Јодат

Јодатниот анјон, Предлошка:Хем2

Просторен модел на јодатниот анјон

Јодат — повеќеатомски анјон со формула Предлошка:Хем2. Ова е најчестиот облик на јод во природата и го сочинува најголемот дел од јодно содржните руди. Јодатите се соли на јодната киселина и често се безбојни.

Структура

Соединението има пирамидна структура. Аглите на O–I–O се движат од 97° до 105°, нешто помали од аглите на O–Cl–O кај хлоратот.

Реакции

Податотека:87. Редукција на јодат со дисулфит со присуство и отсуство на скроб како показател.ogg

Редокс

Јодатот е еден од неколку оксианјони на јодот, и има оксидациски број +5. Учествува во неколку редокс-реакции како „јодниот часовник“ (Ландолтова реакција). Не тежнее да се диспропорционира во перјодат и јодид, што не е случај со хлоратот.

Јодатот се редудира со сулфит:

$6\mathrm{H}\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}+2\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}⟶2\mathrm{I}{\phantom{A}}^{-}+6\mathrm{H}\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4{\phantom{A}}^{-}$

Јодатот оксидира јодид:

$5\mathrm{I}{\phantom{A}}^{-}+\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}+3\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4⟶3\mathrm{I}{\phantom{A}}_2+3\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}+3\mathrm{S}\mathrm{O}{\phantom{A}}_4{\phantom{A}}^{2-}$

Слично на ова, хлоратот го оксидира јодидот во јодат:

$\mathrm{I}{\phantom{A}}^{-}+\mathrm{C}\mathrm{l}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}⟶\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}^{-}+\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}$

Јодат се добива и со намалување на перјодат со сулфид. The byproduct of the reaction is a сулфоксид.

Киселина-база

Јодатот е необичен по тоа што гради водородна врска со матичната киселина:

$\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3{\phantom{A}}^{-}+\mathrm{H}\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3⟶\mathrm{H}(\mathrm{I}\mathrm{O}{\phantom{A}}_3){\phantom{A}}_2{\phantom{A}}^{-}$

Анјонот Предлошка:Хем2 се нарекува бијодат.

Главни соединенија

• Калциум јодат, Ca(IO₃)₂ е главната руда на јодот. Се користи и како додаток во исхраната на говедата.
• Калиум јодат, KIO₃, како калиум јодидот, се дава како профилактика против впивање на радиојод во некои земји.
• Калиум водород јодат (или калиум бијодат), KH(IO₃)₂, е двојна сол на калиум јодат и јодната киселина и уште една киселина.

Природна застапеност

Минералите што содржат јодат се среќаваат во лежишта на каличе во Чиле. Најважните јодатни минерали се лаутаритот и бригенитот, но познати се и бакроносните јодати како салезитот.