Преглед на кодот на Пречник

[[Податотека:Circle-withsegments.svg|мини|десно|Кружница со {{legend-line|black solid 3px|[[обиколка]] ''C''}}
{{legend-line|blue solid 2px|пречник ''D''}}
{{legend-line|red solid 2px|полупречник ''R''}}
{{legend-line|green solid 2px|центар на почеток ''O''}}]]
'''Пречник''' (или '''дијаметар''') на една [[кружница]] — [[отсечка]] чии крајни точки лежат на кружницата, а која врви низ центарот на кружницата.  Пречникот на една кружница е должината на таква отсечка. [[Полупречник]]от (полупречник) претставува половина од пречникот.<ref name=openmath>{{Наведена мрежна страница | url =http://www-rohan.sdsu.edu/~pwbrock/files/UNIT9.2.pdf | title =Curves, Polygons and Circles | author =San Diego State University | publisher =Oxford University Press | year =2004 | accessdate =2013-09-03 | archive-date =2014-11-18 | archive-url =https://web.archive.org/web/20141118143220/http://www-rohan.sdsu.edu/~pwbrock/files/UNIT9.2.pdf | url-status =dead }} {{en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.mathopenref.com/diameter.html| title =Diameter (of a Circle) | author =Math Open Reference}} {{en}} интерактивен</ref> Пречник на [[сфера]] се дефинира на истиот начин, а пречник на [[кружница|круг]] или [[сфера|топка]] е пречник на соодветната кружница или сфера (''соодветната кружница'' на еден круг е работ на самиот круг; ''соодветната сфера'' на една топка е работ на самата топка).

* Една кружница или сфера има безброј многу отсечки-пречници, но сите ја имаат истата должина! 
* Таа должина се вика '''пречникот''', а ''по правило'' отсечка-пречник се вика само пречник.  
*[[Физичка величина]] за пречникот е [[должина]].
* Во математика, пречникот на една кружница или сфера најчесто се означува со буквата '''''D''''' или '''''d''''' (или самото растојание).

Соодносот помеѓу пречникот D и [[полупречник]]от R на една кружница е
 <math>D = 2 \cdot R</math>   &nbsp;или&nbsp;   <math>R = \frac{D}{2}</math>
Соодносот помеѓу пречникот D и [[периметар]]от L на една кружница е
 <math>D = \frac{L}{2\pi}</math> &nbsp;или&nbsp;  <math>L = D \cdot \pi</math>
Соодносот помеѓу пречникот D и [[плоштина]]та P на една кружница е
 <math>D = \sqrt{\frac{4P}{\pi}}</math> &nbsp;или&nbsp;  <math>P= \frac{D^2}{4} \cdot \pi</math>

==Други особини и формули со пречник==
* [[Тетива]] која врви низ центар е пречник. 
* Должината на најголема тетива на една кружница е пречник.
* [[Талесова теорема]]: Нека крајните точки на еден пречник се А и В, а С нека е друга точка на таа кружница. Тогаш триаголникот &Delta;ABC е [[правоаголен триаголник]], а хипотенузата на истиот е пречникот АВ.

==Означување на пречник во [[инженерство]]то==
[[Податотека:Technical Drawing Hole 01.svg|thumb|122px|Ознака за пречник {{Уникод|&#8960;}} во техничко цртање]]
[[Податотека:Sign diameter.png|thumb|150px|Sign {{Уникод|⌀}} од [[AutoCAD]]&reg; цртеж]]

Ознаката за пречникот во техника е {{Уникод|&#8960;}} која е слична по големина и дизајн со ø, односно мала буква о вкрстен со коса црта на напред /.  За овој симбол [[уникод]] бројот е 8960, а во ([[хексадецимален броен систем|хексадецималниот]] број е 2300 така што на веб-страна, односно во [[ХТМЛ]] се внесува <tt>&amp;#8960;</tt> или <tt>&amp;#x2300;</tt>. Ознаката може да се внеси во обичен текст во [[Microsoft Windows]] држејќи го тастерот {{тастер|[[Alt key|Alt]]}} и внесете ги тастерите{{тастер|8}}{{тастер|9}}{{тастер|6}}{{тастер|0}} на бројченот дел од тастатурата.

Честопати овој карактер нема да се прикажи правилно, па затоа во повеќе случаи може да се користи буквата ø, односно ''уникод:'' 0248 (''хекс:'' 00F8).

Во [[латех|LaTeX]], ознаката се добива со командата \diameter која е дел од пакетот wasysym.

Ознаката {{Уникод|&#x2300;}} се разликува од симболот за [[празно множество]] {{Уникод|∅}}, од големата грчка буква ''Φ'', и од нордичката самогласка [[Ø]].<ref>{{citation|title=Unicode Explained|first=Jukka K.|last=Korpela|publisher=O'Reilly Media, Inc.|year=2006|isbn=978-0-596-10121-3|pages=23–24|url=http://books.google.com/books?id=lxndiWaFMvMC&pg=PA23}}.</ref>

==Обопштување==
Дефинициите дадени во погорното важат само за кружници и сфери (плус кругови и топки). 
* За [[испакнато множество|испакната]] фигура во рамнина, т.е. во 2-димензионален простор, пречник се дефинира како најголемото растојание помеѓу две паралелни прави кои се тангентни на работ на фигурата.<ref>{{Наведена мрежна страница | url =http://cgm.cs.mcgill.ca/~orm/diam.html | title =Rotating Calipers | author =H.Pirzadeh | publisher =McGill University, Montreal, Quebec, Canada | year =1998 | accessdate =2013-09-03 | archive-date =2012-03-22 | archive-url =https://web.archive.org/web/20120322195334/http://cgm.cs.mcgill.ca/~orm/diam.html | url-status =dead }} {{en}}</ref>
* Уште поопшто, било кој ''n''-димензионален конвексен или не-конвексен објект А во Евклидски простор, како [[хиперкоцка]] или множество расфрлани точки, пречникот на А се дефинира како [[сумпремум]]от на множеството растојанијата помеѓу сите парови на точки во објектот, т.е. D<sub>A</sub>=[[супремум|sup]] { &delta;(''x'', ''y'') | ''x'', ''y'' ∈ ''A'' } каде што &delta;(''x'', ''y'') е [[растојание]]то помеѓу точките ''x'' и ''y''.  Ова се совпаѓа со пречникот на [[конвесна обвивка|конвексната обвивка]] на А.
* Во [[планиметрија]]та, пречникот на [[конусен пресек]] е било која тетива која минува низ центарот на конечниот пресек. Вакви пречници имаат една единствена должина само кога конечниот пресек е кружница (која има ексцентричност &nbsp;=&nbsp;0).
* Во [[диференцијална геометрија]], пречникот е важен глобален Риманов [[инваријант (математика)|инваријант]].
* Во медицина, пречник на лезија (повреда) е најдолгата отсечка чии крајни точки лежат во самата лезија.

==Литература==
{{наводи}}

== Поврзани теми ==
* [[Полупречник]], [[Тетива]]
* [[Круг]], [[Кружница]], [[Сфера]], [[Цилиндар]]
* [[Периметар]], [[Обем]]

== Надворешни врски ==
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Периметар_Наредба Геогебра наредба: Кружница]{{Мртва_врска|date=December 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{mk}}
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Алатки_за_кружница_и_кружен_лак Геогебра алатки за кружница и кружен лак]{{Мртва_врска|date=December 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{mk}}
* [http://wiki.geogebra.org/mk/Дијаметар_Наредба Геогебра наредба: Дијаметар (за дијаметар права на права или вектор и конусен пресек)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20210227194532/https://wiki.geogebra.org/mk/%D0%94%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0 |date=2021-02-27 }} {{mk}}

{{Нормативна контрола}}
{{Интерпункција}}

[[Категорија:Математика]]
[[Категорија:Геометрија]]
[[Категорија:Елементарна геометрија]]
[[Категорија:Математичко образование]]