Преглед на кодот на Рубидиум азид

{{Chembox
<!-- Images --> 
| ImageFile = Rubidium azide structure.png
| ImageSize = 160
| ImageAlt = 
| ImageFile1 = RbN3.png
<!-- Names -->
| OtherNames = Рубидиум азид
| IUPACName = Рубидиум(1+);азид
| SystematicName = 
<!-- Sections -->
| Section1 = {{Chembox Identifiers
| InChI = 1S/N3.Rb/c1-3-2;/q-1;+1
| InChIKey = GEWQYWRSUXOTOL-UHFFFAOYSA-N
| InChI_Ref = {{stdinchicite|correct|??}}
| InChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|??}}
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo = 22756-36-1
| PubChem = 89824
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = 81078
| SMILES = [N-]=[N+]=[N-].[Rb+]
  }}
| Section2 = {{Chembox Properties
| Formula = {{chem2|RbN3}}
| MolarMass = 127,49&nbsp;g&sdot;mol<sup>−1</sup>
| Appearance = Безбојни игрли<ref name="handbook">{{cite book|last1=Perry|first1=Dale|title=Handbook of Inorganic Compounds|location=Online|page=333|url=https://books.google.com/books?id=0fT4wfhF1AsC&q=Handbook+of+Inorganic+Compounds|accessdate=31 January 2018|isbn=9780849386718|date=1995-05-17}}</ref>
| Density = 2,79&nbsp;g&sdot;cm<sup>−3</sup><ref name="handbook" /><ref name="alkali" />
| MeltingPtC = 317-321
| MeltingPt_ref = <ref name="alkali" /><ref name="pressure" />
| BoilingPt = Се разчага
| Solubility = {{ubli
 | 107,1&nbsp;g/100{{nnbsp}}g (16&nbsp;°C)
 | 114,1&nbsp;g/100{{nnbsp}}g (17&nbsp;°C)<ref name=[1]>{{cite web|last1=Hála|first1=Jiri|title=IUPAC-NIST Solubility Data Series. 79. Alkali and Alkaline Earth Metal Pseudohalides|url=http://nist.gov/data/PDFfiles/jpcrd643.pdf|website=nist.gov|accessdate=31 January 2018|ref=[1]|archive-date=1 February 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180201075248/http://nist.gov/data/PDFfiles/jpcrd643.pdf|url-status=dead}}</ref>
 }}
| SolubleOther = 0,182&nbsp;g/100{{nnbsp}}g (16&nbsp;°C, [[етанол]])<ref name="[1]" />
  }}
| Section3 = 
| Section4 = {{Chembox Thermochemistry
| HeatCapacity =
| DeltaHf = −0.1&nbsp;kcal&sdot;mol<sup>−1</sup><ref name="alkali">{{cite book|last1=Hart|first1=William|last2=Beumel|first2=O. F.|last3=Whaley|first3=Thomas|title=The Chemistry of Lithium, Sodium, Potassium, Rubidium, Cesium and Francium: Pergamon Texts in Inorganic Chemistry|date=22 October 2013|publisher=Pergamon Press|location=Online|page=438|url=https://books.google.com/books?id=JUj-BAAAQBAJ|accessdate=31 January 2018|isbn=9781483187570}}</ref>
  }}
| Section5 = 
| Section6 = 
| Section7 = {{Chembox Hazards
| NFPA-F = 0
| NFPA-H = 4
| NFPA-R = 3
| NFPA-S = 
  }}
| Section8 = {{Chembox Related
| OtherAnions = [[Рубидиум нитрат]]
| OtherCations = [[Литиум азид]] <br> [[Калиум азид]] <br> [[Натриум азид]] <br> [[Сребро азид]] <br> [[Амониум азид]]
| OtherFunction_label = 
| OtherFunction = 
| OtherCompounds =
  }}
}}

'''Рубидиум азид''' — неорганско соединение чија формула е {{Хем2|[[Рубидиум|Rb]][[Азот|N]]3}}. Тоа е рубидиумова [[Соли|сол]] на [[Азотоводородна киселина|азотоводородната киселина]] {{Хем2|HN3}}. Како и повеќето [[Азид|азиди]], тој е експлозивен.<ref name="pressure">{{Наведена мрежна страница|url=http://documents.htracyhall.org/ocr/HTH-Archives/Cabinet%208/Drawer%204%20(MP-OL)/(Pistorius,%20C.W.F.T.)%20(linked)/(Pistorius,%20C.W.F.T.)-629_OCR.pdf|title=Phase Diagrams to High Pressures of the Univalent Azides Belonging to the Space Group D 4hI8-14/mcm|last=Pistorius|first=Carl W. F. T.|date=27 December 1968|location=Online|pages=1, 4–5|accessdate=1 February 2018}}{{Мртва_врска|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

== Подготовка ==
Рубидиум азидот може да се создаде со реакција помеѓу [[рубидиум сулфат]] и [[бариум азид]] што резултира со образување на лесно одвоен нерастворлив [[бариум сулфат]]: 

: {{Хем2|Rb2SO4 + Ba(N3)2 -> 2 RbN3 + BaSO4}}

Според најмалку една студија, рубидиум азидот бил произведен со реакција помеѓу [[бутил нитрит]], [[хидразин]] [[Хидрат|монохидрат]] и [[рубидиум хидроксид]] во присуство на [[етанол]]:

: {{Хем2|C4H9ONO + N2H4*H2O + RbOH -> RbN3 + C4H9OH + 3 H2O}}

Оваа формула обично се користи за синтеза на [[калиум азид]] од [[калиум хидроксид]].<ref name="hydrazine">{{Наведено списание|last=Ogden|first=J. Steven|last2=Dyke|first2=John M.|last3=Levason|first3=William|last4=Ferrante|first4=Francesco|last5=Gagliardi|first5=Laura|year=2006|title=The Characterisation of Molecular Alkali-Metal Azides|url=https://pdfs.semanticscholar.org/c1a2/6083ba798e9870982b99a19064d04c7eac9d.pdf|journal=Chemistry - A European Journal|volume=12|issue=13|pages=3580–3586|doi=10.1002/CHEM.200501101|pmid=16491492|archive-url=https://web.archive.org/web/20180203065332/https://pdfs.semanticscholar.org/c1a2/6083ba798e9870982b99a19064d04c7eac9d.pdf|archive-date=3 February 2018|access-date=2 February 2018}}</ref>

== Употреба ==
Рубидиум азидот е испитуван за можна употреба во ќелиите на алкална пареа, кои се користат како компоненти во[[Атомски часовник|атомски часовници]], [[Атомски магнетометар|атомски магнетометри]] и [[Атомски жироскоп|атомски жироскопи]]. Азидите се пожелни почетни материјали бидејќи изложени на [[Ултравиолетово зрачење|УВ светлина]] се разградуваат на [[Рубидиум|рубидиумов]] метал и азотен гас. Според една публикација:<blockquote>Помеѓу различните техники што се користат за полнење на микрофабрикувани ќелии на алкална пареа {{Мали|[sic]}}, УВ разложувањето на рубидиум азидот ({{Хем2|RbN3}} ) во метален Rb и азот во {{Хем2|Al2O3}} обложени ќелии  е многу ветувачки пристап за евтина изработка на вафер (меѓупроизвод при изработката на [[интегрирани кола]]).<ref name="vaporcell">{{Наведено списание|last=Karlen|first=Sylvain|last2=Gobet|first2=Jean|last3=Overstolz|first3=Thomas|last4=Haesler|first4=Jacques|last5=Lecomte|first5=Steve|date=26 January 2017|title=Lifetime assessment of RbN<sub>3</sub>-filled MEMS atomic vapor cells with Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> coating|url=https://www.osapublishing.org/DirectPDFAccess/E7E1A688-B2BA-BB09-FEBAF494164ECD88_357718/oe-25-3-2187.pdf|journal=Optics Express|volume=25|issue=3|pages=2187–2194|bibcode=2017OExpr..25.2187K|doi=10.1364/OE.25.002187|pmid=29519066|access-date=17 March 2018|doi-access=free}}</ref></blockquote>

== Структура ==
На собна температура, рубидиум азидот ја има истата структура како [[калиум водород флуорид]] - искривена структура на [[цезиум хлорид]]. На температура од 315 °C и при притисок од 1 [[Атмосфера (единица)|atm]], рубидиум азидот преминува во нормална структура на цезиум хлорид. ''II/I'' преодната температура на рубидиум азидот е во рамките на 2 °C од неговата [[точка на топење]].<ref name="pressure"/>

При висок притисок рубидиум азидот има преод на структурата, што се јавува при притисок од околу 4,8 килобари на температура од 0 °C. Преодната граница на преодот ''II/III'' може да се определи со врската <math>P = 4.82 + 0.0240\,t</math>, каде <math>P</math> е притисокот во килобари и <math>t</math> е температурата во степени [[Целзиусов степен|Целзиусови]].<ref name="pressure"/>

== Реакции ==
Кога ќе се загрее или ќе биде сериозно [[Удар (механика)|удрен]], рубидиум азидот, како и сите азиди, се разложува и притоа ослободува азотен гас:

: {{Хем2|2 RbN3 -> 2 Rb + 3 N2}}

Испуштање на рубидиум азид во азотен гас ќе произведе [[Rubidium nitride|рубидиум нитрид]].

== Опасности ==
При 4,1 килобар притисок и околу 460&nbsp;°C, рубидиум азидот експлозивно ќе се разложи.<ref name="pressure"/> Во нормални околности, експлодира на 395&nbsp;°C.  Исто така, се разложува при изложување на [[Ултравиолетово зрачење|ултравиолетова светлина]].<ref name="vaporcell"/>

Рубидиум азидот е многу чувствителен на [[Удар (механика)|механички удари]], со чувствителност на удар споредлива со онаа на [[Тринитротолуен|ТНТ]].<ref name="elastic">{{Наведено списание|last=Babu|first=K. Ramesh|last2=Vaitheeswaran|first2=G.|year=2013|title=Structure, elastic and dynamical properties of KN3 and RbN3: A van der Waals density functional study|journal=Solid State Sciences|publisher=Advanced Centre of Research in High Energy Materials (ACRHEM), University of Hyderabad|volume=23|pages=17–25|arxiv=1311.0979|bibcode=2013SSSci..23...17R|citeseerx=10.1.1.768.1309|doi=10.1016/j.solidstatesciences.2013.05.017}}</ref>

Како и сите азиди, рубидиум азидот е отровен.

== Наводи ==
{{наводи}}

{{Соединенија на рубидиумот}}
{{Азиди}}
[[Категорија:Експлозивни хемикалии]]
[[Категорија:Соединенија на рубидиумот]]
[[Категорија:Азиди]]