметар_Наредба Геогебра наредба: Кружница]{{Мртва_врска|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{mk}}
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Кружница_со_центар_и_радиус_Алатка Геогебра алатка: Кружница со центар и радиус] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141019034514/http://wiki.geogebra.org/mk/%D0%9A%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0_%D1%81%D0%BE_%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%83%D1%81_%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%B0 |date=2014-10-19 }} {{mk}}
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Алатки_за_кружница_и_кружен_лак Геогебра алатки за кружница и кружен лак]{{Мртва_врска|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{mk}}

[[Категорија:Математика]]
[[Категорија:Геометрија]]
[[Категорија:Елементарна геометрија]]
[[Категорија:Математичко образование]]