Преглед на кодот на 6 Хеба

{{Infobox planet
 | minorplanet = yes
 | background=#D6D6D6
 | name=6 Хеба
 | symbol= [[File:6 Hebe symbol (fixed width).svg|32px]]
 | image=6hebe.png
 | image_size = 265
 | caption = ''Хеба'' снимена од [[Европска јужна опсерваторија|Европската јужна опсерваторија]] на [[Многу голем телескоп]] 
 | discoverer=[[Карл Лудвиг Хенке]]
 | discovered=1 јули 1847
 | mpc_name=(6) Хеба
 | alt_names=1847 JB
 | pronounced = {{IPAc-en|ˈ|h|iː|b|iː}}<ref>Noah Webster (1884) ''A Practical Dictionary of the English Language''</ref>
 | adjectives = Hebean {{IPAc-en|h|iː|ˈ|b|iː|@|n}}
 | named_after = [[Хеба (митологија)|Хеба]]
 | mp_category=[[Астероиден појас|Главен појас]]
 | epoch=26 ноември 2005 ([[јулијански ден|јд]] 2453700.5)
 | semimajor=2.426 ае (362.851 Gm)
 | perihelion=1.937 ае (289.705 Gm)
 | aphelion=2.914 [[Астрономска единица|ае]] (435.996 Gm)
 | eccentricity=0.202
 | period=3.78 [[јулијанска година (астрономија)|a]] (1379.756 d)
 | inclination=14.751°
 | asc_node=138.752°
 | arg_peri=239.492°
 | mean_anomaly=247.947°
 | avg_speed=18.93 km/s
 | p_orbit_ref = <ref name=Hebe-POE>{{cite web
  |title=AstDyS-2 Hebe Synthetic Proper Orbital Elements
  |publisher=Department of Mathematics, University of Pisa, Italy
  |url=https://newton.spacedys.com/astdys/index.php?pc=1.1.6&n=6
  |access-date=2011-10-01}}</ref>
| p_semimajor = 2.4252710
| p_eccentricity = 0.1584864
| p_inclination = 14.3511092°
| p_mean_motion = 95.303184
| perihelion_rate = 31.568209
| node_rate = −41.829042
 | dimensions= c/a = {{val|0.75|0.04}}<ref name=VLT/><br>{{val|205|×|185|×|170|ul=km}}<ref name=Baer>
{{Cite web
  |date=2008
  |title=Recent Asteroid Mass Determinations
  |publisher=Personal Website
  |author=Jim Baer
  |url=http://home.earthlink.net/~jimbaer1/astmass.txt
  |access-date=2008-11-28
  |archive-url=https://web.archive.org/web/20130702212735/http://home.earthlink.net/~jimbaer1/astmass.txt
  |archive-date=2013-07-02
  |url-status=dead
  }}
</ref><ref name=IRAS>[http://www.psi.edu/pds/archive/astdata04/simps04/diamalb.tab Supplemental IRAS Minor Planet Survey] {{webarchive |url=https://archive.today/20060623213811/http://www.psi.edu/pds/archive/astdata04/simps04/diamalb.tab |date=23 June 2006 }}</ref><ref name=Torppa2003>[http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/thirty.pdf J. Torppa et al. ''Shapes and rotational properties of thirty asteroids from photometric data''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151106103549/http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/thirty.pdf |date=2015-11-06 }}, Icarus, Vol. 164, p. 346 (2003).</ref>
 | mean_diameter ={{val|195|3|u=km}}<ref name=VLT>P. Vernazza et al. (2021) VLT/SPHERE imaging survey of the largest main-belt asteroids: Final results and synthesis. ''Astronomy & Astrophysics'' 54, A56</ref><br>186 km<ref name=Baer/>
 | surface_area=
 | volume=
|mass={{val|12.4|2.4|e=18|u=kg}}<ref name=VLT/><br>{{val|12.7|1.3|e=18|u=kg}}{{refn|group=б|6.40 ± 0.67) × 10<sup>−12</sup> {{Solar mass}}}}<ref name="Baer2011">James Baer, Steven Chesley & Robert Matson (2011) "Astrometric masses of 26 asteroids and observations on asteroid porosity." ''The Astronomical Journal'', Volume 141, Number 5</ref>
|density={{val|3.18|0.64|u=g/cm3}}<ref name=VLT/><br>{{val|3.77|0.43|u=g/cm3}}<ref name="Baer2011"/>
 | surface_grav=~0.087 m/s<sup>2</sup> 
 | escape_velocity=~0.13 km/s (468 km/h)
 | rotation=0.3031 d<ref>[http://www.psi.edu/pds/archive/lc.html Planetary Data System Small Bodies Node, lightcurve parameters] {{webarchive |url=https://archive.today/20060614093519/http://www.psi.edu/pds/archive/lc.html |date=14 June 2006 }}</ref>
 | rot_velocity=22.4 m/s<ref name="fact2">Calculated based on the known parameters</ref>
 | spectral_type=[[S-type asteroid|S]]
 | magnitude = 7.5<ref name="Pasachoff1983">{{Cite book | author=Donald H. Menzel | author2=Jay M. Pasachoff | name-list-style=amp | date=1983 | title=A Field Guide to the Stars and Planets | edition=2 | publisher=Houghton Mifflin | pages=[https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0/page/391 391] | location=Boston, MA | isbn=0-395-34835-8 | url-access=registration | url=https://archive.org/details/fieldguidetostar00menz_0/page/391 }}</ref> to 11.50
 | abs_magnitude=5.71
 | albedo=0.268<ref name=VLT/><br>0.268<ref name=IRAS />
 | angular_size = 0.26" <!-- Horizons 2010-Sep-20 --> to 0.065"
 | single_temperature=~170 [[kelvin|K]] <br />''max:'' ~269 K (−4°C)
}}
'''Хеба''' ([[Привремени ознаки во астрономијата|привремена ознака]]: '''6 Хеба)''' — голем [[астероид]], кој содржи околу 0,5% од масата на [[Астероиден појас|Астероидниот појас]]. Сепак, поради неговата навидум висока зафатнинска густина (поголема од онаа на [[Месечина]]та или дури и на [[Марс (планета)|Марс]]), Хеба не се рангира меѓу првите дваесет астероиди по волумен. Оваа висока зафатнинска густина сугерира екстремно цврсто тело кое не било погодено од судири, што не е типично за астероиди со неговата големина - тие имаат тенденција да бидат лабаво врзани од [[збировит отпад]].

По [[Привидна ѕвездена величина|осветленост]], Хеба е петтиот најсветлен објект во астероидниот појас по [[4 Веста|Веста]], [[Церера (џуџеста планета)|Церера]], [[7 Ирида|Ирис]] и [[2 Палада|Палада]]. Има средна магнитуда на спротивставеност од +8,3, приближно еднаква на средната осветленост на [[Титан (месечина)|Титан]],<ref>[http://jas.org.jo/ast.html The Brightest Asteroids] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080511115437/http://www.jas.org.jo/ast.html}}</ref> и може да достигне +7,5 при опозиција близу [[перихел]].

Хеба можеби е родителското тело на [[Х хондрит|метеоритите Х хондрит]], кои сочинуваат околу 40% од сите [[метеорит]]и што ја погодуваат Земјата.

== Историја ==
Хеба бил откриен на [[1 јули]] [[1847]] година од страна на Карл Лудвиг Хенке, шестиот откриен [[астероид]]. Тоа било второто и последно откритие на астероид од страна на Хенке, по [[5 Астреја]]. Името ''[[Хеба]]'', божица на младоста, било предложено од [[Карл Фридрих Гаус]] на барање на Хенке. Гаус избрал [[чаша]] за [[вино]] како свој симбол.<ref name="wudfagw-1947">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9AcFAAAAQAAJ&pg=PA315|title=Wöchentliche Unterhaltungen für Dilettanten und Freunde der Astronomie, Geographie und Witterungskunde|date=1847|page=315|trans-title=Weekly entertainments for Enthusiasts and Friends of Astronomy, Geography, and Meteorology}}</ref><ref name="steger">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=aZyhQWSEjhoC&pg=PA442|title=Ergänzungs-conversationslexikon|last=Steger|first=Franz|date=1847|volume=3|page=442|language=de|trans-title=Supplementary Conversational Lexicon|quote=Hofrath Gauß gab auf Hencke's Ansuchen diesem neuen Planetoiden den Namen Hebe mit dem Zeichen (ein Weinglas).}}</ref>

== Главен извор на метеорит? ==
[[Податотека:Not_the_mother_of_meteorites.jpg|лево|мини| Симулации (горе) и директни слики (долу) на 6 Хеба.<ref name="mother">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.eso.org/public/images/potw1725a/|title=Not the mother of meteorites|work=eso.org|accessdate=19 June 2017}}</ref>]]
Некогаш се сметало дека Хеба е веројатното родителско тело на [[метеорит]]ите H хондрити и железните метеорити IIE. Ова би значело дека тој е изворот на околу 40% од сите метеорити кои ја погодуваат Земјата. Доказите за оваа врска го вклучуваат следново:

* Спектарот на Хеба одговара на мешавина од 60% H [[хондрит]] и 40% IIE [[железен метеорит]].
* Типот IIE е невообичаен меѓу железните метеорити и веројатно е формиран од топење на ударот, наместо да бидат фрагменти од јадрото на диференциран астероид.
* IIE железото и H хондритите најверојатно потекнуваат од истото родителско тело, поради сличните соодноси на минерали во трагови и [[изотоп]] на кислород[[Изотоп|.]]
* Астероидите со спектри слични на обичните хондритни метеорити (сочинуваат 85% од сите падови, вклучувајќи ги и хондритите H) се исклучително ретки.
* 6 Хеба е исклучително добро поставен за испраќање отпадоци до орбитите што ја преминуваат Земјата. Исфрлање со дури и релативно мали брзини (~ 280&nbsp;m/s) може да навлезе во хаотичните региони на [[Керквудов јаз|Керквудовиот јаз]] 3:1 на 2,50 [[Астрономска единица|ае]] и блиската <math>\nu_6\,\!</math> секуларна резонанца која го одредува високонаклонетиот раб на [[Астероиден појас|астероидниот појас]] на околу 16° [[Наклон (орбита)|наклонетост]].
* Од астероидите во оваа „добро поставена“ орбита, Хеба е најголем.
* Анализата на веројатните придонесувачи за флуксот на метеоритите на Земјата го става 6 Хеба на врвот на списокот,<ref name="Morbidelli1994">[http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994A%26A...282..955M&data_type=PDF_HIGH&type=PRINTER&filetype=.pdf A. Morbidelli et al. ]</ref> поради неговата позиција и релативна големина.<ref name="GaffeyGilbert">[http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1998M%26PS...33.1281G&db_key=AST&data_type=HTML&format=&high=438c93072f28336 M. J. Gaffey & S. L. Gilbert ''Asteroid 6 Hebe: The probable parent body of the H-Type ordinary chondrites and the IIE iron meteorites''], Meteoritics & Planetary Science, Vol. 33, p. 1281 (1998).</ref>

Сепак, набљудувањата на [[Многу голем телескоп|VLT]] во 2017 година покажуваат дека вдлабнатините предизвикани од ударите на 6 Хеба се само 20% од обемот на блиските семејства на астероиди H-хондрити, што сугерира дека Хеба не е најверојатниот или примарен извор на H-хондрит метеорити.<ref name="mother"/>

== Физички одлики ==
[[Податотека:6Hebe_(Lightcurve_Inversion).png|лево|мини| 3Д-модел на ''Хеба'' базиран на светлинска крива]]
[[Податотека:Moon and Asteroids 1 to 10 Cyrillic.svg|лево|мини| Споредба на големини: првите 10 астероиди со[[Месечина]]та. Хеба е шестти од лево.]]
Анализата на кривата на светлина сугерира дека Хеба има прилично аголна форма, што може да се должи на неколку големи кратери од удар. Хеба ротира во [[Повратно движење|напредна]] насока, при што северниот пол е насочен кон еклиптичките координати (β, λ) = (45°, 339°) со неизвесност од 10°. Ова дава [[осен наклон]] од 42°.

Има светла површина и, доколку е точна неговата идентификација како родителско тело на H хондритите, површински состав од [[силикат]]ни [[Хондритски|хондритни]] карпи измешани со парчиња [[Легура на железо-никел|железо-никел]]. Веројатно сценарио за формирање на површинскиот метал е следново:

# Големите удари предизвикале локално топење на површината богата со [[железо]] H хондрит. Металите, бидејќи биле потешки, би се населиле на дното на езерската магма, формирајќи метален слој закопан со релативно плиток слој силикати.
# Подоцна значителни влијанија се распаднале и ги измешале овие слоеви.
# Малите чести удари имаат тенденција преференцијално да создаваат прашинест слој на послабите карпести остатоци, што доведува до зголемена концентрација на поголемите метални фрагменти на површината, така што тие на крајот опфаќаат ~ 40% од непосредната површина во сегашно време.

== Орбита ==
[[Податотека:HebeOrbit.png|десно|мини|250п| Орбитата на 6 Хеба во споредба со орбитите на Земјата, Марс и Јупитер]]
На [[5 март]] [[1977]] година Хебс ја прикрила Кафалџидма (γ Цети), умерено светла ѕвезда со [[Привидна ѕвездена величина|трета светлинска величина.]]

== Можна месечина ==
Како резултат на гореспоменатото прикривање во 1977 година, мала [[Природен сателит|месечина]] околу Хеба била пријавена од Пол Д. Мејли.<ref>[http://www.johnstonsarchive.net/astro/asteroidmoonsq.html W. R. Johnston ''Other reports of Asteroid/TNO Companions'']</ref> Го добила прекарот „Џеба“. Ова бил првиот современ предлог дека астероидите имаат сателити. По 17 години била официјално откриена првата астероидна месечина (Дактил, сателитот на [[243 Ида]]). Откривањето на месечината на Хеба никогаш не било потврдено.

Деталните набљудувања од многу телескопи, вклучително и [[Многу голем телескоп|многу големиот телескоп]] и [[Хабл (вселенски телескоп)|вселенскиот телескоп Хабл]], постојано не успеваат да детектираат сателити околу астероидот, што фрла сомнеж за постоењето на таква месечина.

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==

* [http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/thirty.pdf модел на форма изведен од светлинската крива] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151106103549/http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/thirty.pdf |date=2015-11-06 }}
* [http://adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0007//0000283.000.html MNRAS '''7''' (1847) 283] (објава за откривање)
* [http://adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0008//0000104.000.html MNRAS '''8''' (1848) 103]
* [http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=6 JPL Ephemeris]
* {{AstDys|6}}  
* {{JPL small body}}

[[Категорија:Астрономски тела откриени во 1847 година]]
[[Категорија:Астероиди наречени по ликови од старогрчката митологија]]
[[Категорија:Врски за Archive.is од предлошката „Семарх“]]
[[Категорија:Тела забележани со ѕвездено прикривање]]