Преглед на кодот на Реткоземни елементи


{{Периоден систем (микро)|title=Реткоземни елементи <br/>во периодниот систем|mark=Sc,Y,La,Ce,Pr,Nd,Pm,Sm,Eu,Gd,Tb,Dy,Ho,Er,Tm,Yb,Lu}}'''Реткоземните елементи''' ('''REE'''), наречени и '''метали од ретки земјени елементи''' а понекогаш и [[лантаноиди]] или лантаноидите (иако [[Скандиум|скандиумот]] и [[Итриум|итриумот]], кои не припаѓаат на оваа серија, обично се вклучени како реткоземни елементи на метали),<ref>The 1985 [[Меѓународен сојуз за чиста и применета хемија|International Union of Pure and Applied Chemistry]] "Red Book" (p.&nbsp;45) recommends that ''lanthanoid'' is used rather than ''lanthanide''. The ending "-ide" normally indicates a negative ion. However, owing to wide current usage, "lanthanide" is still allowed and is roughly analogous to rare-earth element.<br /><br />{{RedBook2005|page=51}}</ref> се збир од 17, речиси неразлични тешки метали. Соединенијата што содржат ретки земји имаат разновидна примена во електрични и електронски компоненти, ласери, стакло, магнетни материјали и индустриски процеси.
[[Податотека:RareEarthOreUSGOV.jpg|мини]]
Скандиумот и итриумот се сметаат за реткоземни минерали бидејќи тие имаат тенденција да се појават во истите [[Руда|рудни]] наоѓалишта како лантанидите и покажуваат слични хемиски својства, но имаат различни електрични и [[Магнетизам|магнетни својства]]. <ref>{{Наведена книга|title=The Elements|last=T Gray|publisher=Black Dog & Leventhal|year=2007|pages=118–122|chapter=Lanthanum and Cerium}}</ref> Терминотт „реткоземни“ е погрешен назив бидејќи тие всушност не се ретки, иако историски било потребно долго време да се изолираат овие елементи.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/magazine-26687605|title=Rare earths: Neither rare, nor earths|date=2014-03-23|work=BBC News|access-date=2023-04-19|language=en-GB}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.milkenreview.org/articles/rare-earths-explained|title=Rare Earths Explained|last=Lee|first=Jordy|work=Milken Institute Review|language=en-US|accessdate=2023-04-19}}</ref>  

Овие метали полека се оцрнуваат во воздухот на собна темература и полека реагираат со ладна вода за да формираат хидроксиди, ослободувајќи [[водород]]. Тие реагираат со пареа за да формираат оксиди и спонтано се палат на температура од 400°C. Овие елементи и нивните соединенија немаат никаква биолошка функција освен во неколку специјализирани ензими, како на пример во метанол дехидрогеназите зависни од лантанид кај бактериите.<ref>{{Наведено списание|last=Huang|first=Jing|last2=Yu|first2=Zheng|last3=Chistoserdova|first3=Ludmila|date=26 June 2018|title=Lanthanide-Dependent Methanol Dehydrogenases of XoxF4 and XoxF5 Clades Are Differentially Distributed Among Methylotrophic Bacteria and They Reveal Different Biochemical Properties|journal=Frontiers in Microbiology|volume=9|page=1366|doi=10.3389/fmicb.2018.01366|pmc=6028718|pmid=29997591|doi-access=free}}</ref> Соединенијата растворливи во вода се благо до умерено токсични, но не се нерастворливи.<ref>{{Наведено списание|last=Malhotra|first=Nemi|last2=Hsu|first2=Hua-Shu|last3=Liang|first3=Sung-Tzu|last4=Roldan|first4=Marri Jmelou M.|last5=Lee|first5=Jiann-Shing|last6=Ger|first6=Tzong-Rong|last7=Hsiao|first7=Chung-Der|date=2020-09-16|title=An Updated Review of Toxicity Effect of the Rare Earth Elements (REEs) on Aquatic Organisms|journal=Animals|language=en|volume=10|issue=9|page=1663|doi=10.3390/ani10091663|issn=2076-2615|pmc=552131|pmid=32947815|doi-access=free}}</ref> Сите [[изотопи]] на [[прометиум]] се [[Радиоактивност|радиоактивни]] и тој не се јавува природно во земјината кора, освен со мала трага генерирана од спонтано фисија на [[ураниум-238]]. Тие често се наоѓаат во минералите со [[ториум]], а поретко [[ураниум]].
[[Податотека:Rareearthoxides.jpg|мини|Ретки артоксиди]]
Иако реткоземните елементи се технички релативно изобилни во целата [[Земјина кора]] ([[Цериум|цериумот]] е [[Застапеност на хемиските елементи во Земјината кора|25-ти најзастапен елемент]] со 68 делови на милион, позастапен од [[Бакар|бакарот]]), во пракса ова е тенко распространето преку нечистотии во трагови, така што за да се добијат реткоземни минерали по употреблива чистота, потребна е преработка на „огромна количина на сува руда“ со „огромна сума на пари“, па од таму и името реткоземни.

Поради нивните [[Геохемија|геохемиски]] својства, реткоземните елементите  обично се дисперзирани и не често се наоѓаат концентрирани во реткоземни минерали. Следствено, економски експлоатирачките [[Руда|рудни наоѓалишта]] се ретки.<ref name="Haxel02">{{Наведена мрежна страница|url=http://pubs.usgs.gov/fs/2002/fs087-02/fs087-02.pdf|title=Rare Earth Elements—Critical Resources for High Technology|last=Haxel G.|last2=Hedrick J.|date=2002|editor-last=Peter H. Stauffer|editor2-last=James W. Hendley II|publisher=United States Geological Survey|id=USGS Fact Sheet: 087-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20101214095306/http://pubs.usgs.gov/fs/2002/fs087-02/fs087-02.pdf|archive-date=December 14, 2010|accessdate=2012-03-13|quote=However, in contrast to ordinary base and [[precious metals]], REE have very little tendency to become concentrated in exploitable ore deposits. Consequently, most of the world's supply of REE comes from only a handful of sources, almost entirely as a byproduct of mining other elements in commercially exploitable concentrations they occur alongside.|last3=Orris J.}}</ref> Првиот откриен реткоземен минерал (1787) бил гадолинит, црн минерал составен од цериум, итриум, железо, силициум и други елементи. Овој минерал бил изваден од рудник во селото [[Итерби]] во [[Шведска]], четири од елементите на реткоземните носат имиња добиени од оваа единствена локација.

== Елементи ==
Табела во која се наведени 17-те елементи на реткоземни елементи, нивните [[атомски број]] и симбол, етимологијата на нивните имиња и нивната главна употреба (видете исто така [[Лантаноиди|Апликации на лантаниди]]) е предвидено тука. Некои од елементите на ретката земја се именувани по научниците кои ги откриле, или ги разјасниле нивните елементарни својства, а некои по географските локации каде што биле откриени.
{| class="wikitable sortable"
|+Преглед на својствата на металите од ретки земји
! scope="col" |[[Атомски број|Z]]
! scope="col" |Симбол
! scope="col" |Име
! class="unsortable" scope="col" |етимологија
! class="unsortable" scope="col" |Избрани апликации
! data-sort-type="number" scope="col" |Изобилство<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://geology.com/usgs/ree-geology/|title=The Geology of Rare Earth Elements|last=Keith R. Long|last2=Bradley S. Van Gosen|work=Geology.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20211026102954/https://geology.com/usgs/ree-geology/|archive-date=October 26, 2021|accessdate=2018-06-19|last3=Nora K. Foley|last4=Daniel Cordier}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=CRC Handbook of Chemistry and Physics|date=1996–1997|publisher=CRC Press|isbn=0-8493-0477-6|editor-last=Lide|editor-first=David R.|edition=77th|location=Boca Raton, Florida|pages=10–12}}</ref><br /><br />(ppm{{Efn|1=Parts per million in Earth's crust, e.g. Pb=13 ppm}})
|-
| style="text-align:center;" |21
| style="text-align:center;" |Sc
! scope="row" |[[Скандиум]]
|од латински збор Scandia (Скандинавија).
|Лесни легури на алуминиум-скандиум за воздушни компоненти, додаток во метал-халидни светилки и светилки со жива пареа,<ref name="CRC_ed89_elements">{{Наведена книга|title=CRC Handbook of Chemistry and Physics|last=C. R. Hammond|publisher=CRC Press/Taylor and Francis|others=(Internet Version 2009)|editor-last=David R. Lide|edition=89th|location=Boca Raton, FL|chapter=Section 4; The Elements}}</ref> радиоактивен агент за следење во рафинериите за нафта
|{{0}}22
|-
| style="text-align:center;" |39
| style="text-align:center;" |Y
! scope="row" |[[Итриум]]
|по селото Итерби, Шведска, каде што е откриена првата руда од реткоземни
|Итриум алуминиумски гранат (YAG) ласер, итриум ванадат (YVO4) како домаќин за европиум во телевизиски црвен фосфор, суперпроводници YBCO со висока температура, цирконија стабилизирана со итриа (YSZ) (се користи во коронки за заби; како огноотпорен материјал - во индустриски млазни мотори и метални легури турбини - за мерење на кислород и pH на раствори за топла вода, т.е. во горивни ќелии - се користи во цврсти оксидни горивни ќелии - за цврстина и оптички својства на високотемпературна керамика и цементи на база на вода;,<ref name="CRC_ed89_elements" /> енергетски ефикасни светилки (дел од трифосфорна бел фосфорна обвивка во флуоресцентни цевки, CFL и CCFL и жолта фосфорна обвивка во бели LED диоди),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thinkglobalgreen.org/rare-earthmetals.html|title=Rare-earth metals|work=Think GlobalGreen|archive-url=https://web.archive.org/web/20161104194856/http://www.thinkglobalgreen.org/rare-earthmetals.html|archive-date=2016-11-04|accessdate=10 February 2017}}</ref> Свеќички, наметки за гас, додаток на челик, алуминиум и легури на магнезиум, третмани за рак, леќи за фотоапарат и телескоп за рефракција (поради високиот индекс на прекршување и многу ниското термичко проширување), катоди на батерии (LYP)
|{{0}}33
|-
| style="text-align:center;" |57
| style="text-align:center;" |La
! scope="row" |[[Лантан]]
|од грчкиот „лантанеин“, што значи да се биде скриен.
|Висок индекс на рефракција и стакло отпорно на алкали, кремен, складирање на водород, електроди од батерии, леќи за фотоапарат и рефрактивен телескоп, течен каталитички катализатор за пукање за рафинерии за нафта
|{{0}}39
|-
| style="text-align:center;" |58
| style="text-align:center;" |Ce
! scope="row" |[[Цериум]]
|по џуџестата планета Церера, именувана по римската божица на земјоделството.
|Хемиски оксидирачки агенс, прашок за полирање, жолти бои во стакло и керамика, катализатор за самочистење печки, течен каталитички катализатор за пукање за рафинерии за нафта, фероцериум кремени за запалки, робусни суштински хидрофобни премази за сечила на турбините<ref>{{Наведено списание|last=Fronzi|first=M|year=2019|title=Theoretical insights into the hydrophobicity of low index CeO<sub>2</sub> surfaces|url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02308396/document|journal=Applied Surface Science|volume=478|pages=68–74|arxiv=1902.02662|bibcode=2019ApSS..478...68F|doi=10.1016/j.apsusc.2019.01.208|archive-url=https://web.archive.org/web/20220410095114/https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02308396/document|archive-date=April 10, 2022|access-date=February 9, 2021}}</ref>
|{{0}}66.5
|-
| style="text-align:center;" |59
| style="text-align:center;" |Pr
! scope="row" |[[Празеодиум]]
|од грчкиот „прасиос“, што значи праз-зелен и „дидимос“, што значи близнак.
|Магнети за ретки земји, ласери, основни материјал за осветлување со јаглероден лак, боја во очила и емајли, додаток во дидимиумско стакло што се користи во очила за заварување,<ref name="CRC_ed89_elements" /> Производи од фероцериум огнен челик (кремен), оптички засилувачи со оптички влакна со еден режим (како допант на флуоридно стакло)
|{{0|00}}9.2
|-
| style="text-align:center;" |60
| style="text-align:center;" |Nd
! scope="row" |[[Неодиум]]
|од грчкиот „неос“, што значи нов, и „дидимос“, што значи близнак.
|Магнети за ретки земји, ласери, виолетови бои во стакло и керамика, дидимиумско стакло, керамички кондензатори, електрични мотори во електрични автомобили
|{{0}}41.5
|-
| style="text-align:center;" |61
| style="text-align:center;" |Pm
! scope="row" |[[Прометиум]]
|по Титанот Прометеј, кој им донесе оган на смртниците.
|Нуклеарни батерии, прозрачна боја
| data-sort-value="0" |{{0}}{{Вред|1e-15}}<ref>{{Наведена книга|title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|publisher=Wiley-VCH|others=Contributor: Matthias Bohnet|year=2003|isbn=978-3-527-30385-4|editor-last=Fritz Ullmann|edition=6th|volume=31|page=24}}</ref>{{Efn|Promethium has no [[stable isotope]]s or [[primordial radioisotope]]s; trace quantities occur in nature as [[fission product]]s.}}
|-
| style="text-align:center;" |62
| style="text-align:center;" |Sm
! scope="row" |[[Самариум]]
|по мојот службеник Василиј Самарски-Биховец.
|Магнети за ретки земји, ласери, фаќање неутрони, масери, контролни прачки на нуклеарни реактори
|{{0|00}}7.05
|-
| style="text-align:center;" |63
| style="text-align:center;" |Eu
! scope="row" |[[Европиум]]
|по континентот Европа.
|Црвени и сини фосфори, ласери, светилки со жива пареа, флуоресцентни светилки, NMR средство за релаксација
|{{0|00}}2
|-
| style="text-align:center;" |64
| style="text-align:center;" |Gd
! scope="row" |[[Гадолиниум]]
|по Јохан Гадолин (1760–1852), во чест на неговото истражување за ретките земји.
|Стакло или гранати со висок индекс на рефракција, ласери, рендген цевки, мемории на компјутери, неутронско снимање, контрастно средство за МРИ, средство за релаксација NMR, додаток на челик и легури на хром, магнетно ладење (со користење на значителен магнетокалоричен ефект), позитронска емисиона томографија сцинтилатор со високи перформанси за детектори за сцинтилатор со висока изведба на магнетотопстра. суперпроводници, керамички електролит што се користи во горивни ќелии со цврст оксид, детектори за кислород, можеби во каталитичка конверзија на автомобилски испарувања.
|{{0|00}}6.2
|-
| style="text-align:center;" |65
| style="text-align:center;" |Tb
! scope="row" |[[Тербиум]]
|по селото Итерби, Шведска.
|Додаток во магнети базирани на неодимиум, зелени фосфори, ласери, флуоресцентни светилки (како дел од облогата на бел трибенд фосфор), магнетостриктивни легури како терфенол-Д, поморски сонарни системи, стабилизатор на горивни ќелии
|{{0|00}}1.2
|-
| style="text-align:center;" |66
| style="text-align:center;" |Dy
! scope="row" |[[Диспрозиум]]
|од грчкиот „dysprositos“, што значи тешко да се добие.
|Адитив во магнети базирани на неодимиум, ласери, магнетостриктивни легури како терфенол-Д, хард дискови
|{{0|00}}5.2
|-
| style="text-align:center;" |67
| style="text-align:center;" |Ho
! scope="row" |[[Холмиум]]
|по Стокхолм (на латински, „Holmia“), родниот град на еден од неговите откривачи.
|Ласери, стандарди за калибрација на бранова должина за оптички спектрофотометри, магнети
|{{0|00}}1.3
|-
| style="text-align:center;" |68
| style="text-align:center;" |Er
! scope="row" |[[Ербиум]]
|по селото Итерби, Шведска.
|Инфрацрвени ласери, ванадиум челик, технологија со оптички влакна
|{{0|00}}3.5
|-
| style="text-align:center;" |69
| style="text-align:center;" |Tm
! scope="row" |[[Тулиум]]
|по митолошката северна земја Туле.
|Преносливи рендген машини, метал-халидни светилки, ласери
|{{0|00}}0.52
|-
| style="text-align:center;" |70
| style="text-align:center;" |Yb
! scope="row" |[[Итербиум]]
|по селото Итерби, Шведска.
|Инфрацрвени ласери, хемиски редуцирачки агенс, блесоци за мамка, нерѓосувачки челик, мерачи на деформација, нуклеарна медицина, мониторинг на земјотреси
|{{0|00}}3.2
|-
| style="text-align:center;" |71
| style="text-align:center;" |Lu
! scope="row" |[[Лутециум]]
|по Лутетија, градот кој подоцна стана Париз.
|Позитронска емисиона томографија – детектори за ПЕТ скен, стакло со висок индекс на рефракција, лутетиум танталат за фосфори, катализатор што се користи во рафинериите, LED сијалица
|{{0|00}}0.8
|}
<div class="pie-thumb thumb tright"><div class="thumbinner"><div class="smooth-pie-container" style="width: min-content;flex-direction: column-reverse;"><div class="smooth-pie-legend-container"><div class="smooth-pie-caption">Глобална потрошувачка на REE, 2015 година</div>

# <span class="l-label">[[Catalysis|Катализатори]], 24% (24%)</span>
# <span class="l-label">[[Магнет|Магнети]], 23% (23%)</span>
# <span class="l-label">[[Полирање]], 12% (12%)</span>
# <span class="l-label">„друго“, 9% (9%)</span>
# <span class="l-label">металургија, 8% (8%)</span>
# <span class="l-label">[[Батерија|Батерии]], 8% (8%)</span>
# <span class="l-label">[[Стакло]], 7% (7%)</span>
# <span class="l-label">[[Керамика]], 6% (6%)</span>
# <span class="l-label">[[Фосфор|Фосфори]] и пигменти, 3% (3%)</span> 
</div><div aria-hidden="true" class="smooth-pie" style="width:200px;height:200px;background:turquoise;color:#000;-webkit-print-color-adjust: exact; print-color-adjust: exact;" title="Phosphors and pigments, 3% (3%)"><div class="pie12-5" style="background:red;color:#000" title="Catalysts, 24% (24%)"></div><div class="pie12-5" style="background:red;color:#000; transform: rotate(0.115turn)" title="Catalysts, 24% (24%)"></div><div class="pie12-5" style="background:aqua;color:#000; transform: rotate(0.240turn)" title="Magnets, 23% (23%)"></div><div class="pie12-5" style="background:aqua;color:#000; transform: rotate(0.345turn)" title="Magnets, 23% (23%)"></div><div class="pie7" style="background:pink;color:#000; transform: rotate(0.470turn)" title="Polishing, 12% (12%)"></div><div class="pie7" style="background:pink;color:#000; transform: rotate(0.520turn)" title="Polishing, 12% (12%)"></div><div class="pie7" style="background:fuchsia;color:#000; transform: rotate(0.590turn)" title="&quot;other&quot;, 9% (9%)"></div><div class="pie7" style="background:fuchsia;color:#000; transform: rotate(0.610turn)" title="&quot;other&quot;, 9% (9%)"></div><div class="pie7" style="background:blue;color:#000; transform: rotate(0.680turn)" title="Metallurgy, 8% (8%)"></div><div class="pie7" style="background:blue;color:#000; transform: rotate(0.690turn)" title="Metallurgy, 8% (8%)"></div><div class="pie7" style="background:green;color:#000; transform: rotate(0.760turn)" title="Batteries, 8% (8%)"></div><div class="pie7" style="background:green;color:#000; transform: rotate(0.770turn)" title="Batteries, 8% (8%)"></div><div class="pie7" style="background:yellow;color:#000; transform: rotate(0.840turn)" title="Glass, 7% (7%)"></div><div class="pie5" style="background:brown;color:#000; transform: rotate(0.910turn)" title="Ceramics, 6% (6%)"></div><div class="pie5" style="background:brown;color:#000; transform: rotate(0.920turn)" title="Ceramics, 6% (6%)"></div></div></div></div></div>Мнемоник за имињата на елементите од шестиот ред е „Во последно време на факултетските забави никогаш не се добиваат секси европски девојки кои пијат многу, иако изгледате“. 

== Откритие и рана историја ==
Реткоземните елементи главно биле откриени како компоненти на минералите. Терминот „ретки“ се однесува на овие ретко пронајдени минерали и „земјата“ доаѓа од старото име за оксиди, хемиската форма за овие елементи во минералот.<ref name="Gschneidner-1964">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=04ghAQAAMAAJ|title=Rare Earths: The Fraternal Fifteen|last=Gschneidner|first=Karl A.|date=1964|publisher=U.S. Atomic Energy Commission, Division of Technical Information|language=en}}</ref> Минерал откриен од поручникот Карл Аксел Арениус во 1787 година во каменолом во селото [[Итерби]], Шведска.<ref name="Gschneidner-1964" /> стигнал до Јохан Гадолин, професор на Кралската академија во Турку, и неговата анализа дала непознат [[оксид]] кој тој го нарекол итриа.<ref name="auto">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sciencehistory.org/learn/science-matters/case-of-rare-earth-elements-history-future|title=The History and Future of Rare Earth Elements|date=October 18, 2019|work=[[Science History Institute]]|accessdate=January 31, 2023}}</ref>

Андерс Густав Екеберг изолирал [[берилиум]] од гадолинитот, но не успеал да препознае други елементи во рудата. По ова откритие во 1794 година, минерал од Бастнас во близина на Ридархитан, [[Шведска]], за кој се верувало дека е минерал о[[Железо|д железо]] - [[волфрам]], бил повторно испитан од [[Јакоб Берцелиус|Јонс Јакоб Берзелиус]] и Вилхелм Хисингер. Во 1803 година добиле бел оксид и го нарекле церија. [[Мартин Хајнрих Клапрот]] самостојно го открил истиот оксид и го нарекол ''охроја''. Биле потребни уште 30 години за истражувачите да утврдат дека други елементи се содржани во двете руди церија и итриа (сличноста на хемиските својства наретките минерали го отежнува нивното одвојување).

Во 1839 година, Карл Густав Мосандер, асистент на Берзелиус, одвоил церија со загревање на нитратот и растворање на производот во [[азотна киселина]]. Тој го нарекол оксидот на растворливата сол ''лантана.'' Му требале уште три години за да ја раздели лантаната понатаму на ''дидимија'' и чистата лантана. Дидимијата, иако не може дополнително да се одвои со техниките на Мосандер, всушност сè упте била мешавина од оксиди.

Во 1842 година, Мозандер, исто такаа, ја одделил итриата на три оксиди: чиста итриа, тербија и ербија (соте имиња се изведени од името на градот „Итерби“). Земјата што дава розови соли тој ја нарекол ''тербиум'', рудата што давала жолт пероксид  тој го нарекол ''ербиум''.<ref>{{Наведена книга|url=http://link.springer.com/10.1007/430_2019_50|title=The Discovery of the Elements in the Periodic Table|last=Mingos|first=D. Michael P.|date=2019|publisher=Springer Berlin Heidelberg|series=Structure and Bonding|location=Berlin, Heidelberg|doi=10.1007/430_2019_50}}</ref> Дотогаш, бројот на познати реткоземни елементи достигнал бројка од шест: [[итриум]], [[цериум]], [[лантан]], [[дидиум]], [[ербиум]] и [[тербиум]].

Нилс Јохан Берлин и Марк Делафонтен, исто така, се обиделе да ја раздвојат суровата итриа и ги пронашле истите супстанции што ги добил Мосандер, но Берлин (1860) ја именувал супстанцијата што дава розови соли ''ербиум'', а Делафонтен ја нарекол супстанцијата со жолт пероксид ''тербиум'' . Оваа конфузија довела до неколку лажни тврдења за нови елементи, како што е ''мосандриумот'' на Ј. Лоренс Смит, или ''филипиумот'' и деципиумот на Делафонтен. Поради тешкотијата во одвојувањето на металите (и определувањето на раздвојувањето е завршено), вкупниот број на лажни откритија бил на десетици,<ref>{{Наведена книга|url=https://doi.org/10.1515/9783110194326.23|title=Chapter 1 In search of the first discoverers: Greek
      heurematography and the origin of the history of science|date=2006-07-18|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-017966-8|pages=23–44}}</ref> <ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7fxpDQAAQBAJ&pg=PA4|title=The Structure of Rare-earth Metal Surfaces|last=Stephen David Barrett|last2=Sarnjeet S. Dhesi|publisher=World Scientific|year=2001|isbn=978-1-86094-165-8|page=4}}</ref> при што некои го  ставаат вкупниот број на откритија над сто.<ref>{{Наведена книга|url=https://doi.org/10.1016/b978-0-12-803410-1.00007-4|title=Scattered and Rare Earth Metals|last=Xiao|first=L.-S.|date=2017|publisher=Elsevier|isbn=978-0-12-803410-1|pages=205–225}}</ref>

=== Спектроскопска идентификација ===
Немало 30 години понатамошни откритија, а елементот [[дидимиум]] бил наведен во периодниот систем на елементи со [[молекуларна маса]] од 138. Во 1879 година, Делафонтен го искористил новиот физички процес на [[Атомооддавна спектрометрија|оптичка спектроскопија на пламен]] и пронашол неколку нови спектрални линии во дидимија. Исто така во 1879 година, Пол Емил Лекок де Боисбоудран го изолирал новиот елемент ''[[самариум]]'' од минералот самарскит.

Самариската земја била дополнително одделена од Лекок де Боисбодран во 1886 година, а сличен резултат добил и Жан Шарл Галисард де Марињак со директна изолација од самарскит. Тие го нарекле елементот ''[[гадолиниум]]'' по Јохан Гадолин, а неговиот оксид бил наречен „гадолинија“.

Понатамошната спектроскопскаанализа помеѓу 1886 и 1901 година на самарија, итриа и самарскит од [[Вилијам Крукс]], Лекок де Боисбодран и Ежен-Анатол Демарсај дала неколку нови [[Спектрална линија|спектрални линии]] кои укажуваат на постоење на непознат елемент. Фракционата кристализација на оксидите потоа дала ''[[европиум]]'' во 1901 година.

Во 1839 година станал достапен третиот извор за реткоземни. Ова е минерал сличен на гадолинитот наречен ''уранотантал'' (сега наречен „самарскит“) оксид од мешавина на елементи како што се  итриум, итербиум, железо, ураниум, ториум, калциум, ниобиум и тантал. Овој минерал од Миас во јужните делови на  [[Урал (планина)|планината Урал]] бил документиран од Густав Роуз. Рускиот хемичар Р. Харман предложил нов елемент што го нарекол „илмениум“ да биде присутен во овој минерал, но подоцна, Кристијан Вилхелм Бломстранд, Галисард де Марињак и Хајнрих Роуз пронашле само [[тантал]] и [[ниобиум]] ([[Ниобиум|колумбиум]]) во него.

Точниот број на реткоземни елементи што постоеле бил многу нејасен, а бил проценет максимален број од 25. Употребата на спектри на Х-зраци (добиени со [[Рендгенска кристалографија|кристалографија на Х-зраци]] ) од [[Хенри Мозли|Хенри Гвин Џефрис Мозели]] овозможило да се доделат атомски броеви на елементите. Мозели открил дека точниот број на лантаниди мора да биде 15, но тој [[Прометиум|елемент 61 (прометиум)]] сè уште не е откриен. (Ова е прометиум, радиоактивен елемент чиј најстабилен изотоп има период на полураспад од само 18 години.)

Користејќи ги овие факти за атомските броеви од рендгенската кристалографија, Мозели исто така покажал дека [[Хафниум|хафниумот]] (елементот 72) нема да биде реткоземен елемент. Мозели бил убиен во [[Прва светска војна|Првата светска војна]] во 1915 година, години пред да биде откриен хафниумот. Оттука, тврдењето на Жорж Урбејн дека го открил елементот 72 е невистинито. [[Хафниум]]<nowiki/>от е елемент што се наоѓа во периодниот систем веднаш под [[Циркониум|циркониумот]], а хафниумот и циркониумот имаат многу слични хемиски и физички својства.

== Ресурси и прочистување ==
Во текот на 1940-тите, Френк Спединг и други во Соединетите Држави (за време на [[Проект „Менхетн“|проектот Менхетен]]) развиле процедури за хемиска јонска размена за одвојување и прочистување на реткоземни елементи. Овој метод најпрво бил применет на [[Актиноиди|актиноидите]] за одвојување на плутониум-239 и [[нептуниум]] од [[ураниум]], [[ториум]], [[актиниум]] и другите актиниди во материјалите произведени во [[Јадрен реактор|нуклеарните јадрени реактори]] Плутониум-239 бил многу пожелен бидејќи е фисилен материјал.

Главните извори на реткоземни елементи се минералите бастназит ({{Хем2|RCO3F}}, каде што R е мешавина од реткоземни елементи ), моназит ({{Хем2|XPO4}}, каде што X е мешавина од реткоземни елементи а понекогаш и ториум), и лопарит ({{Хем2|(Ce,Na,Ca)(Ti,Nb)O3}} ), и латеритни јонско-адсорпциски [[Глина|глини]]. И покрај нивното високо релативно изобилство, реткоземните минерали се потешки за ископување и екстракција од еквивалентни извори на [[преодни метали]] (делумно поради нивните слични хемиски својства), што ги прави реткоземните елементите релативно скапи. Нивната индустриска употреба била многу ограничена сè додека не биле развиени ефикасните техники на сепарација, како што се јонска размена, фракционална кристализација и екстракција од течност-течност во доцните 1950-ти и раните 1960-ти.<ref>{{Наведено списание|last=Marsh|first=J.K.|date=1962-05|title=The rare earths Edited by F.H. Spedding and A.H. Daane. John Wiley and Sons, Inc., 1961. Pp. vii + 641, 118/|url=https://doi.org/10.1016/0039-9140(62)80102-7|journal=Talanta|volume=9|issue=5|pages=461–462|doi=10.1016/0039-9140(62)80102-7|issn=0039-9140}}</ref>

Некои концентрати на илменит содржат мали количини на скандиум и други реткоземни елементи, кои може да се анализираат со флуоресценција на Х-зраци (XRF).<ref>{{Наведена книга|title=Hydrometallurgy of Rare Earths|last=Qi|first=Dezhi|publisher=Elsevier|year=2018|isbn=978-0-12-813920-2|pages=162–165}}</ref>

== Класификација ==
Порано кога биле достапни методите за јонска размена и елуцијата, одвојувањето на реткоземни елементи првенствено било постигнато со повторено таложење или кристализација. Во тие денови, првото раздвојување било во две главни групи, цериумски земји (лантан, цериум, прасеодимиум, неодимиум и самариум) и итриумски земји (скандиум, итриум, диспрозиум, холмиум, ербиум, тулиум, итербиум и лутетиум). Европиум, гадолиниум и тербиум или се сметале за посебна група на реткоземни елементи (групата тербиум), или европиумот бил вклучен во групата на цериум, а гадолиниум и тербиум биле вклучени во групата на итриум. Во вториот случај, елементите на f-блок се поделени на половина: првата половина (La–Eu) ја формира цериумската група, а втората половина (Gd–Yb) заедно со групата 3 (Sc, Y, Lu) ја формираат групата на итриум.<ref name="coldfusion77">{{Наведена мрежна страница|url=http://n-t.ru/ri/ps/pb064.htm|title=Популярная библиотека химических элементов. Гадолиний|work=n-t.ru|language=ru|trans-title=Popular library of chemical elements. Gadolinium|accessdate=2020-01-07}}</ref> Причината за оваа поделба произлегла од разликата во [[Растворливост|растворливоста]] на двојните сулфати од реткоземните елементи со натриум и калиум. Натриумовите двојни сулфати од групата на цериум се слабо растворливи, оние од групата тербиум малку, а оние од групата итриум се многу растворливи.<ref>{{Наведено списание|date=1924-01-18|title=Chemistry of the rarer elements. By B. Smith Hopkins. Pp. vii+376. London: D. C. Heath and Co., 1923|url=https://doi.org/10.1002/jctb.5000430311|journal=Journal of the Society of Chemical Industry|volume=43|issue=3|pages=72–73|doi=10.1002/jctb.5000430311|issn=0368-4075}}</ref> Понекогаш, групата на итриум била дополнително поделена на групата ербиум (диспрозиум, холмиум, ербиум и тулиум) и групата итербиум (итербиум и лутетиум), но денес главната групација е помеѓу цериум и итриум групи.<ref>{{Наведено списание|last=McGill|first=Ian|date=2000-06-15|title=Rare Earth Elements|url=https://doi.org/10.1002/14356007.a22_607|journal=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|doi=10.1002/14356007.a22_607}}</ref>  Денес, реткоземни елементи се класифицирани како лесни или тешки реткоземни елементи, наместо во цериум и итриумски групи.

=== Лесна наспроти тешка класификација ===
Класификацијата на реткоземни елементи е неконзистентна меѓу авторите.<ref>{{Наведена книга|title=Rare earth elements: a new approach to the nexus of supply, demand and use: exemplified along the use of neodymium in permanent magnets|last=Zepf|first=Volker|date=2013|publisher=Springer|isbn=978-3-642-35458-8|location=Berlin; London|language=en}}</ref> Најчеста разлика помеѓу реткоземни елементи се прави со [[Атомски број|атомски броеви]], оние со низок атомски број се нарекуваат лесни елементи од ретки земји (LREE), оние со висок атомски број се тешките ретки земјени елементи (HREE), а оние што спаѓаат помеѓу обично се нарекуваат средни елементи на ретки земји (MREE).<ref name="Rollinson"/> Вообичаено, елементите од ретки земји со атомски броеви од 57 до 61 (лантан до прометиум) се класифицирани како лесни, а оние со атомски броеви 62 и повеќе се класифицирани како тешки реткоземни елементи.<ref name="Brownlow">{{Наведена книга|title=Geochemistry|last=Brownlow|first=Arthur H|date=1996|publisher=Prentice Hall|isbn=978-0-13-398272-5|location=Upper Saddle River, N.J.|oclc=33044175}}</ref> Зголемувањето на атомскиот број помеѓу лесните и тешките реткоземни елементи и намалувањето на [[Атомски полупречник|атомските радиуси]] низ серијата предизвикува хемиски варијации. <ref name="Brownlow" /> Еурипиум е изземен од оваа класификација бидејќи има две валентни состојби: Eu{{Гинд|2+}} и Eu{{Гинд|3+}} .<ref name="Brownlow" /> Итриумот е групиран како тежок елемент од ретки земји поради хемиски сличности.<ref name="gsl"/> Прекинот помеѓу двете групи понекогаш се става на друго место, како што е помеѓу елементите 63 (европиум) и 64 (гадолиниум).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.oeko.de/oekodoc/1110/2011-001-de.pdf|title=Seltene Erden – Daten & Fakten|date=Jan 2011|publisher=Öko-Institut e.V.}}</ref> Вистинските метални густини на овие две групи се преклопуваат, при што „лесната“ група има густина од 6,145 (лантан) до 7,26 (прометиум) или 7,52 (самариум) g/cc, а „тешката“ група од 6,965 (итербиум) до 9,32, вклучително и 4 итриум (тиниум) Европиумот има густина од 5,24.

== Потекло ==
Реткоземните елементи, освен [[Скандиум|скандиумот]], се потешки од [[Железо|железото]] и затоа се создаваат со [[Нуклеосинтеза во супернова|нуклеосинтеза на супернова]] или со процесот s кај [[Асимптотска гранка на џинови|асимптотичните  гранки на џинови]] ѕвезди. Во природата, спонтана фисија на [[ураниум-238]] произведува траги на радиоактивен [[прометиум]], но најголемиот дел од прометиумот се произведува синтетички во нуклеарните реактори.

Поради нивата хемиска сличност, концентрациите на реткоземните процеси, што ги прави нивните пропорции корисни за геохронологија и датирање фосили.

== Соединенија ==
Реткоземните елементи се појавуваат во природата во комбинација со [[фосфат]] (моназит), [[карбонат]] - флуорид (бастназит) и кислородни анјони.

Во нивните оксиди, повеќето реткоземни елементи имаат само 3 валентност и формираат секвиоксиди (форми на цериум {{Хем2|CeO2}}). Познати се пет различни кристални структури, во зависност од елементот и температурата. X-фазата и H-фазата се стабилни само над 2000 година K. При пониски температури, постојат шестоаголна А-фаза, моноклинична B-фаза и кубна C-фаза, која е стабилна форма на собна температура за повеќето елементи. Некогаш се мислело дека C-фазата е во [[Просторна група|вселенската група]] ''I''2{{Динд|1}}3 (бр. 199),<ref>{{Наведено списание|last=William Zachariasen|date=Jan 11, 1927|title=The Crystal Structure of the Modification C of the Sesquioxides of the Rare Earth Metals, and of Indium and Thallium|url=https://njg.geologi.no/images/NJG_articles/NGT_09_3_4_310-316.pdf|journal=[[Norsk Geologisk Tidsskrift]]|volume=9|pages=310–316}}</ref>, но сега е познато дека е во вселенската група ''Ia''{{Надредналинија|3}} (бр. 206). Структурата е слична на онаа на [[Флуорит|флуоритот]] или цериум диоксидот (во кој катјоните формираат [[коцкест кристален систем]] а анјоните се наоѓаат во тетраедарите на катјоните), освен што недостасува една четвртина од анјоните ([[кислород]]). Единечната клетка на овие секвиоксиди одговара на осум единечни клетки од флуорит или цериум диоксид, со 32 катјони наместо 4. Ова се нарекува биксбајт структура, бидејќи се јавува во [[минерал]] со тоа име ({{Хем2|(Mn,Fe)2O3}}).<ref>{{Наведено списание|last=M. V. Abrashev|last2=N. D. Todorov|last3=J. Geshev|date=Sep 9, 2014|title=Raman spectra of R 2O3 (R—rare earth) sesquioxides with C-type bixbyite crystal structure: A comparative study|journal=Journal of Applied Physics|volume=116|issue=10|page=103508|bibcode=2014JAP...116j3508A|doi=10.1063/1.4894775}}</ref>

== Геолошка распространетост ==
[[Податотека:Elemental_abundances.svg|мини| Изобилство на елементи во Земјината кора на милион Si атоми (оската ''y'' е логаритамска)]]
Како што се гледа на графиконот, реткоземните елементи се наоѓаат на Земјата во слични концентрации на многу вообичаени преодни метали. Најзастапен реткоземен елемент е [[Цериум|цериумот]], кој всушност е 25-ти најзастапен реткоземен елемент во Земјината кора, со 68 делови на милион (приближно исто толку застапени како бакар). Исклучок е многу нестабилниот и радиоактивен [[прометиум]] „реткоземен“ е доста редок. Најдолговечниот изотоп на прометиум има [[период на полураспад]] од 17,7 години, така што елементот постои во природата во само занемарливи количини (приближно 572 гр. во целата Земјина кора).<ref>{{Наведено списание|last=P. Belli|last2=R. Bernabei|last3=F. Cappella|last4=R. Cerulli|last5=C. J. Dai|last6=F. A. Danevich|last7=A. d'Angelo|last8=A. Incicchitti|last9=V. V. Kobychev|year=2007|title=Search for α decay of natural Europium|journal=Nuclear Physics A|volume=789|issue=1–4|pages=15–29|bibcode=2007NuPhA.789...15B|doi=10.1016/j.nuclphysa.2007.03.001}}</ref> [[Прометиум]]<nowiki/>от е еден од двата реткоземни елементи кои немаат стабилни (нерадиоактивни) изотопи и го следат (т.е. со поголем атомски број) стабилни елементи (другиот е [[технециум]]).

Реткоземните елементи често се наоѓаат заедно. За време на секвенцијалното натрупување на Земјата, густите елементи на реткоземните биле инкорпорирани во подлабоките делови на планетата. Раната диференцијација на стопениот материјал во голема мера ги вклучи реткоземните во карпите [[Плашт (геологија)|од плашт]].<ref name="winter">{{Наведена книга|title=Principles of igneous and metamorphic petrology|last=Winter|first=John D.|date=2010|publisher=Prentice Hall|isbn=978-0-321-59257-6|edition=2nd|location=New York|oclc=262694332}}</ref> [[Магнетен момент|Високата јачина на магнетен момент]]  и големите [[Јонски полупречник|јонски радиуси]] на реткоземните ги прават некомпатибилни со кристалните решетки на повеќето минерали кои формираат карпи, така што REE ќе претрпи силна поделба во фаза на топење доколку е присутна.<ref name="winter" /> REE се хемиски многу слични и отсекогаш било тешко да се одвојат, но постепеното намалување на јонскиот радиус од светло REE (LREE) до тежок REE (HREE), наречено контракција на лантанид, може да предизвика широка поделба помеѓу лесниот и тежок REE. Поголемите јонски радиуси на LREE ги прават генерално понекомпатибилни од HREE во [[минерал]]<nowiki/>ите што формираат карпи и посилно се делат во фаза на топење, додека HREE може да претпочита да остане во кристалниот остаток, особено ако содржи минерали компатибилни со HREE како [[гранат]]. <ref name="winter" /> <ref name="Michel"/> Резултатот е дека целата [[магма]] формирана од делумно топење секогаш ќе има поголеми концентрации на LREE од HREE, а поединечни минерали може да бидат доминирани од HREE или LREE, во зависност од тоа кој опсег на јонски радиуси најдобро одговара на кристалната решетка.<ref name="winter" />

Помеѓу безводните [[фосфати]] од реткоземните, тоа е тетрагоналниот минерал [[ксенотим]] кој ги инкорпорира [[итриум]]<nowiki/>от и HREE, додека фазата на моноклинички моназит преференцијално вклучува [[цериум]] и LREE. Помалата големина на HREE овозможува поголема растворливост во цврсти материи во минералите кои формираат карпи кои ја сочинуваат Земјината обвивка, а со тоа итриумот и HREE покажуваат помалку збогатување во Земјината кора во однос на изобилството на хондрити отколку цериумот и LREE. Ова има економски последици: големите рудни тела на LREE се познати низ целиот свет и се експлоатираат. Рудните тела за HREE се поретки, помали и помалку концентрирани. Поголемиот дел од сегашната понуда на HREE потекнува од рудите „глина со апсорпција на јони“ во Јужна Кина. Некои верзии обезбедуваат концентрати кои содржат околу 65% итриум оксид, при што HREE е присутен во соодноси кои го одразуваат правилото Одо-Харкинс: парен REE со изобилство од околу 5% секој, и непарен REE со изобилство од околу 1% секој. Слични состави се наоѓаат во ксенотим или гадолинит.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://doi.org/10.1163/2210-7975_hrd-9850-0145|title=weekly-report-07-july-2011|work=Human Rights Documents online|accessdate=2025-03-07}}</ref>

Добро познати минерали кои содржат итриум и други HREE вклучуваат гадолинит, ксенотим, самарскит, еуксенит, фергусонит, итротанталит, итротунгстит, итрофлуорит (различни [[Флуорит|флуорити]]), таленит и итриалит. Мали количества се појавуваат во [[циркон]], кој ја добива својата типична жолта флуоресценција од некои од придружните HREE. [[Циркониум|Циркониумскиот]] минерал еудијалит, каков што се наоѓа во количини на итриум. Од горенаведените минерали на итриум, повеќето одиграле улога во обезбедувањето на истражувачки количини на лантаниди за време на деновите на откривање. [[Ксенотим]] повремено се обновува како нуспроизвод на обработка со тежок песок, но не е толку изобилен како слично обновениот [[Монацит|моназит]] (кој обично содржи неколку проценти од итриум). Ураниумските руди од [[Онтарио]] повремено даваат итриум како нуспроизвод.<ref>{{Наведено списание|last=Kato|first=Yasuhiro|last2=Fujinaga|first2=Koichiro|last3=Nakamura|first3=Kentaro|last4=Takaya|first4=Yutaro|last5=Kitamura|first5=Kenichi|last6=Ohta|first6=Junichiro|last7=Toda|first7=Ryuichi|last8=Nakashima|first8=Takuya|last9=Iwamori|first9=Hikaru|date=2011-08|title=Deep-sea mud in the Pacific Ocean as a potential resource for rare-earth elements|url=https://www.nature.com/articles/ngeo1185|journal=Nature Geoscience|language=en|volume=4|issue=8|pages=535–539|doi=10.1038/ngeo1185|issn=1752-0894}}</ref>

Добро познати минерали кои содржат цериум и други LREE вклучуваат бастинзит, [[Монацит|моназит]], [[аланит]], лопарит, анцилит, паризит, лантанит, чевкинит, церит, стилвелит, бритолит, флуоцерит и церианит. Моназит (морски песоци од [[Бразил]], [[Индија]] или [[Австралија]], карпи од [[Јужноафриканска Република|Јужна Африка]] ), бастназит (од рудникот за реткоземни Планински премин или неколку локалитети во Кина) и лопарит ( Полуостровот Кола, [[Русија]] ) се главните руди на цериум и лесни лантаниди.<ref>{{Наведено списание|date=2023-12|title=ECJ 23 November 2023, case C-209/21 P (Ryanair v Commission), Miscellaneous|url=https://doi.org/10.5553/eelc/187791072023008004016|journal=European Employment Law Cases|volume=8|issue=4|pages=193–193|doi=10.5553/eelc/187791072023008004016|issn=1877-9107}}</ref>

Збогатените наслаги на реткоземните елементи на површината на Земјата, [[Карбонатни минерали|карбонат]]<nowiki/>ити и [[Пегматит|пегматити]], се поврзани со алкалниот плутонизам, невообичаен вид на магматизам кој се јавува во тектонски средини каде што има расцепување или кои се во близина на зони [[Подвлекување|на подвлекување]].<ref name="Michel"/> Во услови на расцеп, алкалната магма се создава со многу мали степени на делумно топење (<1%) на гранат перидотит во горната обвивка (200 до 600км длабочина).<ref name="Michel" /> Ова топење се збогатува со некомпатибилни елементи, како реткоземни елементи, со нивно истекување од кристалниот остаток. Резултирачката магма се издигнува како [[дијапир]], или дијатрема, покрај веќе постоечките фрактури и може да се смести длабоко во кората на земјата или да еруптира на површината. Типични типови на наслаги збогатени со REE кои се формираат во поставките на пукнатини се карбонатити и гранитоиди од типот А и М.<ref name="winter"/> <ref name="Michel" /> Во близина на субдукционите зони, делумно топење на субдукционата плоча во [[Астеносфера|астеносферата]] (80 до 200 км длабочина) произведува [[магма]] богата со испарливи (високи концентрации на јаглерод диоксид и вода), со високи концентрации на алкални елементи и висока мобилност на елементите на кои реткоземните елементи се силно поделени.<ref name="winter" /> Ова топење, исто така, може да се издигне по веќе постоечките фрактури и да се сместиповршината. Наслаги збогатени со REE кои се формираат од овие топења се типично гранитоиди од S-тип. <ref name="winter" /> <ref name="Michel" />

Алкалните [[магми]] збогатени со реткоземните елементи вклучуваат карбонатити, пералкални гранити (пегматити) и нефелин сиенит. Карбонатитите се кристализираат од течности богати јаглерод диоксид , кои можат да се добијат со делумно топење на хидрогазиран лерзолит за да се добие примарна магма богата со CO {{Динд|2}}, со фракционо кристализација на алкална примарна магма или со одвојување на немешалива течност богата со јагледрод од.<ref name="winter"/> <ref name="Michel">{{Наведена книга|title=Geology of mineral resources|last=Jébrak|first=Michel|last2=Marcoux|first2=Eric|last3=Laithier|first3=Michelle|last4=Skipwith|first4=Patrick|publisher=Geological Association of Canada|year=2014|isbn=978-1-897095-73-7|edition=2nd|location=St. John's, NL|oclc=933724718}}</ref> Овие течности најчесто се формираат во асоцијација со многу длабоки прекамбриски [[Кратон|кратони]], како оние што се наоѓаат во Африка и канадскиот штит.<ref name="winter" /> Ферокарбонатитите се најчестиот тип на карбонатит што се збогатува во REE, и често се сместени како доцна фаза, распарчени цевки во јадрото на магматските комплекси. Тие се состојат од ситнозрнест калцит и хематит, понекогаш со значителни концентрации на анкерит и мали концентрации на сидерит. <ref name="winter" /> <ref name="Michel" /> Големите наоѓалишта на карбонатит збогатени со елементи од ретки земји ги вклучуваат планината Велд во Австралија, езерото Тор во Канада, Зандкопсдрифт во Јужна Африка и планинскиот премин во САД. <ref name="Michel" /> [[Пегматит|Пералкалните гранити]] (гранитоиди од типот А) имаат многу високи концентрации на алкални елементи и многу ниски концентрации на фосфор. Тие се депонирани на умерени длабочини во екстензивните зони, често како магматски прстени комплекси, или како цевки, масивни тела и леќи.<ref name="winter" /> <ref name="Michel" /> Овие флуиди имаат многу низок вискозитет и висока подвижност на елементите, што овозможува кристализација на големи зрна, и покрај релативно краткото време на кристализација при поставувањето. Нивната големина на зрно е причината зошто овие наслаги најчесто се нарекуваат пегматити.<ref name="Michel" /> Економски одржливите пегматити се поделени на типови литиум-цезиум-тантал (LCT) и ниобиум-итриум-флуор (NYF); Типовите NYF се збогатени со минерали од ретки земји. Примери за наоѓалишта на пегматит од ретки земји се Чудното езеро во Канада и Каладеан-Бурегтеј во Монголија. <ref name="Michel" /> Депозитите на нефелин сиенит (гранитоиди од типот М) се 90% фелдспат и фелдспатоидни минерали. Тие се депонирани во мали, кружни масиви и содржат високи концентрации на дополнителни минерали кои носат ретки земји.<ref name="winter" /> <ref name="Michel" /> Во најголем дел, овие наоѓалишта се мали, но важни примери ги вклучуваат Илимаусак-Кванефелд на Гренланд и Ловозера во Русија.<ref name="Michel" />

Реткоземните еклементи, исто така, може да се збогатат во наслаги со секундарна промена или со интеракции со хидротермални течности или метеорска вода или со ерозија и транспорт на отпорни минерали што содржат REE. [[Argillization|Аргилизацијата]] на примарните минерали ги збогтува нерастворливите елементи со истекување на силициум диоксид и дриуги растворливи елементи, рекристализирање на фелдспат во глинени минерали како што се каолинит, халоизит и монморилонит. Во тропските региони каде врнежите се високи, атмосферските влијанија формираат густ аргилизиран реголит, овој процес се нарекува збогатување на суперген и произведува латеритни наслаги. Тешките реткоземни елементи се инкорпорирани во резидуалната глина со апсорција. Овој вид на наоѓалиште се ископува само за REE во Јужна Кина, каде што се случува најголемиот дел од глобалното производство на тешки реткоземни елементи. REE-латеритите се формираат на друго место, вклучително и преку карбонатитот на планината Велд во [[Австралија]]. РЕЕ, исто така, може да се екстрахира од депозити на плацер доколку седиментната матична литологија содржи [[минерали]] кои носат REE, тешки отпорни минерали.<ref name="Michel"/>

Во 2011 година, Јасухиро Като, геолог од [[Токиски универзитет|Универзитетот во Токио]], кој ја водел студијата за калта од морското дно на [[Тихиот Океан]], објавил резултати кои укажуваат дека калта може да содржи богати концентрации на реткоземни минерали. Наслагите, проучувани на 78 локации, дојдоа од „[h]t шлаг од хидротермални отвори што ги извлекуваат овие материјали од морската вода и ги наталожуваат на морското дно, малку по малку, во текот на десетици милиони ''години'' . . „Верувам дека реткоземните елементи ресурси под морето се многу поперспективни од ресурсите на копно“, рекол Като. „[C]концентрациите на реткоземните биле споредливи со оние пронајдени во глината ископана во Кина. Некои наслаги содржеле двојно повеќе тешки реткоземни елементи, како што е диспрозиум, компонента на магнети во моторите на хибридните автомобили“.<ref>{{Наведено списание|last=Ali|first=Saleem H.|date=2023-03-21|title=The US should get serious about mining critical minerals for clean energy|url=https://doi.org/10.1038/d41586-023-00790-y|journal=Nature|volume=615|issue=7953|pages=563–563|doi=10.1038/d41586-023-00790-y|issn=0028-0836}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=Kato|first=Yasuhiro|last2=Fujinaga|first2=Koichiro|last3=Nakamura|first3=Kentaro|last4=Takaya|first4=Yutaro|last5=Kitamura|first5=Kenichi|last6=Ohta|first6=Junichiro|last7=Toda|first7=Ryuichi|last8=Nakashima|first8=Takuya|last9=Iwamori|first9=Hikaru|date=2011|title=Deep-sea mud in the Pacific Ocean as a potential resource for rare-earth elements|url=https://www.nature.com/articles/ngeo1185|journal=Nature Geoscience|language=en|volume=4|issue=8|pages=535–539|bibcode=2011NatGe...4..535K|doi=10.1038/ngeo1185|issn=1752-0908}}</ref>

Глобалната побарувачка за реткоземните елементи (РЕЕ) се очекува да се зголеми повеќе од пет пати до 2030 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ec.europa.eu/commission/presscorner/home/en|title=Press corner|work=European Commission - European Commission|language=en|accessdate=2023-11-30}}</ref> <ref name=":170">{{Наведени вести|url=https://www.eib.org/en/stories/critical-raw-materials-europe|title=Europe Must Get Serious About Critical Minerals|work=European Investment Bank|access-date=2023-09-25|language=en}}</ref>

== Геохемија ==
Геохемиската класификација REE обично се прави врз основа на нивната [[атомска тежина]]. Една од најчестите класификации го дели REE во 3 групи: лесни реткоземни (LREE - од <sub>57</sub>La до <sub>60</sub>Nd), средно (MREE - од <sub>62</sub> Sm до <sub>67</sub> Ho) и тешки реткоземни (HREE - од <sub>68</sub>Er до <sub>71</sub>Lu). REE обично се појавува како тривалентни јони, освен Ce и Eu кои можат да имаат форма на Ce<sup>4+</sup> и Eu<sup>2+</sup> во зависност од редокс условите на системот. Последователно, REE се карактеризираат со значителен идентитет во нивната хемиска реактивност, што резултира со сериско однесување за време на геохемиските процеси наместо да биде карактеристично за еден елемент од серијата. Sc, Y и Lu може електронски да се разликуваат од другите реткоземни бидејќи немаат ''f'' валентни електрони, додека другите имаат, но хемиското однесување е речиси исто.

Различниот фактор во геохемиското однесување на REE е поврзан со таканаречената „контракција на лантанид“ што претставува поголемо од очекуваното намалување на атомскиот /јонскиот [[радиус]] на елементите долж серијата. Ова се одредува со варијацијата на заштитниот ефект кон нуклеарното полнење поради прогресивното полнење на орбиталата 4 ''f'' која делува против електроните на орбиталите ''6'' и 5 ''d'' . Контракцијата на лантанидите има директно влијание врз геохемијата на лантанидите, кои покажуваат различно однесување во зависност од системите и процесите во кои се вклучени. Ефектот на контракцијата на лантанидот моѓе да се забележи во однесувањето на REE и во геохемиски систем од типот CHARAC (Charge-and-Radius-Controlled <ref>{{Наведено списание|last=Bau|first=Michael|date=1996-04-01|title=Controls on the fractionation of isovalent trace elements in magmatic and aqueous systems: evidence from Y/Ho, Zr/Hf, and lanthanide tetrad effect|journal=Contributions to Mineralogy and Petrology|language=en|volume=123|issue=3|pages=323–333|bibcode=1996CoMP..123..323B|doi=10.1007/s004100050159|issn=1432-0967}}</ref> ) каде елементите со сличен полнеж и радиус треба да покажат кохерентно геохемиско однесување, и во системите што не се CHARAC, како што се водените раствори на електронидот, исто така, се земаат во предвид како важно да се земат предвид и параметриските раствори на електронидот, влијае на јонскиот потенцијал. Директна последица е тоа што, за време на формирањето на координативните врски, однесувањето на REE постепено се менува долж серијата. Понатаму, контракцијата на [[лантанид]]<nowiki/>от предизвикува јонскиот радиус на Ho<sup>3+</sup> (0,901 Å) да биде речиси идентичен со оној на Y<sup>3+</sup> (0,9 Å), оправдувајќи го вклучувањето на вториот меѓу REE.

=== Апликации ===
Примената на реткоземните елементите во геологијата е важна за разбирање на петролошките процеси на формирање на [[Магматска карпа|магматски]], [[Седиментна карпа|седиментни]] и [[Метаморфна карпа|метаморфни]] карпи. Во геохемијата, реткоземните елементи може да се користат за да се заклучат петролошките механизми кои влијаеле на карпата поради суптилните разлики [[Атомски полупречник|во атомската големина]] помеѓу елементите, што предизвикува преференцијално фракционирање на некои ретки земји во однос на другите во зависност од процесите на работа.

Геохемиското проучување на REE не се врши на апсолутни концентрации - како што обично се прави со други хемиски елементи - туку на нормализирани концентрации со цел да се набљудува нивното сериско однесување. Во геохемијата, реткоземните елементите обично се претставени во нормализирани „пајак“ дијаграми, во кои концентрацијата на реткоземните елементи се нормализирани до референтен стандард и потоа се изразуваат како логаритам до основата 10 на вредоста.

Вообичаено, реткоземните елементи се нормализираат на хондритични метеорити, бидејќи се верува дека тие се најблиската претстава на нефракциониран материјал од Сончевиот систем. Сепак, може да се применат и други стандарди за нормализирање во зависност од целта на студијата. Нормализацијата до стандардна референтна вредност, особено на материјал за кој се верува дека е нефракциониран, овозможува набљудуваното изобилство да се спореди со првичните изобилства на елементот. Нормализацијата исто така ја отстранува изречената „цик-цак“ шема предизвикана од разликите во изобилството помеѓу парните и непарните [[Атомски број|атомски броеви]]. Нормализацијата се врши со делење на аналитичките концентрации на секој елемент од серијата со концентрацијата на истиот елемент во даден стандард, според равенката:

: <math>[\text{REE}_i]_n = \frac{[\text{REE}_i]_\text{sam}}{[\text{REE}_i]_\text{std}}</math>

Каде што '''''n''''' ја означува нормализираната концентрација, <math>{[\text{REE}_i]_\text{sam}}</math> аналитичката концентрација на елементот измерена во примерокот и <math>{[\text{REE}_i]_\text{ref}}</math> концентрацијата на истиот елемент во референтниот материјал.<ref>{{Наведено списание|last=Alibo|first=Dia Sotto|last2=Nozaki|first2=Yoshiyuki|date=1999-02-01|title=Rare earth elements in seawater: particle association, shale-normalization, and Ce oxidation|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0016703798002798|journal=Geochimica et Cosmochimica Acta|language=en|volume=63|issue=3|pages=363–372|bibcode=1999GeCoA..63..363S|doi=10.1016/S0016-7037(98)00279-8|issn=0016-7037}}</ref>

Можно е да се набљудува серискиот тренд на REE со известување на нивните нормализирани концентрации во однос на атомскиот број. Трендовите кои се забележани во дијаграмите „пајак“ обично се нарекуваат „шеми“, кои можат да бидат дијагностички на петролошките процеси кои влијаеле на материјалот од интерес.<ref name="Rollinson"/>

Според општиот облик на шаблоните или благодарение на присуството (или отсуството) на таканаречените „аномалии“, може да се добијат информации за системот што се испитува и за настанатите геохемиски процеси. Аномалиите претставуваат збогатување (позитивни аномалии) или исцрпување (негативни аномалии) на специфични елементи долж серијата и графички се препознаваат како позитивни или негативни „врвови“ долж шаблоните на REE. Аномалиите може нумерички да се квантифицираат како однос помеѓу нормализираната концентрација на елементот што ја покажува аномалијата и предвидливата врз основа на просекот на нормализираните концентрации на двата елементи во претходната и следната позиција во серијата, според равенката:

: <math>\frac{\text{REE}_i}{\text{REE}_i^*} = \frac{[\text{REE}_i]_n \times 2}{[\text{REE}_{i-1}]_n + [\text{REE}_{i+1}]_n}</math>

Каде <math>[\text{REE}_i]_n</math> е нормализирана концентрација на елементот чија аномалија треба да се пресмета, <math>[\text{REE}_{i-1}]_n</math> и <math>[\text{REE}_{i+1}]_n</math> нормализираните концентрации на соодветните претходни и следните елементи долж серијата.

Моделите на реткоземните елементи забележани во магматските карпи се првенствено функција на хемијата на изворот од каде потекнува карпата, како и на историјата на фракционирање на карпите.<ref name="Rollinson">{{Наведена книга|title=Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation|last=Rollinson|first=Hugh R.|date=1993|publisher=Longman Scientific & Technical|isbn=978-0-582-06701-1|location=Harlow, Essex, England|oclc=27937350}}</ref> Фракционирањето е за возврат функција на коефициентите на поделба на секој елемент. Коефициентите на поделба се одговорни за фракционирање на елементи во трагови (вклучувајќи елементи од ретки земји) во течна фаза(топење/магма) во цврста фаза (минерал). Ако елементот преференцијално остане во цврстата фазаза, тој се нарекува „компатибилен“, а ако преференцијално се дели во фазата на топење, тој се опишува како „некомпатибилен“.<ref name="Rollinson" /> Секој елемент има различен коефициент на разделување и затоа се разделува во цврста и течна фаза. Овие концепти се применливи и за метаморфна и седиментна петерологија.

Во магматските карпи, особено во фелсичните топи, се применуваат следните набљудувања: аномалиите во европиумот се доминираат со кристализација на фелдспат. Hornblende, го контролира збогатувањето на MREE во споредба со LREE и HREE. Исцрпувањето на LREE во однос на HREE може да се должи на кристализацијата на оливин, [[Пироксени|ортопироксен]] и [[Пироксени|клинопироксен]]. Од друга страна, исцрпувањето на HREE во однос на LREE може да се должи на присуството на [[гранат]], бидејќи гранатот преференцијално го вклучува HREE во неговата кристална структура. Присуството на [[циркон]] исто така може да предизвика сличен ефект.<ref name="Rollinson"/>

Во седиментните карпи, реткоземните елементи во класичните седименти се претстава на потеклото. Концентрациите на ретките елементи обично не се засегнати од морските и речните води, бидејќи елементите на ретките земји се нерастворливи и затоа имаат многу ниски концентрации во овие течности. Како резултат на тоа, кога се транспортира седиментот, концентрациите на ретките елементи не се засегнати од течноста и наместо тоа, карпата ја задржува концентрацијата на ретките елементи од својот извор. <ref name="Rollinson"/>

Морските и речните води обично имаат ниски концентрации на реткоземните елементи. Сепак, водната геохемија е сè уште многу важна. Во океаните, реткоземните елементи го рефлектираат влезот од реките, [[Хидротермални извори|хидротермалните отвори]] и еолските извори.<ref name="Rollinson"/> ова е важно во истражувањето на мешањето и циркулацијата на океаните.<ref name="gsl"/>

Реткоземните елементи се исто така корисни за датирање на карпите, бидејќи некои [[Радиоизотоп|радиоактивни изотопи]] покажуваат долг период на полураспад. Од особен интерес се системите {{Гинд|138}}La-{{Гинд|138}} Ce, Sm - {{Гинд|143}}Nd и {{Гинд|176}}Lu- {{Гинд|176}}Hf.<ref name="gsl">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.geolsoc.org.uk/~/media/shared/documents/policy/Rare%20Earth%20Elements%20briefing%20note%20final%20%20%20new%20format.pdf|title=Rare Earth Elements|last=Working Group|date=December 2011|publisher=Geological Society of London|archive-url=https://web.archive.org/web/20220209233309/https://www.geolsoc.org.uk/~/media/shared/documents/policy/Rare%20Earth%20Elements%20briefing%20note%20final%20%20%20new%20format.pdf|archive-date=February 9, 2022|accessdate=18 May 2018}}</ref>

== Производство ==
До 1948 година, повеќето од светските реткоземни елементи се добиваа од наслаги на песок во [[Индија]] и [[Бразил]] . Во текот на 1950-тите, Јужна Африка беше извор на ретка земја во светот, од гребен богат со моназити во рудникот Стинкампскрал во провинцијата [[Западен Кејп]].<ref name="Rose60">{{Наведена мрежна страница|url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/publications/ess_sst/101/101254/pa_59_10.pdf|title=Rare Earths of the Grenville Sub-Province, Ontario and Quebec|last=Rose|first=Edward Roderick|date=4 February 1960|publisher=Geological Survey of Canada|location=Ottawa|accessdate=18 May 2018}}</ref> Во текот на 1960-тите до 1980-тите, рудникот во Калифорнија ги направил Соединетите држави водечки производител. Денес, индиските и јужноафриканските наоѓалишта сè уште произведуваат концентрати од реткоземните елементи, но тие биле џуџести од обемот на кинеското производство. Во 2017 година, Кина произвела 81% од светските резерви на реткоземните елементи, најмногу во [[Внатрешна Монголија]],<ref name="Haxel02"/> <ref>{{Наведено списание|last=Estep|first=Eric O.|date=2012-02-02|title=Countering China's Dominance in the Rare Earth Element Market System|url=https://doi.org/10.21236/ada561277|location=Fort Belvoir, VA}}</ref> иако имало само 36,7% од резервите. Австралија била вториот и единствен друг голем производител со 15% од светското производство.<ref>{{Наведена книга|title=Mineral Commodity Summaries|last=Gambogi|first=Joseph|date=January 2018|publisher=U.S. Geological Survey|pages=132–133|chapter=Rare Earths|access-date=14 February 2018|chapter-url=https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/rare_earths/mcs-2018-raree.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20190125055346/https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/rare_earths/mcs-2018-raree.pdf|archive-date=January 25, 2019}}</ref> <ref>{{Наведено списание|date=1997|title=Sedimentary carbonate-hosted giant Bayan Obo REE-Fe-Nb ore deposit of Inner Mongolia, China; a cornerstone example for giant polymetallic ore deposits of hydrothermal origin|url=https://doi.org/10.3133/b2143}}</ref>Сите тешки реткоземни елементи во светот (како што е диспрозиумот) доаѓаат од кинески извори на реткоземните елементи, како што е полиметалличкото наоѓалиште Бајан Обо.<ref>{{Наведено списание|last=Kaneyasu|first=Naoki|last2=Matsumoto|first2=Kiyoshi|last3=Yamaguchi|first3=Takashi|last4=Noguchi|first4=Izumi|last5=Murao|first5=Naoto|last6=Yasunari|first6=Teppei J.|last7=Ikemori|first7=Fumikazu|date=2020-03-18|title=A twenty-year deposition record of elemental carbon in Northern Japan retrieved from archived filters|url=https://doi.org/10.1038/s41598-020-61067-2|journal=Scientific Reports|volume=10|issue=1|doi=10.1038/s41598-020-61067-2|issn=2045-2322}}</ref>  Рудникот Browns Range, кој се наоѓа на 160км југоисточно од Халс Крик во северна [[Западна Австралија]], било во развој во 2018 година и е позициониран да стане првиот значаен производител на диспрозиум надвор од Кина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://northernminerals.com.au/browns-range/overview/|title=Overview|publisher=Northern Minerals Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20200806170453/http://northernminerals.com.au/browns-range/overview/|archive-date=August 6, 2020|accessdate=2018-04-21}}</ref>

REE се зголемува во побарувачката поради фактот што тие се од суштинско значење за новата и иновативна технологија што се создава. Овие нови производи за кои треба да се произведат REE се високотехнолошка опрема како паметни телефони, дигитални камери, компјутерски делови, полупроводници итн. Покрај тоа, овие елементи се позастапени во следните индустрии: технологија за обновливи извори на енергија, воена опрема, производство на стакло и металургија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://pubs.usgs.gov/fs/2014/3078/pdf/fs2014-3078.pdf|title=The Rare-Earth Elements—Vital to Modern Technologies and Lifestyles|date=November 2014|publisher=United States Geological Survey|archive-url=https://web.archive.org/web/20220119103001/http://pubs.usgs.gov/fs/2014/3078/pdf/fs2014-3078.pdf|archive-date=January 19, 2022|accessdate=2018-03-13}}</ref> Зголемената побарувачка ја затегнала понудата и расте загриженоста дека светот наскоро може да се соочи со недостиг на реткоземните елементи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://theanchorhouse.com/|title=Cox C. 2008. Rare earth innovation. Herndon (VA): The Anchor House Inc;|archive-url=https://web.archive.org/web/20220708230509/https://www.theanchorhouse.com/|archive-date=July 8, 2022|accessdate=2008-04-19}}</ref> За неколку години од 2009 година, светската побарувачка за реткоземните елементи се очекува да ја надмине понудата за 40.000 метрички тони годишно, освен ако не се развијат големи нови извори. Во 2013 година било наведено дека побарувачката за ОИР ќе се зголеми поради зависноста на ЕУ од овие елементи, фактот дека реткоземните елементи не можат да се заменат со други елементи и дека РЕЕ имаат ниска стапка на рециклирање. Понатаму, поради зголемената побарувачка и ниската понуда, се очекува идните цени да се зголемат и постои можност и други земји освен Кина да отворат рудници за REE.<ref name="Massari">{{Наведено списание|last=Massari|first=Stefania|last2=Ruberti|first2=Marcello|date=2013-03-01|title=Rare earth elements as critical raw materials: Focus on international markets and future strategies|journal=Resources Policy|language=en|volume=38|issue=1|pages=36–43|bibcode=2013RePol..38...36M|doi=10.1016/j.resourpol.2012.07.001|issn=0301-4207}}</ref> Покрај тоа, има над сто тековни рударски проекти со многу опции надвор од Кина.<ref>{{Наведено списание|last=Liu|first=Shuang-Liang|last2=Fan|first2=Hong-Rui|last3=Liu|first3=Xuan|last4=Meng|first4=Jianyin|last5=Butcher|first5=Alan R.|last6=Yann|first6=Lahaye|last7=Yang|first7=Kui-Feng|last8=Li|first8=Xiao-Chun|date=2023-06-01|title=Global rare earth elements projects: New developments and supply chains|journal=Ore Geology Reviews|volume=157|pages=105428|bibcode=2023OGRv..15705428L|doi=10.1016/j.oregeorev.2023.105428|issn=0169-1368|doi-access=free}}</ref>

=== Кина ===
Овие грижи се интензивираа поради активностите на Кина, доминантниот снабдувач.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=10 February 2017}}</ref> Поточно, Кина најавила регулативи за извоз и сузбивање на шверцот.<ref name="Livergood2010">{{Наведена мрежна страница|url=http://csis.org/files/publication/101005_DIIG_Current_Issues_no22_Rare_earth_elements.pdf|title=Rare Earth Elements: A Wrench in the Supply Chain|last=Livergood, R.|date=5 October 2010|publisher=Center for Strategic and International Studies|archive-url=https://web.archive.org/web/20110212024126/http://csis.org/files/publication/101005_DIIG_Current_Issues_no22_Rare_earth_elements.pdf|archive-date=February 12, 2011|accessdate=2012-03-13}}</ref> На 1 септември 2009 година, Кина ги објавила плановите да ја намали својата извозна квота на 35.000 тони годишно во 2010-2015 година за да ги зачува оскудните ресурси и да ја заштити животната средина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.manufacturing.net/article.aspx?id=215574|title=China To Limit Rare Earths Exports|work=Manufacturing.net, 1 September 2009.|archive-url=https://web.archive.org/web/20110726201410/http://www.manufacturing.net/article.aspx?id=215574|archive-date=2011-07-26|accessdate=2010-08-30}}</ref> На 19 октомври 2010 година, ''Чајна Дејли'', цитирајќи неименуван претставник на Министерството за трговија, објавиле дека Кина „понатамошно ќе ги намали квотите за извоз на реткоземните елементи максимум за 30 проценти следната година за да ги заштити благородните метали од прекумерна експлоатација“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://thehill.com/blogs/e2-wire/677-e2-wire/124853-china-to-cut-exports-of-rare-earth-minerals-vital-to-energy-tech|title=China to cut exports of 'rare earth' minerals vital to energy tech|last=Ben Geman|date=19 Oct 2009|work=The Hill's E{{sup |2}} Wire|archive-url=https://web.archive.org/web/20101021053554/http://thehill.com/blogs/e2-wire/677-e2-wire/124853-china-to-cut-exports-of-rare-earth-minerals-vital-to-energy-tech|archive-date=2010-10-21|accessdate=2010-10-19}}</ref> Владата во [[Пекинг]] дополнително ја зголемила својата контрола со принудување на помалите, независни рудари да се спојат во државни корпорации или ќе се соочат со затворање. На крајот на 2010 година, Кина објавила дека првиот круг на извозни квоти во 2011 година за ретки земји ќе биде 14.446 тони, што е намалување за 35% од претходниот прв круг на квоти во 2010 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://thechinaperspective.com/articles/china039srareearthexportssurgeinvalue8111/index.html|title=China's Rare Earth Exports Surge in Value|last=Tony Jin|date=January 18, 2011|work=The China Perspective|archive-url=https://web.archive.org/web/20110213042905/http://thechinaperspective.com/articles/china039srareearthexportssurgeinvalue8111/index.html|archive-date=2011-02-13|accessdate=January 19, 2011}}</ref> Кина објавила дополнителни извозни квоти на 14 јули 2011 година за втората половина од годината со вкупна распределба на 30.184 тони со вкупното производство ограничено на 93.800 метрички тони.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2011-07/15/content_12910072.htm|title=Rare earths export quota unchanged|last=Zhang Qi|last2=Ding Qingfen|date=2011-07-15|work=China Daily|archive-url=https://web.archive.org/web/20110724114258/http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2011-07/15/content_12910072.htm|archive-date=2011-07-24|last3=Fu Jing}}</ref> Во септември 2011 година, Кина објавила стопирање на производството на три од осумте нејзини главни рудници за реткоземните елементи, одговорни за речиси 40% од вкупното кинеско производство на реткоземните елементи.<ref name="ReutersSept611">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/china-rare-earth-idUSL3E7K620P20110906|title=China halts rare earth production at three mines|date=2011-09-06|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20220410095530/https://www.reuters.com/article/china-rare-earth-idUSL3E7K620P20110906|archive-date=April 10, 2022|accessdate=2011-09-07}}</ref> Во март 2012 година, САД, ЕУ и Јапонија се соочија со Кина во СТО за овие ограничувања за извоз и производство. Кина одговори со тврдења дека ограничувањата имаат на ум заштита на животната средина. <ref name="reuters">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/china-trade-eu-idUSL5E8ED6520120313|title=WRAPUP 4-US, EU, Japan take on China at WTO over rare earths|date=13 March 2017|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20220626172529/https://www.reuters.com/article/china-trade-eu-idUSL5E8ED6520120313|archive-date=June 26, 2022|accessdate=10 February 2017}}</ref> <ref name="Distillations">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sciencehistory.org/distillations/podcast/rare-earths-the-hidden-cost-to-their-magic|title=Rare Earths: The Hidden Cost to Their Magic", Distillations Podcast and transcript, Episode 242|date=June 25, 2019|work=Science History Institute|archive-url=https://web.archive.org/web/20190803101711/https://www.sciencehistory.org/distillations/podcast/rare-earths-the-hidden-cost-to-their-magic|archive-date=August 3, 2019|accessdate=28 August 2019}}</ref> Во август 2012 година, Кина најавила дополнително намалување на производството за 20%.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cnn.com/2012/08/08/business/china-rare-earth/index.html?section=money_news_international|title=China cuts mines vital to tech industry|last=Kevin Voigt|date=August 8, 2012|work=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507144841/https://www.cnn.com/2012/08/08/business/china-rare-earth/index.html?section=money_news_international|archive-date=May 7, 2021|accessdate=August 8, 2012}}</ref> Соединетите Американски Држави, Јапонија и Европската Унија поднеле заедничка тужба до Светската трговска организација во 2012 година против Кина, тврдејќи дека Кина не треба да може да го негира ваквиот важен извоз.<ref name="Distillations" />

Како одговор на отворањето на нови рудници во други земји ( Линас во Австралија и Моликорп во САД), цените на реткоземните елементи паднале.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theregister.co.uk/2012/12/23/rare_earth_non_monopoly/|title=El Reg man: Too bad, China – I was RIGHT about hoarding rare earths|last=Tim Worstall|date=23 Dec 2012|work=The Register|archive-url=https://web.archive.org/web/20200201021147/https://www.theregister.co.uk/2012/12/23/rare_earth_non_monopoly/|archive-date=February 1, 2020|accessdate=10 February 2017}}</ref> Цената на диспрозиум оксидот била 994 УСД/кг во 2011 година, но паднала на 265 УСД/кг до 2014 година.<ref name="WTI">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2015/jan/05/china-scraps-quotas-rare-earth-wto-complaint|title=China scraps quotas on rare earths after WTO complaint|date=Jan 5, 2015|work=The Guardian|archive-url=https://web.archive.org/web/20220615084158/https://www.theguardian.com/world/2015/jan/05/china-scraps-quotas-rare-earth-wto-complaint|archive-date=June 15, 2022|accessdate=Jan 5, 2015}}</ref>

На 29 август 2014 година, СТО пресуди дека Кина ги прекршила договорите за слободна трговија, а СТО во резимето на клучните наоди рекла дека „вкупниот ефект на странските и домашните ограничувања е да се поттикне домашното извлекување и да се обезбеди преференцијална употреба на тие материјали од кинеските производители“. Кина објавила дека ќе ја спроведе пресудата на 26 септември 2014 година, но ќе и треба малку време за да го стори тоа. До 5 јануари 2015 година, Кина ги укинала сите квоти за извоз на реткоземните елементи, но сепак ќе бидат потребни дозволи за извоз.<ref name="WTO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/cases_e/ds431_e.htm|title=DS431: China — Measures Related to the Exportation of Rare Earths, Tungsten and Molybdenum|publisher=[[World Trade Organization]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220630141201/https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/cases_e/ds431_e.htm|archive-date=June 30, 2022|accessdate=May 1, 2014}}</ref>

Во 2019 година, [[Народна Република Кина|Кина]] обезбедила меѓу 85% и 95% од глобалната побарувачка за 17 прашоци од реткоземните елементи, половина од нив набавени од [[Мјанмар]]<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">''.''</sup> По воениот удар во 2021 година во таа земја, идните резерви на критични руди веројатно биле ограничени. Дополнително, се шпекулирало дека НР Кина повторно би можела да го намали извозот на реткоземните елементи за да се спротивстави на економските санкции наметнати од САД и земјите од ЕУ. Металите од реткоземните елементи служат како клучни материјали за производство на електрични возила и воени апликации за висока технологија.<ref>{{Наведено списание|last=Gallagher|first=Amy|date=2021-09-05|title=Unique Subset of Prostate Cancers May Benefit From Immunotherapies|url=https://doi.org/10.1097/01.cot.0000791832.08805.b0|journal=Oncology Times|volume=43|issue=17|pages=27–27|doi=10.1097/01.cot.0000791832.08805.b0|issn=0276-2234}}</ref>

=== Мјанмар (Бурма) ===
[[Качин (држава)|Државата Качин]] во Мјанмар е најголемиот извор на реткоземните елементи во светот.<ref name=":03">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.globalwitness.org/en/press-releases/new-evidence-shows-massive-and-rapid-expansion-illicit-rare-earths-industry-myanmar-fuelling-human-rights-abuses-environmental-destruction-and-funding-military-linked-militias/|title=New evidence shows massive and rapid expansion of illicit rare earths industry in Myanmar, fuelling human rights abuses, environmental destruction and funding military-linked militias|date=2022-08-09|work=Global Witness|language=en|accessdate=2023-03-27|archive-date=2023-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20230327184918/https://www.globalwitness.org/en/press-releases/new-evidence-shows-massive-and-rapid-expansion-illicit-rare-earths-industry-myanmar-fuelling-human-rights-abuses-environmental-destruction-and-funding-military-linked-militias/|url-status=dead}}</ref> Во 2021 година, Кина увезла 300 милиони долари од реткоземните елементи од Мјанмар во декември 2021 година, што надминува 20.000 метрички тони.<ref name=":12">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.globalwitness.org/en/campaigns/natural-resource-governance/myanmars-poisoned-mountains/|title=Myanmar's poisoned mountains|date=2022-08-09|work=Global Witness|language=en|accessdate=2023-03-27}}</ref> Реткоземните елементи биле откриени во близина на војната Панг во населбата Чипви долж границата меѓу Кина и Мјанмар кон крајот на 2010-тите.<ref name=":2">{{Наведени вести|url=https://www.rfa.org/english/news/myanmar/mining-03102022184456.html|title=Illegal rare earth mining harms environment in Myanmar's Kachin state|work=Radio Free Asia|access-date=2023-03-27|language=en}}</ref> Со оглед на тоа што Кина ги затворила домашните рудници поради штетното влијание врз животната средина, таа во голема мера го отстапила ископувањето на реткоземните елементи на државата Качин.<ref name=":12" /> Кинески компании и рудари незаконски основале операции во државата Качин без владини дозволи, и наместо тоа ја заобиколувале централната влада работејќи со милицијата на Силите на граничната стража под Татмадау, порано позната како Нова демократска армија - Качин, која профитирала од оваа екстрактивна индустрија.<ref name=":12" /> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://asiatimes.com/2021/05/is-myanmars-junta-benefitting-from-rare-earth-boom/|title=Is Myanmar's junta benefiting from rare-earth boom?|last=Makichuk|first=Dave|date=2021-05-03|work=Asia Times|language=en-US|accessdate=2023-03-27}}</ref>

Од март 2022, 2.700 базени за собирање рудници расфрлани на 300 одделни локации биле пронајдени во државата Качин, опфаќајќи ја областа на [[Сингапур]], и експоненцијално зголемување од 2016 година.<ref name=":1" /> Земјиштето е одземено и од локалното население за да се извршат рударски операции.

=== Други земји ===
Како резултат на зголемената побарувачка и заострените ограничувања на извозот на метали од Кина, некои земји складираат резерви од реткоземните елементи.<ref>{{Наведени вести|url=http://business.financialpost.com/2011/09/06/eu-stockpiles-rare-earths-as-tensions-with-china-rise/|title=EU stockpiles rare earths as tensions with China rise|date=September 6, 2011|work=Financial Post|access-date=2011-09-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20140719233436/http://business.financialpost.com/2011/09/06/eu-stockpiles-rare-earths-as-tensions-with-china-rise/|archive-date=July 19, 2014|agency=Reuters}}</ref> Пребарувањата за алтернативни извори во [[Австралија]], [[Бразил]], [[Канада]], [[Јужноафриканска Република|Јужна Африка]], [[Танзанија]], [[Гренланд]] и [[Соединети Американски Држави|САД]] се во тек.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2009/09/10/business/global/10mineral.html?scp=10&sq=brazil&st=nyt|title=Canadian Firms Step Up Search for Rare-Earth Metals|date=September 9, 2009|work=[[The New York Times]]|access-date=2009-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20220410095515/https://www.nytimes.com/2009/09/10/business/global/10mineral.html?scp=10&sq=brazil&st=nyt|archive-date=April 10, 2022|agency=Reuters}}</ref> Рудниците во овие земји биле затворени кога Кина ги намалила светските цени во 1990-тите, и ќе бидат потребни неколку години за да се рестартира производството бидејќи има многу бариери за влез.<ref name="Livergood2010"/>  Значајни локации кои се во развој надвор од Кина се Стеенкампскрал во Јужна Африка, рудникот за реткоземните елементи и ториум од највисок степен во светот, затворен во 1963 година, но се подготвува да се врати во производство.<ref>{{Наведено списание|title=Preliminary geology, mineral chemistry and diamond results from the C29/30 Candle Lake volcanic complex, Saskatchewan, Canada|url=https://doi.org/10.29173/ikc3529|journal=International Kimberlite Conference Extended Abstracts: 2008|publisher=University of Alberta|doi=10.29173/ikc3529}}</ref> Над 80% од инфраструктурата е веќе завршена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.steenkampskraal.com/the-mine/|title=About The Mine|date=May 3, 2016|work=Steenkampskraal Rare Earths Mine|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517013624/https://www.steenkampskraal.com/the-mine/|archive-date=May 17, 2022|accessdate=2019-07-19}}</ref> Други рудници го вклучуваат проектот Ноланс во Централна Австралија, проектот [[Bokan Mountain|Планина Бокан]] во Алјаска, проектот за далечното езеро Хоидас во северна Канада,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gwmg.ca/pdf/Insinger_Report.pdf|title=Great western minerals|last=Lunn, J.|date=2006|publisher=Insigner Beaufort Equity Research|location=London|archive-url=https://web.archive.org/web/20080409121623/http://www.gwmg.ca/pdf/Insinger_Report.pdf|archive-date=2008-04-09|accessdate=2008-04-19}}</ref> и проектот Монт Велд во Австралија.<ref>{{Наведено списание|last=TUNG|first=TRAN SON|date=2019-09-01|title=The Analysis of the Tendency of the Vietnamese Media: Researching on the Construction of Chinese Tourist Image Based on "VnExpress"|url=https://doi.org/10.15655/mw/2019/v10i3/49696|journal=Media Watch|volume=10|issue=3|doi=10.15655/mw/2019/v10i3/49696|issn=2249-8818}}</ref> <ref>{{Наведена книга|url=https://doi.org/10.1515/9780295751573-009|title=5. Weed Greed: Explosion of the California Green Rush|date=2023-12-31|publisher=University of Washington Press|isbn=978-0-295-75157-3|pages=122–151}}</ref> <ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/idUSN2838509920090831|title=California mine digs in for 'green' gold rush|last=Gorman|first=Steve|date=August 30, 2009|work=Reuters|access-date=2010-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20220410095515/https://www.reuters.com/article/idUSN2838509920090831|archive-date=April 10, 2022}}</ref> Проектот за езерото Хоидас има потенцијал да обезбеди околу 10% од потрошувачката на REE во вредност од 1 милијарда долари што се случува во Северна Америка секоја година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gwmg.ca/projects/hoidas-lake|title=Hoidas Lake, Saskatchewan|publisher=Great Western Mineral Group Ltd.|archive-url=https://web.archive.org/web/20090331102738/http://www.gwmg.ca/projects/hoidas-lake|archive-date=2009-03-31|accessdate=2008-09-24}}</ref> [[Виетнам]] потпишал договор во октомври 2010 година за снабдување на Јапонија со ретки земји<ref name="supply deal">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11661330|title=Rare earths supply deal between Japan and Vietnam|date=31 October 2010|work=BBC News|access-date=June 21, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703011024/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11661330|archive-date=July 3, 2022}}</ref> од нејзината никогаш не бил реализиран поради несогласувања.<ref>{{Наведени вести|url=https://vnexpress.net/gan-10-nam-chua-khai-thac-duoc-dat-hiem-4537518.html|title=Gần 10 năm chưa khai thác được đất hiếm|last=VnExpress|work=vnexpress.net|access-date=2022-12-24|language=vi}}</ref>

Најголемото наоѓалиште на реткоземни елементи во САД е во Маунтин Пас, Калифорнија, шеесет милји јужно од [[Лас Вегас]]. Првично отворен од Molycorp, депозитот е миниран, исклучен и продолжува, од 1951 година. <ref>{{Наведено списание|date=2022|title=Secure power supply in the energy transition (ITA Dossier No.64en, August 2022).pdf|url=https://doi.org/10.1553/ita-doss-064en|location=Vienna}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mindat.org/loc-11616.html|title=Mountain Pass Mine|publisher=Mindat|archive-url=https://web.archive.org/web/20220909142430/https://www.mindat.org/loc-11616.html|archive-date=9 September 2022}}</ref> Второто големо наоѓалиште на REE во Elk Creek во југоисточна [[Небраска]] <ref>{{Наведено списание|date=2022-07-01|title=Companion July 2022: full issue PDF|url=https://doi.org/10.22233/20412495.0722.1|journal=BSAVA Companion|volume=2022|issue=7|pages=1–38|doi=10.22233/20412495.0722.1|issn=2041-2487}}</ref> се разгледува од страна на NioCorp Development Ltd<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.bloombergtax.com/daily-tax-report-state/mining-venture-draws-200-million-in-tax-incentives-and-red-flags|title=Mining Venture Draws $200 Million in Tax Incentives and Red Flags (1)|work=news.bloombergtax.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220618141715/https://news.bloombergtax.com/daily-tax-report-state/mining-venture-draws-200-million-in-tax-incentives-and-red-flags|archive-date=June 18, 2022|accessdate=2020-12-01}}</ref> кој се надева дека таму ќе отвори рудник за ниобиум, скандиум и титаниум.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.omaha.com/money/long-discussed-niobium-mine-in-southeast-nebraska-is-ready-to/article_33913f7a-93fa-11e7-9144-8f1cad9c36eb.html|title=Long-discussed niobium mine in southeast Nebraska is ready to move forward, if it gathers $1 billion in financing|access-date=2019-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20200511210056/https://www.omaha.com/money/long-discussed-niobium-mine-in-southeast-nebraska-is-ready-to/article_33913f7a-93fa-11e7-9144-8f1cad9c36eb.html|archive-date=May 11, 2020}}</ref> Тој рудник можеби ќе може да произведе дури 7200 метрички тони ферониобиум и 95 метрички тони скандиум триоксид годишно,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://niocorp.com/wp-content/uploads/NIoCorp_Corporate_Presentation.pdf|title=NioCorp Superalloy Materials The Elk Creek Superalloy Materials Project|archive-url=https://web.archive.org/web/20210819204036/http://niocorp.com/wp-content/uploads/NIoCorp_Corporate_Presentation.pdf|archive-date=August 19, 2021|accessdate=2019-05-18}}</ref> иако, од 2022 година, финансирањето сè уште е во тек. <ref name="Lasley-2022">{{Наведен нестручен часопис}}</ref>

Во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]], Пенсана започнала со изградба на нивната фабрика за преработка на реткоземни елементи во вредност од 195 милиони американски долари, која обезбедила финансирање од Фондот за трансформација на автомобилската влада на Обединетото Кралство. Фабриката ќе преработува руда од рудникот Лонгоњо во Ангола и други извори кога ќе станат достапни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://pensana.co.uk/wp-content/uploads/2022/08/RNS-REACH-Pensana-to-provide-magnet-metal-rare-earths-to-electric-vehicle-and-offshore-wind-OEMs_18August-2022-003.pdf|title=Building an independent and sustainable supply of magnet metal rare earths for the Electric Vehicle and Offshore Wind OEMs|date=18 August 2022|publisher=Pensana Plc|archive-url=https://web.archive.org/web/20220909152152/https://pensana.co.uk/wp-content/uploads/2022/08/RNS-REACH-Pensana-to-provide-magnet-metal-rare-earths-to-electric-vehicle-and-offshore-wind-OEMs_18August-2022-003.pdf|archive-date=9 September 2022}}</ref> <ref>{{Наведено списание|date=2021-03-08|title=Port Moresby Project - October 1966-October 1970 - North wall (from yard area), 13 February 1968|url=https://doi.org/10.47688/rba_archives_pn-012502}}</ref> Компанијата го насочува производството кон крајот на 2023 година, пред да го зголеми до полн капацитет во 2024 година. Пенсана има за цел да произведе 12.500 метрички тони одвоени реткоземни елелементи, вклучително и 4.500 метрички тони ретки метални магнети.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://pensana.co.uk/wp-content/uploads/2022/07/Pensana-Plc-RNS-Saltend-Ground-Breaking-22-July-2022-1.pdf|title=Pensana breaks ground at Saltend and secures ATF funding|date=22 July 2022|work=Pensana PLC|archive-url=https://web.archive.org/web/20220722105048/https://pensana.co.uk/wp-content/uploads/2022/07/Pensana-Plc-RNS-Saltend-Ground-Breaking-22-July-2022-1.pdf|archive-date=22 July 2022}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gov.uk/government/news/uks-first-magnet-refinery-given-huge-financial-boost-as-first-ever-strategy-for-supply-of-critical-minerals-published|title=UK's first magnet refinery given huge financial boost as first ever strategy for supply of critical minerals published|date=22 July 2022|work=GOV.UK|language=en}}</ref>

Исто така, за рударство се разгледуваат локации како што е езерото Тор во [[Северозападни Територии|северозападните територии]] и различни локации во [[Виетнам]].<ref>{{Наведено списание|last=Pollack|first=Jonathan D.|date=2012-01|title=The Kim Dynasty and North Korea's Nuclear Future: Will History Still Rhyme?|url=https://doi.org/10.1353/asp.2012.0010|journal=Asia Policy|volume=1|issue=1|pages=182–190|doi=10.1353/asp.2012.0010|issn=1559-2960}}</ref>  <ref name="Cbc2013-11-04">{{Наведени вести|url=http://www.cbc.ca/news/canada/north/federal-minister-approves-n-w-t-rare-earth-mine-1.2356245|title=Federal minister approves N.W.T. rare earth mine|date=2013-11-04|access-date=November 5, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20220622012302/https://www.cbc.ca/news/canada/north/federal-minister-approves-n-w-t-rare-earth-mine-1.2356245|archive-date=June 22, 2022|publisher=[[CBC News]]|quote=It follows the recommendation from the Mackenzie Valley Environmental Review Board in July, and marks a major milestone in the company's effort to turn the project into an operating mine. Avalon claims Nechalacho is "the most advanced large heavy rare earth development project in the world".}}</ref> Дополнително, во 2010 година, големо наоѓалиште на минерали од реткоземни елементи било откриено  во Кванефелд во јужен [[Гренланд]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ggg.gl/Rare-Earth-Elements/Rare-Earth-Elements-at-Kvanefjeld.htm|title=Rare Earth Elements at Kvanefjeld|work=Greenland Minerals and Energy Ltd.|archive-url=https://web.archive.org/web/20100918165406/http://www.ggg.gl/Rare-Earth-Elements/Rare-Earth-Elements-at-Kvanefjeld.htm|archive-date=2010-09-18|accessdate=2010-11-10}}</ref> Предизводливото дупчење на оваа локација потврдило значителни количини на црн [[Lujavrite|лујаврит]], кој содржи околу 1% оксиди од реткоземни елементи (REO).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ggg.gl/Projects/New-Multi-Element-Targets-and-Overall-Resource-Potential.htm|title=New Multi-Element Targets and Overall Resource Potential|work=Greenland Minerals and Energy Ltd.|archive-url=https://web.archive.org/web/20101118075404/http://www.ggg.gl/Projects/New-Multi-Element-Targets-and-Overall-Resource-Potential.htm|archive-date=2010-11-18|accessdate=2010-11-10}}</ref> [[Европска Унија|Европската унија]] побарала од Гренланд да го ограничи кинескиот развој на проекти за реткоземни елементи таму, но од почетокот на 2013 година, владата на Гренланд изјавила дека не планира да воведе такви ограничувања.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.businessweek.com/articles/2013-02-10/chinese-workers-in-greenland|title=Chinese Workers—in Greenland?|last=Carol Matlack|date=February 10, 2013|work=Business Week|access-date=March 9, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130213141927/http://www.businessweek.com/articles/2013-02-10/chinese-workers-in-greenland|archive-date=February 13, 2013}}</ref> Многу дански политичари изразиле загриженост дека другите нации, вклучително и Кина, би можеле да добијат влијание во слабо населениот Гренланд, со оглед на бројот на странски работници и инвестиции кои би можеле да дојдат од кинески компании во блиска иднина поради законот донесен во декември 2012 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324077704578357792781721964|title=Greenland Votes to Get Tough on Investors|last=Bomsdorf|first=Clemens|date=March 13, 2013|work=The Wall Street Journal|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028082449/https://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324077704578357792781721964|archive-date=October 28, 2020|accessdate=10 February 2017}}</ref>

Во централна [[Шпанија]], провинцијата Сиудад Реал, предложениот проект за рударство за реткоземни елементи „Матамулас“ може да обезбеди, според неговите развивачи, до 2.100 Tn/годишно (33% од годишната побарувачка во УЕ). Сепак, овој проект е суспендиран од регионалните власти поради социјални и еколошки проблеми. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.elmundo.es/cronica/2019/05/24/5ce58be121efa0e77f8b4651.html|title=Hay tierras raras aquí y están... en un lugar de La Mancha|date=2019-05-24|work=ELMUNDO|language=es|archive-url=https://web.archive.org/web/20220623164720/https://www.elmundo.es/cronica/2019/05/24/5ce58be121efa0e77f8b4651.html|archive-date=June 23, 2022|accessdate=2019-05-24}}</ref>

Додавајќи ги потенцијалните руднички локации, ASX навеле Пеак Ресоурси објавиле во февруари 2012 година дека нивниот проект Нгуала со седиште во [[Танзанија]] го содржи не само 6-тото најголемо наоѓалиште по тонажа надвор од Кина, туку и највисоката оценка на елементи од реткоземни елементи од 6.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.asx.com.au/asxpdf/20120229/pdf/424pl5vn67q4h0.pdf|title=Maiden Resource, Ngualla Rare Earth Project|date=February 29, 2012|work=ASX Release|publisher=Peak Resources|archive-url=https://web.archive.org/web/20120416073235/http://www.asx.com.au/asxpdf/20120229/pdf/424pl5vn67q4h0.pdf|archive-date=April 16, 2012|accessdate=April 11, 2012}}</ref>

Се известува дека [[Северна Кореја]] извезла руда од ретки земји во Кина, во вредност од околу 1,88 милиони американски долари во текот на мај и јуни 2014 година.<ref name="Petrov">{{Наведени вести|url=http://www.atimes.com/atimes/Korea/NH08Dg01.html|title=Rare earths bankroll North Korea's future|last=Petrov|first=Leonid|date=Aug 8, 2012|work=Asia Times|access-date=22 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20120808102430/http://atimes.com/atimes/Korea/NH08Dg01.html|archive-date=August 8, 2012}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.voakorea.com/a/north-korea-rare-earth/1966603.html|title=북한, 올 5~6월 희토류 중국 수출 크게 늘어|date=July 28, 2014|work=voakorea.com|language=ko|trans-title=North Korea Rare Earth exports to China increased significantly from May to June|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330104756/https://www.voakorea.com/a/north-korea-rare-earth/1966603.html|archive-date=March 30, 2019|accessdate=February 10, 2017}}</ref>

Во мај 2012 година, истражувачите од два универзитети во Јапонија објавиле дека откриле реткоземни елементи во [[Ехиме (префектура)|префектурата Ехиме]], [[Јапонија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.brightwire.com/news/207869-japan-discovers-domestic-rare-earths-reserve|title=Japan Discovers Domestic Rare Earths Reserve|publisher=BrightWire|archive-url=https://archive.today/20120723024000/http://www.brightwire.com/news/207869-japan-discovers-domestic-rare-earths-reserve|archive-date=2012-07-23}}</ref>

На 12 јануари 2023 година, шведската државна рударска компанија LKAB објавила дека открила наоѓалиште од над 1 милион  метрички тони реткоземни елементи во областа [[Кируна]] во земјата, што ќе го направи најголемото вакво наоѓалиште во [[Европа]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/swedens-lkab-finds-europes-biggest-deposit-rare-earth-metals-2023-01-12/|title=Sweden's LKAB finds Europe's biggest deposit of rare-earth metals|date=13 January 2023|work=Reuters}}</ref>

Кина обработува околу 90% од светските РЕЕ и 60% од светскиот [[литиум]] . Како резултат на тоа, [[Европска Унија|Европската унија]] практично ги увезува сите нејзини елементи од ретка земја од Кина. Законот за критични суровини на ЕУ од 2023 година ги постави на дело потребните прилагодувања на политиката за Европа да започне со производство на две третини од литиум-јонските батерии потребни за електрични возила и складирање енергија.<ref name=":170"/> <ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/sustainability/eu-set-okay-rules-secure-critical-raw-materials-eu-official-says-2023-11-13/|title=EU agrees mineral supply targets to cut reliance on China|last=Chee|first=Foo Yun|date=2023-11-13|work=Reuters|access-date=2023-11-30|last2=Blenkinsop|first2=Philip|language=en|last3=Chee|first3=Foo Yun}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2022/733586/EPRS_ATA(2022)733586_EN.pdf|title=Securing the EU's supply of critical raw materials}}</ref> Во 2024 година, проект за ископ на литиум поддржан од ЕУ предизвика големи протести во Србија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/articles/cged9qgwrvyo|title=Thousands protest against lithium mining in Serbia|last=Ferreira Santos|first=Sofia|date=10 August 2024|access-date=13 August 2024|agency=BBC}}</ref>

Во 2024 година, [[American Rare Earths Inc]]. откриле дека нејзините резерви во близина на Витленд Вајоминг изнесуваат вкупно 2,34 милијарди метрички тони, веројатно најголемиот во светот и поголем од одвоено наоѓалиште од 1,2 милиони метрички тони во североисточен Вајоминг.<ref>{{Наведени вести|url=https://cowboystatedaily.com/2024/02/07/rare-earths-discovery-near-wheatland-so-big-it-could-be-world-leader/|title=Rare Earths Discovery Near Wheatland So Big It Could Be World Leader|last=Maio|first=Pat|date=February 7, 2024|work=cowboystatedaily.com|access-date=2024-02-15|language=en}}</ref>

Во јуни 2024 година, Реткиземни Норвешка откриле наоѓалиште на оксид од реткоземни елементи од 8,8 милиони метрички тони во [[Телемарк]], Норвешка, што го прави најголемото наоѓалиште на ретки елементи во [[Европа]]. Рударската фирма предвидела дека ќе го заврши развојот на првата фаза од рударството во 2030 година. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnbc.com/2024/06/11/norway-discovers-europes-largest-deposit-of-rare-earth-metals.html|title=Norway discovers Europe's largest deposit of rare earth metals|last=Meredith|first=Sam|date=2024-06-11|work=CNBC|language=en|accessdate=2024-06-12}}</ref>

==== Малезиски планови за рафинирање ====
На почетокот на 2011 година, било објавено дека австралиската рударска компанија Lynas „брза да ја заврши“ рафинеријата за реткоземни од 230 милиони американски долари на источниот брег на индустриското пристаниште [[Куантан]] на полуостровот [[Малезија]]. Фабриката ќе ја рафинира рудата— концентрат на лантаниди од рудникот Маунт Велд во [[Австралија]]. Рудата ќе биде транспортирана со камион во [[Фримантл|Фримантел]] и транспортирана со контејнерски брод до Куантан. Во рок од две години, Линас очекувале рафинеријата да може да одговори на речиси една третина од светската побарувачка за материјали од реткоземни елементи, не сметајќи [[Народна Република Кина|ја Кина]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2011/03/09/business/energy-environment/09rare.html?ref=science|title=Taking a Risk for Rare Earths|last=Bradsher|first=Keith|date=March 8, 2011|work=The New York Times|access-date=2011-03-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20220615115941/https://www.nytimes.com/2011/03/09/business/energy-environment/09rare.html?ref=science|archive-date=June 15, 2022|others=(March 9, 2011 p. B1 NY ed.)}}</ref> Развојот на Куантан го обновило вниманието на малезискиот град Букит Мера во [[Перак]], каде што рудникот за реткоземни елементи управуван од подружницата на Mitsubishi Chemical, Asian Rare Earth, бил затворен во 1994 година и оставил постојани еколошки и здравствени проблеми и грижи <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://pengguna.org.my/index.php/pembangunan/alam-sekitar/768-kronologi-peristiwa-di-kilang-nadir-bumi-bukit-merah|title=Kronologi Peristiwa di Kilang Nadir Bumi, Bukit Merah|publisher=Penang Consumer Association|language=ms|trans-title=Chronology of Events at the Rare Earth Factory, Red Hill|archive-url=https://web.archive.org/web/20201204084605/https://pengguna.org.my/index.php/pembangunan/alam-sekitar/768-kronologi-peristiwa-di-kilang-nadir-bumi-bukit-merah|archive-date=December 4, 2020|accessdate=26 August 2019}}</ref> <ref name="NYT01">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2011/03/09/business/energy-environment/09rareside.html|title=Mitsubishi Quietly Cleans Up Its Former Refinery|last=Bradsher|first=Keith|date=8 March 2011|work=The New York Times|access-date=2011-03-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20161229042639/http://www.nytimes.com/2011/03/09/business/energy-environment/09rareside.html|archive-date=December 29, 2016|others=(March 9, 2011 p. B4 NY ed.)}}</ref> Во средината на 2011 година, по протестите, биле објавени ограничувања на малезиската влада на фабриката Линас. Во тоа време, повикувајќи се само на извештаите ''на Dow Jones Newswire за'' претплата, во извештајот ''на Barrons'' се вели дека инвестицијата на Lynas била 730 милиони американски долари, а проектираниот удел на глобалниот пазар што ќе го пополни изнесува „околу една шестина“.<ref name="B01">{{Наведена мрежна страница|url=http://blogs.barrons.com/focusonfunds/2011/06/30/rare-earth-metals-etf-soars-as-plans-to-break-chinas-hold-suffer-setback/|title=Rare Earth ETF Jumps As Plans To Break China's Hold Suffer Setback|last=Coleman|first=Murray|date=June 30, 2011|work=Barron's|archive-url=https://web.archive.org/web/20110703100420/http://blogs.barrons.com/focusonfunds/2011/06/30/rare-earth-metals-etf-soars-as-plans-to-break-chinas-hold-suffer-setback/|archive-date=2011-07-03|accessdate=2011-06-30}}</ref> Независниот преглед инициран од малезиската влада, а спроведен од [[Меѓународна агенција за атомска енергија|Меѓународната агенција за атомска енергија]] (МААЕ) во 2011 година за да одговори на загриженоста за радиоактивни опасности, не покажале неусогласеност со меѓународните стандарди за радијациона безбедност.<ref>{{Наведена книга|url=https://doi.org/10.7249/cp22-2016-11|title=RAND Review: November-December 2016|date=2016|publisher=RAND Corporation}}</ref>

Сепак, малезиските власти потврдиле дека од октомври 2011 година, на Lynas не му била дадена дозвола за увоз на руда од реткоземни елементи во [[Малезија]]. На 2 февруари 2012 година, малезискиот AELB (Одбор за лиценцирање на атомска енергија) препорачал на Lynas да му се издаде привремена лиценца за работа под услов да исполнува голем број услови. На 2 септември 2014 година, АЕЛБ на Линас му издале 2-годишна лиценца за целосна оперативна работа.<ref name="MI 20140902">{{Наведени вести|url=http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/lynas-gets-full-operating-licence-before-tol-expiry-date|title=Lynas gets full operating licence before TOL expiry date|last=Ng|first=Eileen|date=2 September 2014|work=The [[Malaysian Insider]]|access-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904034335/http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/lynas-gets-full-operating-licence-before-tol-expiry-date|archive-date=4 September 2014}}</ref>

На 17 ноември 2024 година, министерот за економија Рафизи Рамли рекол дека се надева оти Малезија ќе може да произведе елементи од реткоземни елементи во рок од три години, преку разговори со Кина за обезбедување технологија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2024/11/17/govt-targets-domestic-ree-processing-within-3-years/|title=Govt targets domestic REE processing within 3 years|last=Reporters|first=F. M. T.|date=2024-11-17|work=Free Malaysia Today {{!}} FMT|language=en|accessdate=2024-11-18}}</ref> Во минатото, плановите за ископување на елементи од реткоземни елементи во [[Кедах]] предизвикуваа загриженост за уништување на шумските резерви и оштетување на сливните подрачја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2020/12/03/no-rare-earth-mining-without-technical-approvals-says-energy-and-natural-resources-ministry/|title=Ministry pours cold water on Kedah's rare earth mining plans|last=Reporters|first=F. M. T.|date=2020-12-03|work=Free Malaysia Today {{!}} FMT|language=en|accessdate=2024-11-18}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nst.com.my/news/nation/2024/10/1121241/ngo-claims-logging-activities-behind-kedahs-worsening-floods|title=NGO claims logging activities behind Kedah's worsening floods {{!}} New Straits Times|last=Rahman|first=Noorazura Abdul|date=2024-10-17|work=NST Online|language=en|accessdate=2024-11-18}}</ref>

=== Други извори ===
Значителни количества на оксиди од ретки земји се пронајдени во јаловината акумулирана од 50-годишното ископување на ураниум, шкрилци и лопарит во [[Силамае]], [[Естонија]].<ref>{{Наведена книга|title=Turning a Problem Into a Resource: Remediation and Waste Management at the Sillamäe Site, Estonia|last=Rofer|first=Cheryl K.|last2=Tõnis Kaasik|publisher=Springer|year=2000|isbn=978-0-7923-6187-9|series=Volume 28 of NATO science series: Disarmament technologies|page=229}}</ref> Поради зголемените цени на реткоземни елементи, екстракцијата на овие оксиди станало економски исплатливо. Земјата моментално извезува околу 3.000 метрички тони годишно, што претставува околу 2% од светското производство.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5itXbI57zv-lwfcaFdBdh7UZXuVuA?docId=CNG.a00f68010092a06189a0276c763e93a4.141|title=Estonia's rare earth break China's market grip|last=Anneli Reigas|date=2010-11-30|work=AFP|access-date=2010-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120513001130/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5itXbI57zv-lwfcaFdBdh7UZXuVuA?docId=CNG.a00f68010092a06189a0276c763e93a4.141|archive-date=May 13, 2012}}</ref> Слични ресурси се осомничени во западниот дел на Соединетите држави, каде што се верува дека рудниците од времето на златната треска отфрлиле големи количини на реткоземни елементи, бидејќи тие немале  никаква вредност во тоа време.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.usatoday.com/story/money/business/2013/07/21/gold-rush-era-discards-could-fuel-cellphones-tvs/2572761/|title=Gold Rush Trash is Information Age Treasure|last=Cone|first=Tracie|date=July 21, 2013|work=USA Today|access-date=July 21, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20220615124340/https://www.usatoday.com/story/money/business/2013/07/21/gold-rush-era-discards-could-fuel-cellphones-tvs/2572761/|archive-date=June 15, 2022}}</ref>

==== Океанско рударство ====
Во јануари 2013 година, јапонски брод за истражување на длабоко море добил седум примероци од јадрото од кал од морското дно на [[Тихи Океан|Тихиот Океан]] на длабочина од 5.600 до 5.800 метри, приближно 250 километри јужно од островот Минами-Тори-Шима.<ref>{{Наведени вести|url=http://asia.nikkei.com/Japan-Update/Seabed-offers-brighter-hope-in-rare-earth-hunt|title=Seabed offers brighter hope in rare-earth hunt|date=25 November 2014|work=Nikkei Asian Review|access-date=11 December 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220114144/http://asia.nikkei.com/Japan-Update/Seabed-offers-brighter-hope-in-rare-earth-hunt|archive-date=December 20, 2016|agency=Nikkei Inc.}}</ref> Истражувачкиот тим открил слој од кал на 2 до 4 метри под морското дно со концентрации до 0,66% оксиди од реткоземни елементи. Потенцијалното наоѓалиште може да се спореди според степенот со депозитите од типот на апсорпција на јони во јужна Кина кои го обезбедуваат најголемиот дел од кинеското производство во рудникот REO, кое степенува во опсег од 0,05% до 0,5% REO.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.u-tokyo.ac.jp/en/utokyo-research/research-news/discovery-of-rare-earths-around-minami-torishima/|title=Discovery of rare earths around Minami-Torishima|date=2 May 2013|work=UTokyo Research|publisher=University of Tokyo|archive-url=https://web.archive.org/web/20180620002602/https://www.u-tokyo.ac.jp/en/utokyo-research/research-news/discovery-of-rare-earths-around-minami-torishima/|archive-date=June 20, 2018|accessdate=11 December 2016}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://doi.org/10.1126/science.ada1115|title=An electric jolt salvages valuable metals from waste|date=2022-02-09|work=AAAS Articles DO Group|accessdate=2025-03-07}}</ref>

==== Отпад и рециклирање ====
Друг неодамна развиен извор на реткоземни елементи е електронскиот отпад и други отпадоци кои имаат значителни компоненти на реткоземни елементи.<ref>{{Наведена книга|title=Hydrometallurgical recovery process of rare-earth elements from waste: main application of acid leaching with devised diagram|last=Um|first=Namil|date=July 2017|publisher=INTECH|isbn=978-953-51-3401-5|pages=41–60}}</ref> Напредокот во [[Рециклирање|технологијата за рециклирање]] го направило поевтино екстракцијата на реткоземни елементи од овие материјали.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.recyclinginternational.com/recycling-news/6976/research-and-legislation/belgium/new-liquid-extraction-frontier-rare-earths|title=New liquid extraction frontier for rare earths?|date=March 26, 2013|publisher=Recycling International|archive-url=https://web.archive.org/web/20170729112611/http://www.recyclinginternational.com/recycling-news/6976/research-and-legislation/belgium/new-liquid-extraction-frontier-rare-earths|archive-date=July 29, 2017|accessdate=10 February 2017}}</ref> Фабрики за рециклирање работат во Јапонија, каде што се проценува дека околу 300.000 тони реткоземни елементи се наоѓаат во неискористената електроника.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2010/10/05/business/global/05recycle.html|title=Japan Recycles Minerals From Used Electronics|last=Tabuchi|first=Hiroko|date=October 5, 2010|work=[[New York Times]]|access-date=February 25, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20220622084534/https://www.nytimes.com/2010/10/05/business/global/05recycle.html|archive-date=June 22, 2022|author-link=Hiroko Tabuchi}}</ref> Во [[Франција]], групата Rhodia формира две фабрики, во [[Ла Рошел]] и Сен Фон, кои ќе произведуваат 200 тони реткоземни елементи годишно од искористени флуоресцентни светилки, магнети и батерии.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rhodia.com/en/news_center/news_releases/Recycle_rare_earths_031011.tcm|title=Rhodia to recycle rare earths from magnets|date=October 3, 2011|work=Solvay — Rhodia|archive-url=https://web.archive.org/web/20140421050640/http://www.rhodia.com/en/news_center/news_releases/Recycle_rare_earths_031011.tcm|archive-date=2014-04-21}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.recyclinginternational.com/recycling-news/3948/e-waste-and-batteries/france/rhodia-expands-rare-earth-recycling-reach|title=Rhodia expands rare earth recycling reach|date=October 11, 2011|publisher=Recycling International|archive-url=https://web.archive.org/web/20170729112600/http://www.recyclinginternational.com/recycling-news/3948/e-waste-and-batteries/france/rhodia-expands-rare-earth-recycling-reach|archive-date=July 29, 2017|accessdate=10 February 2017}}</ref> [[Јаглен|Јагленот]]<ref>{{Наведено списание|last=Sorokin|first=Anatoliy P|last2=Konyushok|first2=Andrey A|last3=Ageev|first3=Oleg A|last4=Zarubina|first4=Natalia V|last5=Ivanov|first5=Vladimir V|last6=Wang|first6=Jinxi|date=2019|title=Distribution of rare earth and selected trace elements in combustion products of Yerkovetskoe brown coal deposit (Amur Region, Russia)|journal=Energy Exploration & Exploitation|volume=37|issue=6|pages=1721–1736|bibcode=2019EExEx..37.1721S|doi=10.1177/0144598719862416|issn=0144-5987|jstor=26785615|doi-access=free}}</ref> и нуспроизводите од јаглен, како што се пепелта и тињата, се потенцијален извор на критични елементи вклучувајќи ги елементите од реткоземни елементи (REE) со проценети количини во опсег од 50 милиони метрички тони.<ref>{{Наведено списание|last=Wencai Zhang|last2=Mohammad Rezaee|last3=Abhijit Bhagavatula|last4=Yonggai Li|last5=John Groppo|last6=Rick Honaker|year=2015|title=A Review of the Occurrence and Promising Recovery Methods of Rare Earth Elements from Coal and Coal By-Products|journal=International Journal of Coal Preparation and Utilization|volume=35|issue=6|pages=295–330|bibcode=2015IJCPU..35..295Z|doi=10.1080/19392699.2015.1033097}}</ref>

=== Методи ===
Едно истражување измешало летечка пепел со саѓи, а потоа испратил пулс на струја од 1 секунда низ смесата, загревајќи ја на 3000 степени. Летечката пепел содржи микроскопски парчиња стакло што ги опфаќа металите. Топлината го крши стаклото, изложувајќи ги реткоземни елементи. Греењето со блиц, исто така, ги претвора [[Фосфат|фосфатите]] во оксиди, кои се порастворливи и поекстрабилни. Користејќи хлороводородна киселина во концентрации помали од 1% од конвенционалните методи, процесот извлекол  двојно повеќе материјал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.science.org/content/article/electric-jolt-salvages-valuable-metals-waste|title=An electric jolt salvages valuable metals from waste|last=Kean|first=Sam|date=February 9, 2022|work=www.science.org|language=en|accessdate=2022-02-15}}</ref>

== Својства ==
Според професорот по хемија Андреа Села, елементите на реткоземните елементи се разликуваат од другите елементи, по тоа што кога ќе се погледнат аналитички, тие се практично неразделни, со речиси исти хемиски својства. Сепак,во однос на нивните електронски и магнетни својства, секој од нив зазема уникатна технолошка ниша што ништо друго не може. На пример, „ретките земјени елементи [[Празеодиум|прасеодимиум]] (Pr) и [[Неодиум|неодимиум]] (Nd) можат да бидат вградени во стаклото и целосно да го отсечатт отсјајот од пламенот кога некој дува [[Дување стакло|стакло]]“.<ref name="ASella2016" />{{Pie chart|thumb=право|caption=US consumption of REE, 2018<ref name=USGS2019>{{cite book |doi=10.3133/70202434 |page=132 |chapter-url=https://www.usgs.gov/centers/nmic/mineral-commodity-summaries |chapter=Mineral Commodity Summaries 2019 |title=Mineral Commodity Summaries |year=2019 |s2cid=239335855 |access-date=June 26, 2019 |archive-date=June 29, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180629183108/https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/mcs/ |url-status=live}} <!-- Public domain --></ref>|other=|label1=Катализатори, 60%|value1=60|color1=црвена|label2=Ќерамика и стакло, 15%|value2=15|color2=жолто|label3=Полирање, 10%|value3=10|color3=розова|label4="друго", 5%|value4=5|color4=обична|label5=Металургија, 10%|value5=10|color5=сина}}

== Употреба ==
Употребата, апликациите и побарувачката за елементи од реткоземни  се прошириле со текот на годините. На глобално ниво, повеќето REE се користат за [[Катализа|катализатори]] и магнети.<ref>{{Наведено списание|last=Volokh|first=A.A.|last2=Gorbunov|first2=A.V.|last3=Gundorina|first3=S.F.|last4=Revich|first4=B.A.|last5=Frontasyeva|first5=M.V.|last6=Chen Sen Pal|date=1990-06|title=Phosphorus fertilizer production as a source of rare-earth elements pollution of the environment|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/0048969790900594|journal=Science of The Total Environment|language=en|volume=95|pages=141–148|doi=10.1016/0048-9697(90)90059-4}}</ref> Во САД, повеќе од половина од REE се користат за катализатори; керамиката, стаклото и полирањето се исто така главна употреба. 

Други важни употреби на елементите од реткоземни елементи се применливи за производство на магнети, легури, очила и електроника со високи перформанси. Ce и La се важни како катализатори и се користат за рафинирање на нафта и како адитиви за дизел. Nd е важен во производството на магнети во традиционалните и нискојаглеродни технологии. Елементите од реткоземни елементи во оваа категорија се користат во електричните мотори на хибридни и електрични возила, генератори во некои [[Ветерна турбина|турбини на ветер]], хард дискови, пренослива електроника, микрофони и звучници. 

Ce, La и Nd се важни во правењето легури и во производството на [[Горивна ќелија|горивни ќелии]] и [[Никел-металхидриден акумулатор|батерии од никел-метал хидрид]] , Ce, Ga и Nd се важни во електрониката и се користат во производството на LCD и плазма екрани, оптички влакна и ласери,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://doi.org/10.3998/mpub.11435021.cmp.6|title=Screenshot of Itunes Library - Archived Platform Itunes 2010|work=doi.org|accessdate=2025-03-07}}</ref> и во медицинската слика. Дополнителни употреби за елементите од реткоземни елементи се како трагачи во медицински апликации, ѓубрива и во третман на вода.<ref name="gsl"/>

РЕЕ се користат во земјоделството за да се зголеми растот на растенијата, продуктивноста и отпорноста на стрес, навидум без негативни ефекти за исхраната на луѓето и животните. REE се користат во земјоделството преку ѓубрива збогатени со REE, што е широко користена практика во Кина.<ref name="Pang">{{Наведено списание|last=Pang|first=Xin|last2=Li|first2=Decheng|last3=Peng|first3=An|date=2002-03-01|title=Application of rare-earth elements in the agriculture of China and its environmental behavior in soil|url=http://ir.rcees.ac.cn/handle/311016/23951|journal=Environmental Science and Pollution Research|language=en|volume=9|issue=2|pages=143–8|bibcode=2002ESPR....9..143P|doi=10.1007/BF02987462|issn=0944-1344|pmid=12008295|archive-url=https://web.archive.org/web/20220623071752/https://ir.rcees.ac.cn/handle/311016/23951|archive-date=June 23, 2022|access-date=July 29, 2019}}</ref> Покрај тоа, REE се адитиви за добиточна храна што резултирало со зголемено производство како што се поголемите животни и поголемо производство на [[јајца]] и [[млечни производи]]. Сепак, оваа практика резултирала со биоакумулација на REE во сточарството и влијаела на растот на вегетацијата и алгите во овие земјоделски области. <ref name="Kyung">{{Наведено списание|last=Rim|first=Kyung-Taek|date=2016-09-01|title=Effects of rare earth elements on the environment and human health: A literature review|journal=Toxicology and Environmental Health Sciences|language=en|volume=8|issue=3|pages=189–200|bibcode=2016TxEHS...8..189R|doi=10.1007/s13530-016-0276-y|issn=2005-9752}}</ref> Дополнително, иако не се забележани лоши ефекти при сегашните ниски концентрации, ефектите на долг рок и со акумулација со текот на времето се непознати, што предизвикува некои повици за повеќе истражувања за нивните можни ефекти. <ref name="Pang" /> <ref name="Ali 123–134">{{Наведено списание|last=Ali|first=Saleem H.|date=2014-02-13|title=Social and Environmental Impact of the Rare Earth Industries|journal=Resources|language=en|volume=3|issue=1|pages=123–134|bibcode=2014Resou...3..123A|doi=10.3390/resources3010123|doi-access=free}}</ref>

== Еколошки размислувања ==
РЕЕ природно се наоѓаат во многу ниски концентрации во животната средина. Рудниците често се во земји каде еколошките и социјалните стандарди се многу ниски, што доведува до кршење на човековите права, уништување на шумите и контаминација на земјиштето и водата.<ref name="rizk">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.eib.org/en/stories/digital-footprint|title=What colour is the cloud?|last=Rizk|first=Shirley|date=21 June 2019|work=European Investment Bank|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414035732/https://www.eib.org/en/stories/digital-footprint|archive-date=April 14, 2021|accessdate=2020-09-17}}</ref> <ref name="standaert">{{Наведена мрежна страница|url=https://e360.yale.edu/features/china-wrestles-with-the-toxic-aftermath-of-rare-earth-mining|title=China Wrestles with the Toxic Aftermath of Rare Earth Mining|last=Standaert|first=Michael|date=2 July 2019|work=Yale Environment 360|publisher=Yale School of the Environment|archive-url=https://web.archive.org/web/20220709042527/https://e360.yale.edu/features/china-wrestles-with-the-toxic-aftermath-of-rare-earth-mining|archive-date=July 9, 2022|accessdate=16 June 2021}}</ref> Општо земено, се проценува дека со екстракција на 1 метрички тон елемент од реткоземни елементи се создаваат околу 2.000 метрички тони отпад, делумно токсичен, вклучително и 1 тон радиоактивен отпад. Најголемата локација за рударство на РЕЕ, Бајан Обо во Кина, произвела повеќе од 70.000 тони радиоактивен отпад, кој ги контаминирал подземните води. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.climate.columbia.edu/2023/04/05/the-energy-transition-will-need-more-rare-earth-elements-can-we-secure-them-sustainably/|title=The Energy Transition Will Need More Rare Earth Elements. Can We Secure Them Sustainably?|last=CHO|first=RENEE|date=April 5, 2023|work=State of the planet|publisher=Columbia Climate School|accessdate=27 September 2023}}</ref>

Ископувањето на РЕЕ предизвикало [[Загадување на почвата|контаминација]] на почвата и [[вода]]<nowiki/>та околу производните области, што влијаело на вегетацијата во овие области со намалување на производството [[Хлорофил|на хлорофил]], што влијало на фотосинтезата и го инхибирало растот на растенијата.<ref name="Kyung"/> Сепак влијанието на контаминацијата со REE врз вегетацијата зависи од растенијата кои се присутни во контаминираната средина: не сите растенија ги задржуваат и апсорбираат REE. Исто така, способноста на вегетацијата да ја внесе REE зависи од типот на REE присутна во почвата, па оттука има мноштво фактори кои влијаат на овој процес.<ref name="sciencedirect.com">{{Наведено списание|last=Chua|first=H|date=18 June 1998|title=Bio-accumulation of environmental residues of rare earth elements in aquatic flora ''Eichhornia crassipes'' (Mart.) Solms in Guangdong Province of China|journal=Science of the Total Environment|language=en|volume=214|issue=1–3|pages=79–85|bibcode=1998ScTEn.214...79C|doi=10.1016/S0048-9697(98)00055-2|issn=0048-9697}}</ref> Земјоделските растенија се главниот тип на вегетација погодена од контаминација со REE во животната средина, двете растенија со поголема шанса за апсорпција и складирање на РЕЕ се јаболката и цвеклото.<ref name="Volokh">{{Наведено списание|last=Volokh|first=A. A.|last2=Gorbunov|first2=A. V.|last3=Gundorina|first3=S. F.|last4=Revich|first4=B. A.|last5=Frontasyeva|first5=M. V.|last6=Chen Sen Pal|date=1990-06-01|title=Phosphorus fertilizer production as a source of rare-earth elements pollution of the environment|journal=Science of the Total Environment|language=en|volume=95|pages=141–148|bibcode=1990ScTEn..95..141V|doi=10.1016/0048-9697(90)90059-4|issn=0048-9697|pmid=2169646}}</ref> Понатаму, постои можност дека РЕЕ може да се исцедат во водната средина и да се апсорбираат од водната вегетација, која потоа може да био-акумулира и потенцијално да влезе во синџирот на исхрана на човекот ако добитокот или луѓето  изберат да ја јадат вегетацијата. Пример за оваа ситуација бил случајот со [[Воден зумбул|водениот хиацинт]] ( ''Eichhornia crassipes)'' во Кина, каде што водата била загадена поради ѓубриво збогатено со REE што се користело во блиската земјоделска област. Водната средина се контаминирала со [[цериум]] и резултирало со тоа што водениот зумбул станал три пати поконцентриран со цериум од неговата околна вода.<ref name="sciencedirect.com" />
[[Податотека:Baiyunebo_ast_2006181.jpg|мини| Сателитска слика со лажни бои на рударскиот округ Бајан Обо, 2006 година]]
Рударството, рафинирањето и рециклирањето на реткоземните елементи имаат сериозни еколошки последици доколку не се управува соодветно. Радиоактивното јаловиште на ниско ниво што произлегува од појавата на [[ториум]] и [[ураниум]] во руди од реткоземните елементи претставуваат потенцијална опасност  <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/substances/thorium|title=Thorium - Cancer-Causing Substances - NCI|date=2015-03-20|work=www.cancer.gov|language=en|accessdate=2024-02-14}}</ref> и несоодветното ракување со овие супстанции може да резултира со голема штета на животната средина. Во мај 2010 година, Кина најави голема, петмесечна акција за сузбивање на нелегалното ископување со цел да се заштити животната средина и нејзините ресурси. Оваа кампања се очекува да биде концентрирана на југ,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chinamining.org/News/2010-05-21/1274404411d36358.html|title=Govt cracks whip on rare earth mining|date=May 21, 2010|publisher=China Mining Association|archive-url=https://web.archive.org/web/20110725170447/http://www.chinamining.org/News/2010-05-21/1274404411d36358.html|archive-date=2011-07-25|accessdate=June 3, 2010}}</ref> каде што се рудниците– најчесто мали, рурални и со нелегални операции– се особено склони кон испуштање токсичен отпад во општото водоснабдување.<ref>{{Наведено списание|last=Sprecher|first=Benjamin|last2=Xiao|first2=Yanping|last3=Walton|first3=Allan|last4=Speight|first4=John|last5=Harris|first5=Rex|last6=Kleijn|first6=Rene|last7=Visser|first7=Geert|last8=Kramer|first8=Gert Jan|date=2014-04-01|title=Life Cycle Inventory of the Production of Rare Earths and the Subsequent Production of NdFeB Rare Earth Permanent Magnets|url=https://pubs.acs.org/doi/10.1021/es404596q|journal=Environmental Science & Technology|language=en|volume=48|issue=7|pages=3951–3958|doi=10.1021/es404596q|issn=0013-936X}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rfa.org/english/news/china_pollution-20080222.html|title=South China Villagers Slam Pollution From Rare Earth Mine|last=Lee Yong-tim|date=22 February 2008|work=Radio Free Asia|archive-url=https://web.archive.org/web/20220420055708/https://www.rfa.org/english/news/china_pollution-20080222.html|archive-date=April 20, 2022|accessdate=16 March 2008}}</ref> Сепак, дури и големата операција во Баотоу, во Внатрешна Монголија, каде што голем дел од светските резерви на реткоземните елементи се рафинирани, предизвикале голема еколошка штета.<ref name="NYT">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2010/10/30/business/global/30rare.html|title=After China's Rare Earth Embargo, a New Calculus|last=Bradsher, Keith|date=October 29, 2010|work=The New York Times|access-date=October 30, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625155338/https://www.nytimes.com/2010/10/30/business/global/30rare.html|archive-date=June 25, 2022|author-link=Keith Bradsher}}</ref> Кинеското Министерство за индустрија и информатичка технологија проценило дека трошоците за чистење во провинцијата Џиангси изнесуваат 5,5 милијарди долари.<ref name="standaert"/>

Сепак, можно е да се филтрираат и да се повратат сите реткоземни елементи  што течат со отпадните води од рударските капацитети. Меѓутоа, таквата опрема за филтрирање и враќање не може секогаш да биде присутна на излезите што ја носат отпадната вода.<ref>{{Наведено списание|last=Pereao|first=Omoniyi|last2=Bode-Aluko|first2=Chris|last3=Fatoba|first3=Olanrewaju|last4=Laatikaine|first4=Katri|last5=Petrik|first5=Leslie|date=2018|title=Rare earth elements removal techniques from water/wastewater: a review|url=https://www.researchgate.net/publication/328637201|journal=Desalination and Water Treatment|volume=130|pages=71–86|bibcode=2018DWatT.130...71P|doi=10.5004/dwt.2018.22844|issn=1944-3994}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=Barros|first=Óscar|last2=Costa|first2=Lara|last3=Costa|first3=Filomena|last4=Lago|first4=Ana|last5=Rocha|first5=Verónica|last6=Vipotnik|first6=Ziva|last7=Silva|first7=Bruna|last8=Tavares|first8=Teresa|date=March 13, 2019|title=Recovery of Rare Earth Elements from Wastewater Towards a Circular Economy|journal=Molecules|volume=24|issue=6|page=1005|doi=10.3390/molecules24061005|pmc=6471397|pmid=30871164|doi-access=free}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://lirias.kuleuven.be/retrieve/325732|title=Towards zero-waste valorization of rare earth elements|archive-url=https://web.archive.org/web/20210607160620/https://lirias.kuleuven.be/retrieve/325732|archive-date=June 7, 2021|accessdate=June 7, 2021}}</ref>

REE се меѓу најкритичните елементи за модерните технологии и општеството. И покрај ова, обично само околуу 1% од ОИР се рециклираат од крајните производи.<ref>{{Наведено списание|last=Jowitt|first=Simon M.|last2=Werner|first2=Timothy T.|last3=Weng|first3=Zhehan|last4=Mudd|first4=Gavin M.|date=2018-10-01|title=Recycling of the rare earth elements|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2452223617301256|journal=Current Opinion in Green and Sustainable Chemistry|series=Reuse and Recycling / UN SGDs: How can Sustainable Chemistry Contribute? / Green Chemistry in Education|language=en|volume=13|pages=1–7|bibcode=2018COGSC..13....1J|doi=10.1016/j.cogsc.2018.02.008|issn=2452-2236}}</ref> Рециклирањето и повторното користење на REE не е лесно. Овие елементи се претежно присутни во мали количини во мали електронски делови и тешко се одвојуваат хемиски.<ref name="Balaram2019">{{Наведено списание|last=Balaram|first=V.|date=2019-07-01|title=Rare earth elements: A review of applications, occurrence, exploration, analysis, recycling, and environmental impact|journal=Geoscience Frontiers|language=en|volume=10|issue=4|pages=1285–1303|bibcode=2019GeoFr..10.1285B|doi=10.1016/j.gsf.2018.12.005|issn=1674-9871|doi-access=free}}</ref> На пример, обновувањето на неодимиумот бара рачно расклопување на хард дисковите бидејќи со распарчувањето на дисковите се обновуваат само 10% од REE. <ref>{{Наведено списание|last=Sprecher|first=Benjamin|last2=Xiao|first2=Yanping|last3=Walton|first3=Allan|last4=Speight|first4=John|last5=Harris|first5=Rex|last6=Kleijn|first6=Rene|last7=Visser|first7=Geert|last8=Kramer|first8=Gert Jan|date=2014-04-01|title=Life Cycle Inventory of the Production of Rare Earths and the Subsequent Production of NdFeB Rare Earth Permanent Magnets|url=https://pubs.acs.org/doi/10.1021/es404596q|journal=Environmental Science & Technology|language=en|volume=48|issue=7|pages=3951–3958|bibcode=2014EnST...48.3951S|doi=10.1021/es404596q|issn=0013-936X|pmid=24576005}}</ref>

=== Влијание на контаминација со REE ===

==== На вегетацијата ====
Ископувањето на РЕЕ предизвикало контаминација на почвата и водата околу производните области, што влијаело на вегетацијата во овие области со намалување на производството на хлорофил, што влијаело на фотосинтезата и го инхибирало растот на растенијата.<ref>{{Наведено списание|last=Rim|first=Kyung-Taek|date=2016-09|title=Effects of rare earth elements on the environment and human health: A literature review|url=http://link.springer.com/10.1007/s13530-016-0276-y|journal=Toxicology and Environmental Health Sciences|language=en|volume=8|issue=3|pages=189–200|doi=10.1007/s13530-016-0276-y|issn=2005-9752}}</ref>

==== На човековото здравје ====
Хемиските својства на REE се толку слични што се очекува да покажат слична токсичност кај луѓето. Студиите за смртност покажуваат дека REE не се многу токсични.<ref name="HiranoSuzuki1996">{{Наведено списание|last=Hirano|first=S|last2=Suzuki|first2=K T|date=March 1996|title=Exposure, metabolism, and toxicity of rare earths and related compounds.|journal=Environmental Health Perspectives|language=en|volume=104|issue=suppl 1|pages=85–95|bibcode=1996EnvHP.104S..85H|doi=10.1289/ehp.96104s185|issn=0091-6765|pmc=1469566|pmid=8722113}}</ref> Долготрајното (18 месеци) вдишување на прашина што содржи високи нивоа (60%) на REE се покажало дека предизвикува пневмокониоза, но механизмот е непознат.<ref name="HiranoSuzuki1996" />

Во Гренланд, постои значителен спор околу тоа дали да се започне нов рудник за ретки земји во Кванефелд поради еколошки грижи. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.dw.com/en/greenland-votes-split-on-rare-earth-metals-mining/a-57113587|title=Greenland votes, split on rare earth metals mining|date=2021-06-04|work=Deutsche Welle|access-date=2021-04-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220621090757/https://www.dw.com/en/greenland-votes-split-on-rare-earth-metals-mining/a-57113587|archive-date=June 21, 2022|language=en-GB}}</ref>

== Геополитички размислувања ==
[[Податотека:USGS_rare_earth_oxides_production_graph.PNG|алт=A U.S.G.S. graph of global rare-earth-oxide production trends, 1956–2008|десно|мини| Глобални трендови на производство на оксид од реткоземни елементи, 1956-2008 ([[Геолошки топографски институт на САД|USGS]])]]
Кина официјално ги навела осиромашувањето на ресурсите и загриженоста за животната средина како причини за репресија на национално ниво против нејзиниот сектор за производство на минерали од реткоземни елементи.<ref name="ReutersSept611"/> Сепак, на кинеската политика за ретки земји и се припишуваат нееколошки мотиви.<ref name="NYT"/> Според ''Економист'', „Намалување на нивниот извоз на метали од реткоземни елементи... се работи за придвижување на кинеските производители најгоре во синџирот на снабдување, за да можат да продаваат вредни готови производи на светот наместо суровини  <ref>{{Наведено списание|last=Barakos|first=G|last2=Gutzmer|first2=J|last3=Mischo|first3=H|year=2016|title=Strategic evaluations and mining process optimization towards a strong global REE supply chain|journal=Journal of Sustainable Mining|volume=15|issue=1|pages=26–35|bibcode=2016JSMin..15...26B|doi=10.1016/j.jsm.2016.05.002|doi-access=free}}</ref> (Сите рафинерии и погони за преработка кои ја трансформираат суровата руда во вредни елементи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.investopedia.com/terms/v/valuechain.asp|title=Value Chain|work=Investopedia|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610222900/https://www.investopedia.com/terms/v/valuechain.asp|archive-date=June 10, 2022|accessdate=September 26, 2017}}</ref> ) Според зборовите на Денг Ксијаопинг, кинески политичар од доцните 1970-ти до крајот на 1980-тите, „Блискиот исток има нафта,; ние имаме реткоземни елементи... тоа е од исклучително важно стратешко значење; мораме да бидеме сигурни дека ќе го искористиме најреткото прашање на земјата, предноста на земјата во ресурсите на реткоземни елементи“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.businessinsider.com/seventeen-metals-the-middle-east-has-oil-china-has-rare-earth-2011-1|title=Seventeen Metals: 'The Middle East has oil, China has rare earth'|last=Dian L. Chu|date=Nov 11, 2010|work=Business Insider|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624033304/https://www.businessinsider.com/seventeen-metals-the-middle-east-has-oil-china-has-rare-earth-2011-1|archive-date=June 24, 2022|accessdate=September 27, 2017}}</ref>

Еден можен пример за контрола на пазарот е поделбата на General Motors која се занимава со минијатуризирани истражувања на магнети, која ја затвори својата канцеларија во САД и го пресели целиот свој персонал во [[Народна Република Кина|Кина]] во 2006 година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://theanchorhouse.com/2006/11/|title=Rare earth innovation: the silent shift to China|last=Cox|first=C.|date=16 November 2006|publisher=The Anchor House, Inc|archive-url=https://web.archive.org/web/20080421031137/http://theanchorhouse.com/2006/11/|archive-date=2008-04-21|accessdate=29 February 2008}}</ref> (Кинеската извозна квота се однесува само на металот, но не и на производите направени од овие метали, како што се магнетите).

Било објавено,<ref name="nytimes">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2010/09/23/business/global/23rare.html?_r=1&partner=rss&emc=rss|title=Amid Tension, China Blocks Vital Exports to Japan|last=Bradsher|first=Keith|date=2010-09-22|access-date=22 September 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20220423200732/https://www.nytimes.com/2010/09/23/business/global/23rare.html?_r=1&partner=rss&emc=rss|archive-date=April 23, 2022|publisher=The New York Times Company}}</ref> но официјално негирале,<ref name="wsjs">{{Наведени вести|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704062804575509640345070222?mod=WSJ_hps_LEFTTopStories|title=China Denies Halting Rare-Earth Exports to Japan|last=James T. Areddy, David Fickling And Norihiko Shirouzu|date=2010-09-23|work=Wall Street Journal|access-date=22 September 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20220615124340/https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704062804575509640345070222?mod=WSJ_hps_LEFTTopStories|archive-date=June 15, 2022}}</ref> дека Кина вовела забрана за извоз на пратки на оксиди од реткоземни минерали (но не и легури) во Јапонија на 22 септември 2010 година, како одговор на апсењето на капетан на кинески рибарски брод од страна на јапонската крајбрежна стража .  <ref name="Distillations"/> На 2 септември 2010 година, неколку дена пред инцидентот со рибарски брод, ''Економист'' објавил дека „Кина... во јули го објавила последното во серијата годишни намалувања на извозот, овој пат за 40% до точно 30.258 тони.“<ref>{{Наведено списание|last=Pagano|first=Giovanni|last2=Aliberti|first2=Francesco|last3=Guida|first3=Marco|last4=Oral|first4=Rahime|last5=Siciliano|first5=Antonietta|last6=Trifuoggi|first6=Marco|last7=Tommasi|first7=Franca|date=2015-10|title=Rare earth elements in human and animal health: State of art and research priorities|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0013935115300165|journal=Environmental Research|language=en|volume=142|pages=215–220|doi=10.1016/j.envres.2015.06.039}}</ref> <ref name="Distillations"/>

[[Министерство за енергетика на САД|Министерството за енергетика на Соединетите Американски Држави]] во својот извештај за Стратегија за критични материјали од 2010 година го идентификувало [[Диспрозиум|диспрозиумот]] како елемент кој бил најкритичен во однос на увозот.<ref>Mills, Mark P. [https://blogs.forbes.com/markpmills/2011/01/01/techs-mineral-infrastructure-time-to-emulate-chinas-rare-earth-policies/ "Tech's Mineral Infrastructure&nbsp;– Time to Emulate China's Rare Earth Policies."] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110526090822/https://blogs.forbes.com/markpmills/2011/01/01/techs-mineral-infrastructure-time-to-emulate-chinas-rare-earth-policies/|date=May 26, 2011}} ''[[Форбс|Forbes]]'', 1 January 2010.</ref>

Се тврди дека геополитичкото значење на реткоземните елементи е претерано во литературата за геополитиката на обновливите извори на енергија, потценувајќи ја моќта на економските стимулации за проширено производство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://energypost.eu/eu-u-s-exploring-new-sources-of-rare-earth-minerals-should-china-limit-exports/|title=EU, U.S. exploring new sources of Rare Earth Minerals, should China limit exports|last=Trakimavicius|first=Lukas|date=25 February 2021|publisher=Energy Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20220215100817/https://energypost.eu/eu-u-s-exploring-new-sources-of-rare-earth-minerals-should-china-limit-exports/|archive-date=February 15, 2022|accessdate=25 February 2021}}</ref> <ref name=":0">{{Наведено списание|last=Overland|first=Indra|date=2019-03-01|title=The geopolitics of renewable energy: Debunking four emerging myths|journal=Energy Research & Social Science|volume=49|pages=36–40|bibcode=2019ERSS...49...36O|doi=10.1016/j.erss.2018.10.018|issn=2214-6296|doi-access=free|hdl-access=free}}</ref> Ова особено се однесува на неодимиум. Поради неговата улога во постојаните магнети што се користат за турбините на ветер, се тврди дека неодимиумот ќе биде еден од главните објекти на геополитичката конкуренција во светот кој работи на обновлива енергија. Но, оваа перспектива била критикувана поради тоа што не препознале дека повеќето турбини на ветер имаат запчаници и не користат постојани магнети.<ref name=":0" />

== Во популарната култура ==
Заплетот на сега класичниот меѓународен крими-трилер на Ерик Амблер, „Валкана приказна“ од 1967 година (наречен „Овој пиштол за изнајмување“, но не треба да се меша со филмот „Овој пиштол за изнајмување''“'' (1942)) ја прикажува борбата меѓу два ривалски рударски картели за контрола на парцела во измислена африканска земја, која содржи многу богати депозити.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/a/eric-ambler/dirty-story/|title=Book Reviews, Sites, Romance, Fantasy, Fiction|work=Kirkus Reviews}}</ref>

== Поврзано ==
[[Список на елементи кои се соочуваат со недостиг]]

[[Материјален пасош: ги наведува употребените материјали во производите]]

[[Пенсана сол крајот|Пенсана сол]] 

[[Благороден метал]]

[[Магнет од реткоземни]]

[[Минерал од реткоземни]]

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==

* {{Ризница-ред|Rare earth elements}}
* {{Британика|491579|Rare-earth element}}
[[Категорија:Збирови на хемиски елементи]]
[[Категорија:Метални елементи]]
[[Категорија:Реткоземни елементи]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]
<references />